Nhà đất

04/09/2025 09:26 GMT+7

Cấp phép xây dựng càng nhanh càng tốt

BẢO NGỌC
và 1 tác giả khác

BẢO NGỌC

Ái Nhân

Bộ Xây dựng đang lấy ý kiến dự thảo Luật Xây dựng sửa đổi theo hướng rút ngắn thời gian cấp phép xây dựng công trình xuống dưới bảy ngày làm việc, giảm một nửa thời gian cấp phép so với hiện nay.

Các chuyên gia cho rằng đề xuất này khả thi, giúp người dân, doanh nghiệp "dễ thở" hơn, giảm đáng kể thời gian chờ đợi.

Tuy vậy muốn làm được trước hết cần đẩy mạnh phân cấp, chuyển đổi sang cấp phép xây dựng trực tuyến, bổ sung cán bộ có chuyên môn về xây dựng để tăng năng lực giải quyết thủ tục của cấp xã, phường.

Mỗi công trình, dự án chỉ thực hiện một thủ tục

Theo dự thảo, các công trình xây dựng mới, sửa chữa, cải tạo, di dời sẽ phải thực hiện cấp phép xây dựng, trừ các trường hợp miễn cấp phép được quy định trong Luật Xây dựng. Tuy nhiên quy định về cấp phép xây dựng sẽ được thực hiện theo hướng đơn giản, rút gọn để tạo thuận lợi cho doanh nghiệp và người dân.

Các quy định về cấp phép xây dựng trong dự thảo Luật Xây dựng sửa đổi sẽ thực hiện nguyên tắc từ giai đoạn chuẩn bị đến thời điểm khởi công xây dựng, cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng chỉ kiểm soát một lần đối với mỗi dự án, công trình xây dựng (mỗi công trình, dự án chỉ phải thực hiện một thủ tục hành chính).

Những công trình thuộc đối tượng thẩm định tại cơ quan chuyên môn về xây dựng thì không phải cấp giấy phép xây dựng (công trình thuộc dự án đầu tư công, dự án PPP, dự án đầu tư kinh doanh quy mô lớn hoặc có công trình có ảnh hưởng lớn đến an toàn, lợi ích cộng đồng).

Với các công trình còn lại, cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng thực hiện quản lý thông qua thủ tục cấp giấy phép xây dựng. Theo đó tất cả các công trình sẽ thực hiện cấp phép xây dựng trực tuyến, hồ sơ cấp phép được đơn giản hóa và điều kiện cấp phép xây dựng là phải phù hợp với quy hoạch và mục đích sử dụng đất.

Dự thảo luật cũng nâng cao trách nhiệm của tư vấn thiết kế về đảm bảo an toàn công trình, cơ quan cấp phép chỉ thực hiện kiểm tra kết quả thực hiện của tư vấn. Qua đó sẽ giảm tối đa thời gian thực hiện cấp giấy phép, dự kiến tối đa bảy ngày làm việc, giảm một nửa thời gian so với quy định hiện hành 15 - 20 ngày.

Đòi hỏi nhiều thủ tục phải công khai

Trao đổi với Tuổi Trẻ, KTS Đào Ngọc Nghiêm, nguyên giám đốc Sở Quy hoạch - Kiến trúc Hà Nội, cho rằng trong bối cảnh hiện nay cấp phép xây dựng là một công cụ rất cần thiết. Bởi thực tế phát triển các đô thị cho thấy không phải đâu cũng có đủ quy hoạch chi tiết và thiết kế đô thị.

Ngay thủ đô Hà Nội cũng chưa thể phủ kín quy hoạch chi tiết 1/500. Nếu muốn bỏ cấp phép xây dựng thì phải có những quy định chi tiết hướng dẫn người dân, doanh nghiệp.

Tuy nhiên ông Nghiêm cũng nhấn mạnh quy trình cấp phép xây dựng hiện nay rất dài, phải qua rất nhiều bước nên theo quy định hiện hành quy trình cấp phép xây dựng dự án 15 - 20 ngày nhưng trên thực tế thường kéo dài hơn 30 ngày.

Để rút ngắn thời gian cấp phép xây dựng, ông Nghiêm khuyến nghị phải công khai các đồ án quy hoạch. Trong công khai đồ án quy hoạch cần chú trọng đến các đồ án quy hoạch về hạ tầng kỹ thuật, đặc biệt là cấp điện.

