Chương trình đã được thực hiện nhiều năm, số lượng người tham gia lớn, thuốc trong chương trình đều là thuốc mới (điều trị ung thư, bệnh hiếm...) đắt tiền, chi phí lên tới hàng tỉ đồng/năm/người bệnh, nếu không có hỗ trợ thì rất ít người bệnh có thể tiếp cận được.

Bên cho là do luật, bên khẳng định do cách thực hiện

Lý do của việc chương trình có nguy cơ bị dừng, theo lý giải của một số bên liên quan là do quy định trong điều 42 của Luật Dược hiện hành. Quy định hiện hành cũng chỉ cho phép các chương trình hỗ trợ thuốc toàn bộ, không cho hỗ trợ một phần, trong khi có đến 19/20 chương trình hỗ trợ thuốc đến nay là hỗ trợ một phần.

Tuy nhiên hiện các cơ quan liên quan của Bộ Y tế còn có những ý kiến khác nhau để xử lý vướng mắc này. Cụ thể Vụ Bảo hiểm y tế đã có đề xuất sửa điều 42 của Luật Dược, để quy định hỗ trợ thuốc một phần có thể được tiếp tục (từ 1-7-2025 đến nay đã có 3 chương trình hỗ trợ thuốc bị ngưng phê duyệt mới).

Trong khi đó có ý kiến lại cho rằng không chỉ Luật Dược hiện hành, mà khoản 1 điều 88 Luật Thương mại cũng quy định hình thức khuyến mại "là hoạt động xúc tiến việc mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ bằng cách dành cho khách hàng những lợi ích nhất định". Các quy định trong luật này và điều 5 nghị định 81/2018 không cho phép khuyến mại thuốc chữa bệnh.

Vì vậy ngay cả khi sửa điều 42 Luật Dược thì Luật Thương mại cũng không cho phép khuyến mại thuốc. 

Chuyên gia này cho biết đã theo dõi việc triển khai các chương trình hỗ trợ thuốc trong thời gian qua, thấy rằng Luật Dược quy định chi tiết chương trình hỗ trợ thuốc thuộc thẩm quyền của Bộ trưởng Bộ Y tế, các khó khăn vướng mắc chủ yếu do quá trình thực hiện quy định tại Thông tư số 31/2018 và triển khai thực tế, vừa đảm bảo đúng ý nghĩa nhân đạo của việc hỗ trợ thuốc, vừa đúng quy định của Luật Thương mại, không vi phạm quy định về cấm khuyến mại thuốc chữa bệnh. 

Chuyên gia cho rằng cần phải có đánh giá tác động của các chương trình hỗ trợ thuốc một phần, trong đó với 20 chương trình đã triển khai, ngoài kinh phí đã hỗ trợ theo báo cáo, cần làm rõ có bao nhiêu bệnh nhân tham gia, hiệu quả chương trình...

"Thực chất của chương trình hỗ trợ thuốc một phần là hỗ trợ tài chính để giảm phần kinh phí bệnh nhân phải chi trả, do vậy ngoài hỗ trợ thuốc thì giải pháp hỗ trợ tài chính cũng cần tính đến việc hỗ trợ các chi phí khác như chẩn đoán hình ảnh, xét nghiệm, hóa chất..." - chuyên gia nói.

Hỗ trợ thuốc thế nào để người bệnh tiếp tục có thuốc sử dụng?

Trao đổi với Tuổi Trẻ Online, chuyên gia của Bộ Y tế cho rằng giải pháp căn cơ để tiếp tục duy trì chương trình hỗ trợ thuốc một phần là công ty dược cung cấp gói hỗ trợ cho các cơ sở khám chữa bệnh theo tổng số lượng dự trù hằng năm (theo kết quả trúng thầu, hoặc số lượng sử dụng của năm trước).

"Tùy theo chính sách hỗ trợ của mỗi công ty để bệnh viện mua 10 nhưng chỉ phải trả 5 hoặc 7 phần tiền thuốc trên hóa đơn, trong khi giá bán không thay đổi so với các quốc gia khác" - chuyên gia này chia sẻ.

Qua tìm hiểu, các thuốc trong chương trình đều là thuốc được cấp phép lưu hành, do đó chuyên gia này cho rằng Bộ Y tế không cần thiết phải phê duyệt từng chương trình, mà chỉ quy định hành lang pháp lý để các công ty dược phối hợp với các cơ sở khám chữa bệnh, chủ động triển khai theo quy mô của từng chương trình. 

Bệnh viện chủ động tổ chức triển khai chương trình hỗ trợ thuốc cho người bệnh, xây dựng quy chế và phối hợp với công ty đưa ra tiêu chí lựa chọn bệnh nhân, tỉ lệ hỗ trợ thuốc được hưởng tính trên tổng số thuốc bệnh nhân đã sử dụng là như nhau giữa các bệnh nhân. 

Bệnh viện căn cứ vào giá mua thuốc và phần hỗ trợ của công ty để tính chi phí thuốc đã sử dụng, qua đó giá thuốc thực tế người bệnh phải trả sẽ giảm khi người bệnh được nhận hỗ trợ. Việc hỗ trợ nhân đạo có thể thông qua các quỹ hỗ trợ như Quỹ Hỗ trợ bệnh nhân ung thư - Ngày mai tươi sáng...

Trị bệnh hiếm: Thuốc 50 tỉ đồng truyền trong 60 phút

Loại thuốc điều trị bệnh hiếm có giá tới 50 tỉ/liều duy nhất này đã được Cục Quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ (FDA) thông qua năm 2019.