Luật gia Đặng Đình Thịnh - Ảnh: BTC
Tại hội thảo, luật gia Đặng Đình Thịnh cho rằng trước đây việc xây dựng chính sách pháp luật chủ yếu là cơ quan hành pháp. Việc giao cho các cơ quan này xây dựng pháp luật có rất nhiều ưu điểm, nhưng bên cạnh đó cũng có yếu tố chủ quan, cơ quan, tổ chức khác tham gia góp ý không được ghi nhận nhiều.
Ứng dụng công nghệ để ghi nhận góp ý khi xây dựng chính sách
Trong đó, theo ông có đội ngũ làm công tác pháp luật như luật sư, thẩm phán, kiểm sát viên, trọng tài viên… là những người làm việc hằng ngày, thường phát hiện những bất cập trong chính sách hoặc đối tượng là giảng viên, nhà nghiên cứu luật, các chuyên gia tài chính, môi trường cũng tham gia góp ý nhưng chưa được xem xét trọn vẹn.
Bên cạnh đó, phần lớn người dân, doanh nghiệp là đối tượng bị tác động trực tiếp nhưng lâu nay không có cơ chế góp ý hiệu quả. Luật gia Thịnh cho rằng cần có cơ chế, ứng dụng công nghệ để ghi nhận góp ý khi xây dựng chính sách.
Tại hội thảo, thạc sĩ Lưu Đức Quang (Trường đại học Kinh tế - Luật) cho rằng Hiến pháp sửa đổi đã thu hẹp đối tượng trình dự án luật.
Cụ thể, khoản 1, Điều 84 quy định Chủ tịch nước, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng dân tộc, ủy ban của Quốc hội, Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Kiểm toán Nhà nước, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và cơ quan trung ương của tổ chức chính trị - xã hội có quyền trình dự án luật trước Quốc hội, trình dự án pháp lệnh trước Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Theo ông Quang, về cơ cấu tổ chức bộ máy phải thu gọn nhưng cơ chế trình dự án luật càng phải mở rộng thêm cho các cơ quan, tổ chức khác.
Đồng quan điểm, TS Trần Công Phàn chia sẻ rằng hội thảo bàn cơ chế, giải pháp để đưa Nghị quyết 66 vào cuộc sống, nhưng ông mong muốn đưa cuộc sống vào pháp luật. Khi đó, pháp luật khi ban hành tự khắc đã là cuộc sống nên không cần phải "đưa" nữa.
Trong khi đó, TS Huỳnh Văn Thông (Trường đại học Khoa học xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia TP.HCM) cũng cho rằng báo chí phải luôn công khai và minh bạch, phát hiện bất cập và kiến nghị điều chỉnh. Sự hiện diện của viện nghiên cứu và báo chí cho thấy quá trình xây dựng pháp luật không chỉ thuộc về cơ quan nhà nước, mà là sự chung sức của các chủ thể xã hội khác nhau.
Toàn cảnh hội thảo - Ảnh: TUYẾT MAI
Công nghệ số có thể giúp tạo ra một hệ thống pháp luật minh bạch
Một trong những nội dung các đại biểu quan tâm là việc chuyển đổi, ứng dụng khoa học công nghệ trong việc hiện đại hóa hoạt động tư pháp.
TS Phùng Thị Yến cho rằng công nghệ số có thể giúp tạo ra một hệ thống pháp luật minh bạch, dự báo tốt, hạn chế tham nhũng vặt, đồng thời rút ngắn thời gian và chi phí trong quy trình pháp lý. Tuy vậy bà Yến cũng cảnh báo những rủi ro về quyền riêng tư, an ninh dữ liệu và khả năng lệ thuộc công nghệ.
Nghiên cứu sinh Trần Thanh Tâm cũng nêu ra nhiều dẫn chứng kinh nghiệm trong việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo từ 'tòa án thông minh' của Trung Quốc.
Theo ông Tâm, AI và dữ liệu lớn có thể hỗ trợ thẩm phán, tăng minh bạch trong xét xử và quan trọng nhất là củng cố niềm tin của công chúng vào hệ thống tòa án. Đây chính là bước đi phù hợp với yêu cầu Nghị quyết 66 về hiện đại hóa hoạt động tư pháp.
Tại hội thảo, PGS.TS Phan Trung Lý (nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội) khẳng định Nghị quyết 66 đã mở ra một không gian thể chế mới, đòi hỏi phải nâng cao năng lực nghiên cứu, nắm bắt kịp thời những vấn đề phát sinh, từ đó đóng góp vào việc hoạch định chính sách một cách chủ động và khoa học.
PGS.TS Trần Mai Ước (Trường đại học Ngân hàng TP.HCM) cho rằng TP.HCM đang có cơ hội lớn sau sáp nhập, cần nắm bắt nhanh, hiểu sâu sắc hơn về các chính sách, luật pháp liên quan đến hoạt động của mình.
Nghị quyết số 66-NQ/TW về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới, được đánh giá "Đột phá của đột phá" về xây dựng và thi hành pháp luật.
Dù vậy, TP.HCM cũng có thách thức không nhỏ, đó là đầu tàu kinh tế, thường xuyên đối mặt với những vấn đề mới mẻ của đô thị lớn, như quản lý kinh tế số, phát triển hạ tầng thông minh, hoặc những mô hình kinh doanh chưa có tiền lệ. Nếu không có tư duy lập pháp kiến tạo, các quy định sẽ trở thành rào cản.
Cũng theo ông Ước, TP.HCM còn có một đội ngũ luật sư, chuyên gia pháp lý và các cơ sở đào tạo luật hàng đầu cả nước. Việc hợp tác giữa các cơ quan nhà nước với các trường đại học, hiệp hội nghề nghiệp để tham vấn, góp ý và đào tạo nhân sự sẽ nâng cao chất lượng lập pháp và thực thi.
Tối đa: 1500 ký tự
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đầu tiên bình luận