Đặc biệt phải cụ thể hóa hơn nữa quy chế quản lý quy hoạch kiến trúc đô thị (hiện nay gọi là quy chế quản lý kiến trúc đô thị). Đồng thời, thời gian thẩm định hồ sơ cấp phép phải nhanh hơn, thống nhất theo hướng công chứng làm hết việc chứ không hết giờ.

Bên cạnh đó cần ứng dụng công nghệ trong giải quyết hồ sơ cấp phép xây dựng. Người dân, doanh nghiệp nộp hồ sơ rồi thì khi có giấy phép xây dựng phải thông báo nhanh nhất cho họ. Muốn vậy phải tăng cường lực lượng quản lý xây dựng ở cấp tỉnh, cấp xã.

Nếu chính quyền cấp xã, phường chưa đủ năng lực thì nên tăng cường lực lượng chuyên môn cho cấp cơ sở, đặc biệt phải có chính sách thu hút cán bộ quản lý chuyên ngành xây dựng vào làm việc trong khu vực công ngay từ bây giờ.

Cuối cùng là ứng dụng công nghệ để việc kết nối người dân, doanh nghiệp với cơ quan quản lý về cấp phép xây dựng, qua đó giúp việc giải quyết hồ sơ trực tuyến dễ dàng hơn.

Tăng cường chuyên môn cho phường, xã

Còn theo ông Nguyễn Quốc Hiệp - chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam, Bộ Xây dựng đã rất quyết liệt trong sửa Luật Xây dựng theo tinh thần của nghị quyết 69 và nghị quyết 68, tức là đẩy mạnh cải cách thể chế đến mức tối đa và làm rõ hơn trách nhiệm, quyền hạn của các chủ thể trong hợp đồng xây dựng.

Ông Hiệp chia sẻ thêm trong sửa luật, Bộ Xây dựng đưa ra quan điểm những dự án không phải là vốn đầu tư công thì không cần phải làm báo cáo tiền khả thi. Ngoài ra trong thiết kế thì luật không quy định phải thực hiện quy trình bắt buộc 3 - 4 bước thiết kế như trước đây.

Chủ đầu tư được tự quyền quyết định chọn thiết kế. Những cải cách này cũng rút ngắn đáng kể thời gian hoàn thành thủ tục đầu tư, xây dựng dự án.

Điều ông Hiệp lo ngại là cấp cơ sở như phường, xã khi thực hiện cấp phép xây dựng sẽ gặp khó về chuyên môn. Chẳng hạn chỉ một xã Đông Kinh, tỉnh Lạng Sơn có tới 109 dự án triển khai, nếu giao cho cấp xã thực hiện cấp phép xây dựng sẽ quá sức, không đủ cán bộ chuyên môn để làm, do đó phải tăng cường lực lượng chuyên môn.

Luật sư Phạm Thanh Tuấn, Đoàn luật sư Hà Nội, lưu ý hai điểm. Đó là đẩy nhanh việc giải quyết hồ sơ trực tuyến, minh bạch quá trình giải quyết thủ tục để mọi người dân có thể giám sát quá trình cấp phép.

Việc thẩm định hồ sơ cấp phép, trả kết quả cần thực hiện trực tuyến. Ngoài ra cần đơn giản hóa những thủ tục trước khi tiến hành cấp phép xây dựng, chỉ nên giữ một số thủ tục với các dự án có vốn nhà nước, còn dự án tư nhân thì không cần.

Ông Tống Văn Nga, nguyên thứ trưởng Bộ Xây dựng, cũng nhận định để một thủ tục được giải quyết nhanh gọn thì các cơ quan quản lý cần tăng cường hướng dẫn người dân các bước để họ nắm rõ quy trình cấp phép. Hơn nữa các cán bộ làm chuyên môn cần nỗ lực nhiều hơn để giải quyết sớm hồ sơ cho người dân, doanh nghiệp.

Ông Lê Hữu Nghĩa (phó chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM):

Cần miễn giấy phép xây dựng cho dự án nhà ở xã hội

Tôi nhận thấy hiện nay dự án nhà ở xã hội nhận được sự quan tâm lớn của Nhà nước để khuyến khích phát triển. Tuy nhiên một trong những điều chưa thuận lợi cho dự án nhà ở xã hội là nhà ở xã hội vẫn phải xin cấp phép và khiến thủ tục bị kéo dài.

Nghị quyết đặc thù về phát triển nhà ở xã hội (NQ 201) miễn thủ tục thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng tại cơ quan chuyên môn đối với dự án nhà ở xã hội.

