Phóng to

Bìa sách Hội họa VN - cuộc phiêu lưu giữa truyền thống và hiện đại

Một cuộc tọa đàm “nảy lửa” đã diễn ra do chuyên ngành Phê bình Mỹ thuật Hội MTVN tổ chức vào sáng 24-3 vừa qua sau những bàn tán xôn xao của giới mỹ thuật VN về cuốn sách Hội họa VN - cuộc phiêu lưu giữa truyền thống và hiện đạicủa nữ tác giả người Pháp - bà bá tước Corinne de Ménonville.

Sách do một nhà xuất bản lớn ở Paris -NXB Nghệ thuật và Lịch sử, viết tắt là “Arhis” xuất bản, nộp lưu chiểu tháng 7-2003. Sách được xuất bản bằng 2 thứ tiếng: Pháp và Anh. Tên sách tiếng Phá là La peinture Vietnamienne - une aventure entre tradition et modernite và tên tiếng Anh là Vietnamese painting - from tradition to modernity (Hội họa VN từ truyền thống đến hiện đại).

Không thể phủ nhận là cuốn sách được in đẹp, trang trọng và đồ sộ, ảnh chụp tranh trung thực với màu gốc, đặc biệt có một số ảnh tư liệu và ký họa lần đầu tiên được công bố. Nhưng sau một thời gian xem kỹ và đọc kỹ, họa sĩ Hoàng Công Luận và nhà báo Quang Việt đã vạch ra những “hạt sạn” của cuốn sách trong hai bài báo dài đăng trên tạp chí Mỹ thuật số 98 (tháng 2-2004).

Bà C.Ménonville đặt sự phát triển của hội họa VN vào bối cảnh lịch sử với những lời phân tích có vẻ am hiểu, nhưng thực chất lại hướng người đọc theo một cách hiểu sai lầm về lịch sử VN. Một số họa sĩ lão thành nhận xét rằng không cần đọc chữ, chỉ cần nhìn vào cũng đã đủ thấy đó là một cuốn sách “chống cộng”.

Bài viết của nhà báo Quang Việt vạch ra nhiều lỗi hơn nữa từ bản gốc tiếng Pháp. Ví dụ như sách gọi các ngôi chùa VN là đền (temple), rồi Tao đàn bà viết là Jardin Botanique (tức là vườn bách thảo), Tây Tạng được bà hiểu lầm là một giáo phái của đạo Phật có ở VN... Rồi tên các họa sĩ cũng viết sai. Phải là người hiểu biết sâu sắc lịch sử mỹ thuật VN thì may ra mới đoán nổi. Chẳng hạn họa sĩ Phạm Văn Đôn-người đã sáng tác nhiều tranh in đá trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp, thì bà C.Ménonville viết là Pham Van Dong...

Trong cuộc tọa đàm sáng 24-3, thái độ bất bình của các nhà phê bình và các họa sĩ đối với cuốn sách đã khẳng định thêm quan điểm chính trị vững vàng và lòng tự tôn dân tộc. Và mọi người cũng đều nhận thấy rằng việc ra đời một cuốn Lịch sử mỹ thuật VN chính thức là hết sức cần thiết. Không thể chậm trễ hơn nữa một công trình nghiên cứu của chính giới mỹ thuật VN để khẳng định đúng hình ảnh của nghệ thuật VN trong con mắt bạn bè quốc tế.