Kiểu gắn kết bề ngoài ấy âm thầm gặm nhấm lòng tin, gây chia rẽ nội bộ và biến nơi làm việc thành chiến trường ngầm đầy toan tính.

Chiến trường ngầm

Ê kíp dự án đang chạy nước rút. Trang, thành viên mới, gặp khó với phần mềm. Cô tìm đến Linh và Phương là hai "bà chị" luôn miệng ngỏ ý giúp đỡ mình. Song họ chỉ hướng dẫn chung chung hoặc viện cớ bận. Đến hạn chót, phần việc của Trang mắc lỗi nghiêm trọng. Trong cuộc họp rút kinh nghiệm, Linh và Phương "phân tích" lỗi của Trang, nói đã cố gắng giúp nhưng Trang không tiếp thu, đổ hết lỗi cho cô.

Thì ra Linh và Phương tuy nói sẵn lòng giúp đỡ nhưng cố tình chỉ dẫn qua loa, giấu nghề. Khi đồng nghiệp gặp vấn đề, họ khéo léo đẩy trách nhiệm.

Dạng "chị chị em em" độc hại nữa là lập bè phái để cô lập người khác. Một "nhóm kín" thường xuyên chia sẻ chuyện riêng, ăn uống riêng và có xu hướng phớt lờ, xa lánh, thậm chí tấn công, loại trừ người ngoài nhóm. Hơn thế, khi thành viên nhóm mắc lỗi, các "chị em" khác sẽ tìm cách bao che để bảo vệ người cùng phe.

Hay một kiểu tiêu cực khác là cố tạo sự thân thiết để tư lợi như nhằm được ưu ái trong công việc, đề bạt, xin xỏ riêng... Họ thường khen ngợi hoặc quan tâm một cách quá mức với cấp trên hay đồng nghiệp có ảnh hưởng nhằm lấy lòng, ghi điểm.

Áp lực thăng tiến?

Khi được xây dựng dựa trên sự chân thành, tôn trọng và tin tưởng, tình "chị em" trong công việc đích thực là cội nguồn sức mạnh to lớn. Họ san sẻ kinh nghiệm, hỗ trợ lẫn nhau, xoa dịu căng thẳng, kiến tạo môi trường làm việc ấm áp và gắn kết, thúc đẩy phát triển cá nhân, cùng nhau tạo giá trị bền vững. Nhưng vì sao những "mặt trái" độc hại lại nảy sinh?

Trong môi trường làm việc cạnh tranh khốc liệt, áp lực thành tích và thăng tiến đẩy lợi ích cá nhân lên hàng đầu. Một số người sẵn sàng giả sự thân thiết như là công cụ moi móc thông tin, gây dựng vây cánh, thậm chí gây bất lợi cho người khác.

Nếu văn hóa công sở thiếu quy tắc ứng xử rõ ràng, không có cơ chế xử lý nghiêm khắc hành vi nói xấu, bè phái hoặc quấy rối ngầm thì các kiểu "chị chị em em" hay "anh anh em em" biến tướng sẽ hoành hành, dần trở thành "chuyện thường tình" trong tập thể.

Một số người do đặc điểm tâm lý cá nhân và xu hướng tiêu cực như buôn chuyện, thị phi, ghen tị... thường lôi kéo những người "đồng điệu" về cùng phe.

Làm sao để "sống sót"?

Để những mối quan hệ nơi công sở thực sự lành mạnh, nhà quản lý cần kiến tạo văn hóa minh bạch, công bằng và giao tiếp cởi mở, tạo không gian an toàn cho mọi tiếng nói.

Bản thân mỗi người hoàn toàn có thể chủ động kiến tạo một môi trường làm việc mà mình mong muốn thuộc về như: tập trung vào hiệu suất công việc; tránh tham gia nói chuyện phiếm, lan truyền tin đồn hay bàn tán đời tư đồng nghiệp; xây dựng mối quan hệ chính trực. 

Thiết lập ranh giới chuyên nghiệp nhằm phân biệt rõ ranh giới công việc và đời tư, hạn chế chia sẻ thông tin cá nhân không cần thiết. Mạnh dạn lên tiếng cũng là cách bảo vệ bản thân và góp phần làm trong sạch môi trường làm việc.

‘Chị chị em em’ nơi công sở: Biết ơn vì gặp được đồng nghiệp tốt, kể cả lúc rời công ty

Nhiều người ngán ngẩm, trở nên dè dặt và thận trọng sau những lần bị đồng nghiệp chơi xấu. Song cũng có một số người lại may mắn gặp được đồng nghiệp thực sự tốt và trở thành bạn thân lâu dài.