Chủ đầu tư, người quyết định đầu tư tự tổ chức thẩm định, phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi (thiết kế cơ sở) và chịu trách nhiệm bảo đảm tuân thủ quy định của pháp luật về xây dựng.

Tuy nhiên sau khi chủ đầu tư làm xong khâu này thì đến khâu cấp phép xây dựng chủ đầu tư vẫn phải nộp đầy đủ hồ sơ về báo cáo nghiên cứu khả thi kèm các giấy tờ liên quan để cơ quan cấp phép xây dựng rà soát, thẩm duyệt lại.

Như vậy việc này về bản chất là cơ quan duyệt cấp phép sẽ duyệt thiết kế cơ sở và duyệt cấp phép xây dựng chung một lần chứ không phải miễn thiết kế cơ sở.

Như vậy, có thể dẫn đến tình huống là khi cơ quan chức năng thẩm duyệt có thể yêu cầu chủ đầu tư sửa chữa, bổ sung thiết kế cơ sở, phát sinh thêm rắc rối về thủ tục nhiều hơn cho chủ đầu tư.

7 nhóm công trình sẽ được miễn cấp phép xây dựng

Theo dự thảo Luật Xây dựng sửa đổi, sẽ có 7 nhóm công trình được miễn cấp phép xây dựng thời gian tới.

Tuy nhiên chủ đầu tư công trình, chủ công trình nhà ở có trách nhiệm gửi thông báo thời điểm khởi công xây dựng kèm theo hồ sơ theo quy định đến cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng có thẩm quyền tại địa phương để quản lý.

1. Công trình bí mật nhà nước, công trình xây dựng khẩn cấp, công trình thuộc dự án đầu tư công đặc biệt; công trình thuộc dự án đầu tư theo thủ tục đầu tư đặc biệt, công trình xây dựng tạm.

2. Công trình xây dựng nằm trên địa bàn từ hai đơn vị hành chính cấp tỉnh trở lên, công trình xây dựng theo tuyến ngoài đô thị phù hợp với quy hoạch theo pháp luật về quy hoạch đô thị và nông thôn hoặc quy hoạch có tính chất kỹ thuật chuyên ngành đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt.

3. Công trình trên biển thuộc dự án đầu tư xây dựng ngoài khơi đã được cấp có thẩm quyền giao khu vực biển để thực hiện dự án cảng hàng không, công trình tại cảng hàng không, công trình bảo đảm hoạt động bay ngoài cảng hàng không.

4. Công trình quảng cáo không thuộc đối tượng phải cấp giấy phép xây dựng theo quy định của pháp luật về quảng cáo, công trình hạ tầng kỹ thuật viễn thông thụ động theo quy định của Luật Viễn thông.

5. Công trình thuộc dự án đầu tư xây dựng đã được cơ quan chuyên môn về xây dựng thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng hoặc thẩm định thiết kế xây dựng tại báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng của dự án theo quy định tại luật này và được người quyết định đầu tư phê duyệt đúng quy định.

6. Công trình nhà ở riêng lẻ thuộc dự án đầu tư xây dựng nhà ở, dự án đầu tư xây dựng khu đô thị có quy hoạch chi tiết đô thị và nông thôn hoặc thiết kế đô thị hoặc quy chế quản lý kiến trúc được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt, chấp thuận.

7. Công trình xây dựng cấp 4, nhà ở riêng lẻ có quy mô dưới 7 tầng được đầu tư xây dựng tại các khu vực nông thôn, miền núi, hải đảo.

TP.HCM tiếp tục mở rộng diện miễn giấy phép

Đầu tháng 7-2025, Sở Xây dựng TP.HCM công bố 112 dự án đủ điều kiện miễn giấy phép xây dựng.

Theo hướng của sở này, cá nhân, tổ chức có giấy tờ hợp pháp về quyền sử dụng đất, có thiết kế xây dựng nhà ở riêng lẻ theo đúng các chỉ tiêu kiến trúc quy hoạch tại quy hoạch chi tiết tỉ lệ 1/500 (hoặc quy hoạch tổng mặt bằng tỉ lệ 1/500 và phương án kiến trúc công trình) gửi thông báo thời điểm khởi công xây dựng (kèm hồ sơ thiết kế xây dựng và bản sao có chứng thực giấy tờ hợp pháp về đất đai) đến UBND cấp xã trước thời điểm khởi công xây dựng ít nhất ba ngày làm việc để thực hiện quản lý.

