TT - Có rất nhiều số liệu có thể rút ra từ hệ thống giám sát dịch chuyển cầu thủ trong bóng đá. Riêng nhóm các số liệu liên quan đến thể lực đều chứng tỏ một điều: yêu cầu thể trạng hiện nay cao hơn trước gấp bội, và yêu cầu đó ngày càng tăng nhanh, tăng cao.

 Kỳ 1:

Cách mạng về luyện tập

Một trận đấu, mỗi cầu thủ phải chạy thông thường 10-11km (ngay thủ môn cũng di chuyển chừng 5km), số lần chạy nước rút cỡ 20 lần (để giản tiện, người ta định nghĩa nước rút là chạy ít nhất 1 giây nhanh hơn 22,7km/giờ hay ít nhất 2 giây với tốc độ lớn hơn 14,4km/giờ), tốc độ chạy cao nhất nằm trong vùng 30-34 km/giờ (riêng Ribery có lúc đạt tới 39,6km/giờ, và người ta nói rằng anh quá nhanh so với Bundesliga)...

Trong mỗi trận đấu, cả đội bóng chạy cỡ 110-120km với 130-160 lần nước rút, còn tốc độ chạy trung bình 6,5-7,3km/giờ... Không phải bao giờ đội khỏe nhất cũng là đội giành thắng lợi, nhưng dường như có một tỉ lệ giữa thể lực, tốc độ và thành tích thi đấu. Đã tốn sức trong mỗi trận, số trận các cầu thủ phải thi đấu trong một năm cũng ngày càng nhiều thêm. Trước đây 10 năm con số đó là 50, bây giờ đã lên tới 70 và có thể còn tăng cao nữa. Đó là chưa kể sự khốc liệt trong các lần va chạm cũng dữ dội hơn, mà không phải bất cứ sự khốc liệt nào cũng có thể số hóa.

Chính vì vậy các phương pháp tập thể lực, các bài tập thể lực đã khác trước rất nhiều, phát triển rất nhiều. Tập theo cả đội, tập riêng cá nhân để khắc phục nhược điểm cụ thể, tập trong điều kiện tự nhiên (chạy leo dốc, chạy trên cát, chạy trong nước...), tập trong phòng thể lực với đầy đủ máy móc, tập với các dụng cụ đơn giản (dây cao su, vỏ ôtô, lò xo, dù buộc sau lưng...).

Rất nhiều phương pháp tập luyện đơn giản và rẻ tiền, nhưng quan trọng là phải đúng phương pháp và luôn thay đổi để gây hứng thú, phấn chấn trong tập luyện. Với Klinsmann, bóng đá Đức không phải chỉ có cuộc cách mạng về tin học, mà còn kéo theo cuộc cách mạng về tập thể lực khi ông mời về Đức các chuyên gia Mỹ đảm trách công tác này.

Vừa qua, để đảm bảo sức khỏe chuyển về Bayern, chính Boeteng đã tự bỏ tiền sang Mỹ tập với ông thầy Shad Forsyth, một trong hai chuyên gia được Klinsmann mời về từ ngày ấy. Còn ở tất cả CLB bóng đá hiện nay, nhóm HLV thể lực có con số đông đảo (2-3 người) và hoạt động khá độc lập, tất nhiên theo sự chỉ đạo chung của HLV trưởng.

Luyện tập với cường độ cao

Tờ Focus online (Đức) ngày 13-3-2010 có giới thiệu một phương pháp luyện tập sức bền mới của các nhà khoa học Canada ở Trường Tổng hợp McMaster. Phương pháp luyện tập mới này được gọi là HIIT (high intensity interval training - tạm dịch: luyện tập cường độ cao có gián đoạn). Khá bất ngờ vì nhóm tác giả đã chứng minh rằng VĐV có thể hưởng lợi nhiều hơn, dù công sức và thời gian bỏ ra cho tập luyện lại ít hơn.

Lợi ích của việc luyện tập sức bền trên xe đạp một cách thường xuyên chúng ta đã biết từ lâu: tăng cường khả năng cung cấp oxy cho cơ thể, tăng số ty thể trong tế bào, nhờ đó mà giảm mối nguy hiểm với các bệnh tim mạch, đột qụy não hay tiểu đường. Vấn đề là phương pháp luyện tập truyền thống tốn khá nhiều thời gian và do đó gây phiền toái.

Phương pháp HIIT yêu cầu VĐV chỉ tập ba lần trong một tuần, mỗi lần chỉ đạp tốc độ 10 phút với gián cách 1 phút giữa các đơn vị tập là đủ mang lại hiệu quả như thường tập hàng giờ bằng phương pháp cũ. Vấn đề là trong nghiên cứu chứng minh lợi ích của phương pháp HIIT, các phép thử được thực hiện trên một chiếc xe đạp phòng thí nghiệm và các thử nghiệm viên (sinh viên các trường đại học) phải chịu một tải lớn hơn nhiều tải mà chúng ta vượt qua khi đạp xe ở mức thông thường.

Tuy nhiên, tải này cũng chỉ bằng cỡ 1/2 tải cực đại mà mỗi cơ thể còn đủ sức chịu đựng. Để đạt được kết quả tương đương với HIIT, trong phương pháp truyền thống cần đến một chu kỳ 14 ngày luyện tập, bao gồm 10 giờ đạp xe bình thường.

Phương pháp này gợi nhớ đến phương pháp HIT (high intensity training), một phương pháp được nghiên cứu ứng dụng trong môn thể hình, giúp tăng cường cơ bắp cực nhanh với tiêu phí thời gian tối thiểu, nhưng đổi lại phải tập luyện ở gần mức chịu đựng của cơ thể khiến người tập mệt mỏi ở mức độ kiệt sức (tạp chí Der Spiegel, 49-2008). Như vậy, bên cạnh vấn đề phương pháp, cũng có không ít vấn đề mang tính lý luận đang tiếp tục được nghiên cứu.

VŨ CÔNG LẬP

________________

Cố gắng để có thể lực tối đa và sử dụng sức mạnh ở mức độ cao sẽ đưa vận động viên đến một vấn đề nghiêm trọng: chấn thương. Làm sao để AC Milan giảm tỉ lệ thương tật đến 90% và có những cầu thủ thi đấu đến 40 tuổi?

Kỳ tới: Những bí ẩn trong phòng thí nghiệm