Chiều 28-4, Bộ Ngoại giao phối hợp với UBND TP.HCM và Trường đại học Khoa học xã hội và Nhân văn TP.HCM tổ chức chương trình giao lưu giữa đoàn cựu phóng viên chiến trường từng đưa tin ở Việt Nam, phóng viên từ một số nước trực tiếp hỗ trợ cuộc kháng chiến của Việt Nam, phóng viên kiều bào và các sinh viên ngành báo chí.

Cuộc chiến thay đổi vai trò phái nữ

Buổi giao lưu diễn ra trong không khí sôi nổi, cởi mở với hàng loạt câu hỏi, chia sẻ tâm huyết về nghề nghiệp được các bạn sinh viên mạnh dạn đặt ra cho các phóng viên kỳ cựu.

Bạn Dương Phúc Minh Nghi, sinh viên năm 1, gây ấn tượng với các phóng viên với câu hỏi dành cho bà Edith Lederer, nữ phóng viên chiến trường đầu tiên được cử đến thường trú tại Việt Nam thời chiến: "Bà có nghĩ những gì bà làm đã thay đổi cách cộng đồng báo chí nhìn nhận về vai trò của phụ nữ trong tường thuật chiến tranh?".

Bà Lederer khẳng định: "Tôi cho rằng việc Hãng tin AP, hiện vẫn là một trong những hãng thông tấn lớn nhất thế giới, tin là một người nữ thật sự có thể tường thuật về xung đột, đã mở đường cho rất nhiều phụ nữ Mỹ làm điều đó.

Với tôi, (chiến tranh ở) Việt Nam đã cho phép phụ nữ chứng minh mình có đủ năng lực để tường thuật chiến trận và khía cạnh con người trong xung đột, không chỉ với người Mỹ mà cả nhiều nước châu Âu khác.

Tôi đã cùng tám nữ phóng viên từng được cử đến Việt Nam trong thời chiến khác xuất bản một cuốn sách tựa đề War Torn (tạm dịch: Bị tàn phá bởi chiến tranh). Một trong số đó đã bị Khmer Đỏ bắt cóc nhưng vẫn sống sót trở về. Với tất cả nữ giới đang muốn trở thành nhà báo, hãy theo đuổi ước mơ ấy. Hãy tiếp bước và hướng đến điều đó".

Vết thương chiến tranh còn mãi

Khác với hầu hết phóng viên chiến trường, ông David DeVoss, cựu phóng viên tạp chí TIME, trở về từ Việt Nam với một vết thương không thể lành hoàn toàn.

Chia sẻ câu chuyện của mình với các sinh viên Việt Nam, ông DeVoss cho biết lần đầu đến Việt Nam khoảng năm 1971 - 1972.

Tháng 4-1972, khi đang tác nghiệp tại chiến trường An Lộc, khu vực gần chỗ ông đứng bị trúng đạn súng cối 72 li. Viên đạn khiến hai binh sĩ quân đội Sài Gòn đứng cạnh ông tử vong tại chỗ, còn ông bị thương nặng ở chân. Ông DeVoss nhanh chóng được đưa về Mỹ điều trị.

Năm 1973, sau khi bình phục, ông trở lại Việt Nam tiếp tục công tác. Tuy nhiên vết thương ở chân của ông chưa bao giờ hết đau hẳn. Ở tuổi 77, vết thương này vẫn không ít lần "gây khó" cho ông trong chuyến đi đến Việt Nam.

Ông tâm sự: "Khi nhớ về chuyện đó, tôi không xem đó là một trải nghiệm buồn, mà là một bài học quý giá. Điều đó chắc chắn cũng không làm tôi giảm bớt tình cảm dành cho Việt Nam".

Chia sẻ với Tuổi Trẻ Online, ông DeVoss cho biết chưa bao giờ hối hận quyết định đến Việt Nam công tác.

"Tôi không đến đây chỉ để mặc quân phục. Tôi đến đây vì cuộc chiến ở Việt Nam là sự kiện lớn của thế kỷ 20. Thế chiến 1, Đại khủng hoảng, Thế chiến 2, Chiến tranh Triều Tiên, tôi đã không ở đó. Ngay khi có cơ hội, tôi chọn lên đường.

Nếu bạn quan tâm đến báo chí, nếu bạn quan tâm đến cuộc sống và con người, làm sao bạn có thể không đến Việt Nam? Vì vậy, tôi rất vui vì mình đã đến đây", nhà báo Mỹ chia sẻ.

Ông DeVoss cũng kể lại sau chiến tranh, ông đã quay lại Việt Nam, về An Lộc tìm người lính đã làm mình bị thương khi ấy. Cả hai đã kể lại câu chuyện diễn ra ngày hôm đó. Trong ký ức ông, cuộc gặp mặt dù còn nhiều gượng gạo nhưng ông không giận người lính ấy.

"Ông ấy chỉ đang làm nhiệm vụ của mình", ông tâm sự.

Sinh viên là tương lai của nền báo chí

Cũng tại buổi giao lưu, ông Jeff Haymes, cựu phóng viên Hãng tin UPI, đã chia sẻ về những giá trị cốt lõi các phóng viên trẻ cần nắm giữ trong thời đại công nghệ lên ngôi.

Ông khẳng định: "Ngày nay, các bạn có rất nhiều công cụ tuyệt vời mà khi tôi bắt đầu làm báo chí không có. Giờ đây, mọi người đưa tin không còn cần máy quay to nặng, mà chỉ cần chiếc điện thoại này. Các bạn đang làm điều đó mỗi ngày.

Các bạn chính là tương lai, là những người định hình ngành báo chí, làm cho báo chí ngày càng tốt đẹp hơn và làm cho đất nước của mình, hay bất kỳ quốc gia nào, trở nên đáng tự hào.

Hãy luôn nhớ rằng: các bạn phải mang đến những điều xuất phát từ trái tim mình và làm công việc tốt nhất có thể. Chất lượng công việc chính là thước đo đánh giá các bạn và công việc của các bạn lúc nào cũng phải thật xuất sắc".

Lời xin lỗi bằng tiếng Việt của cựu phóng viên chiến trường Mỹ

Hơn 50 cựu phóng viên chiến trường trong và ngoài nước tề tựu về TP.HCM cùng ôn lại những câu chuyện tác nghiệp trong thời kỳ trước năm 1975.