Các dự án đã được công bố nằm trong tổng số 356 dự án nhà ở thấp tầng có quy hoạch chi tiết 1/500 được phê duyệt.

Đầu tháng 8-2025, Sở Xây dựng tiếp tục tham mưu UBND TP.HCM kiến nghị Thủ tướng và Bộ Xây dựng cho phép thí điểm miễn giấy phép xây dựng với nhà ở riêng lẻ có quy mô dưới bảy tầng.

Các công trình này phải nằm trong khu vực có quy hoạch chi tiết 1/500 hoặc thiết kế đô thị đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, đảm bảo phù hợp quy định pháp luật hiện hành.

Sở Xây dựng cũng đề xuất mở rộng diện áp dụng tại các khu vực đã có thiết kế đô thị, trong đó chỉ tiêu quy hoạch và kiến trúc tương ứng với yêu cầu của quy hoạch chi tiết tỉ lệ 1/500.

Mới đây phường Tăng Nhơn Phú đã công bố về việc miễn giấy phép xây dựng đối với nhà ở riêng lẻ trong khu vực dự án Sài Gòn Villas Hill (diện tích gần 20ha). UBND phường đề nghị người dân trong khu vực dự án trước khi khởi công ba ngày phải thông báo đến UBND phường kèm theo các giấy tờ hợp pháp về quyết định sử dụng đất, thiết kế nhà...

Phường Bình Trưng cũng mới công bố sáu dự án đủ điều kiện miễn giấy phép xây dựng với nhà ở riêng lẻ, do đã có quy hoạch chi tiết tỉ lệ 1/500 được phê duyệt.

Các dự án bao gồm: khu đô thị Sài Gòn Bình An (The Global City, gần 120ha); khu dân cư và du lịch - văn hóa - giải trí (rộng 30ha); khu nhà ở tái định cư (17,3ha); khu dân cư Bình Trưng Tây (gần 15ha); khu nhà ở thấp tầng phường Bình Trưng Đông.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Võ Quốc Trường - phó chủ tịch UBND phường Bình Trưng - cho biết thời gian tới UBND phường sẽ phối hợp Sở Xây dựng và các đơn vị liên quan tiếp tục rà soát, đồng thời lập quy hoạch chi tiết tỉ lệ 1/500 phủ kín các khu đô thị, nhất là dọc các tuyến đường trục chính, để thực hiện miễn giấy phép xây dựng cho người dân và doanh nghiệp.

TS Phạm Viết Thuận (viện trưởng Viện Kinh tế tài nguyên và môi trường TP.HCM):

TP.HCM có thể bỏ cấp phép, chỉ cần đăng ký

Tôi đã có văn bản đề xuất đến lãnh đạo TP.HCM nghiên cứu phương án cắt giảm thủ tục cấp phép xây dựng đối với nhà ở riêng lẻ của người dân TP.HCM thay vì chỉ miễn giấy phép tại khu vực có quy hoạch 1/500. Việc này có thể căn cứ dựa trên hệ thống quản lý kiến trúc xây dựng theo quyết định 56/2021 của UBND TP.HCM.

Bởi lẽ thực tiễn cấp phép xây dựng nhà ở riêng lẻ tại TP.HCM (hiện thuộc thẩm quyền cấp xã) được cơ quan quản lý cấp dựa trên quy hoạch phân khu 1/2.000 và các quy định về quản lý kiến trúc.

Theo quyết định 56 (phụ lục 18 kèm theo) đã quy định cụ thể diện tích và kích thước lô đất, mật độ xây dựng, số tầng và chiều cao nhà, hệ số sử dụng đất, khoảng lùi xây dựng công trình... Tùy theo lộ giới đường hẻm của khu đất bao nhiêu sẽ có quy định cụ thể hệ số sử dụng, mật độ, số tầng, chiều cao...công trình được xây.

Cơ quan chức năng ở TP.HCM có thể tham khảo để hoàn thiện thành các mẫu chuẩn để người dân đăng ký xây dựng nên TP.HCM có đủ cơ sở để tiên phong thí điểm miễn cấp phép xây dựng nhà ở riêng lẻ không chỉ ở khu vực có quy hoạch 1/500.

Đề xuất thời gian cấp phép xây dựng không quá 7 ngày

Bộ Xây dựng đang lấy ý kiến dự thảo Luật Xây dựng sửa đổi theo hướng rút ngắn thời gian cấp phép xây dựng công trình xuống còn 7 ngày, và tăng nhóm công trình xây dựng được miễn cấp phép.