Nhiều băn khoăn về quy định mở ngành được các trường đại học nêu ra trong tọa đàm góp ý dự thảo chuẩn chương trình đào tạo trình độ đại học, thạc sĩ về vi mạch bán dẫn do Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức tại Trường đại học Công nghiệp TP.HCM sáng 28-2.

Cách nào để mở được ngành vi mạch bán dẫn?

PGS.TS Trần Công Hùng - Trường đại học Quốc tế Sài Gòn - cho rằng hiện nay các trường mới chỉ được mở ngành vi mạch bán dẫn dạng chuyên ngành. Theo dự thảo chuẩn chương trình đào tạo trình độ đại học, thạc sĩ về vi mạch bán dẫn có đến 75 ngành đào tạo có thể mở được chuyên ngành này.

"Vậy bây giờ, nếu mà mở ngành vi mạch bán dẫn thì làm thế nào? Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định phải có tiến sĩ đúng chuyên ngành vi mạch bán dẫn thì mới mở được ngành này. Như vậy phải mất khoảng 10 năm sau mới mở được ngành. Có cách nào mở được ngành vi mạch bán dẫn liền hay không, hay là phải đi làm sao?", ông Hùng thắc mắc.

Về việc này, theo bà Nguyễn Thu Thủy - vụ trưởng Vụ Giáo dục đại học (Bộ Giáo dục và Đào tạo), nếu chính xác tên ngành vi mạch bán dẫn phải căn cứ vào những danh mục ngành thí điểm mà Bộ Giáo dục và Đào tạo đã công bố.

Việc mở ngành hiện nay căn cứ vào các thông tư về mở ngành, danh mục ngành của thông tư 09 và kèm theo quyết định mới bổ sung các ngành thí điểm.

"Với hai đại học quốc gia có quy chế riêng, đặc thù riêng, được phép thí điểm mở ngành ngoài danh mục. Tuy nhiên, các trường đại học khác cần phải cân nhắc. Việc mở bất cứ chuyên ngành nào là quyền của trường đại học, chỉ cần đủ điều kiện mở ngành chính.

Còn các chuyên ngành chuyên sâu về vi mạch bán dẫn, các trường không cần phải lo lắng về việc đáp ứng yêu cầu đó. Các trường vẫn được đào tạo, tuyển sinh bình thường, nhưng chỉ cần nói rằng đó là chuyên ngành hoặc chương trình đào tạo nằm trong số 75 ngành liệt kê trong dự thảo", bà Thủy khẳng định.

Sẽ tiếp tục ban hành danh mục ngành đào tạo thí điểm mới

Cũng theo bà Thủy, trong năm nay Vụ Giáo dục đại học sẽ tham mưu để bộ trưởng tiếp tục ban hành danh mục ngành thí điểm mới, trong đó có thể có những ngành các trường muốn mở.

Bên cạnh đó, các trường còn có quyền thành lập hội đồng khoa học để đánh giá mức độ phù hợp của các tiến sĩ. Trong trường hợp hội đồng khoa học không xác định được, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ chủ trì đứng ra để xử lý vấn đề đó.

Như vậy, quy định này mở ra những cơ hội để các trường có thể mở những ngành mới, những ngành mà chưa từng có ở Việt Nam. Điều đó thể hiện rằng các trường chỉ cần có đủ minh chứng về tính cấp thiết, về việc trên thế giới đã có những chương trình đào tạo tương ứng.

Nếu như đội ngũ của các trường đã từng làm nghiên cứu rất sâu về lĩnh vực đó thì không nhất thiết chuyên ngành đào tạo ở bậc tiến sĩ, còn thạc sĩ phải đáp ứng tuyệt đối.

"Chúng tôi khẳng định hiện tại không có vướng mắc gì trong việc đào tạo chuyên ngành cũng như mở các chương trình đào tạo. Không phải vì không có tên ngành đó mà chúng ta lại không đào tạo được nguồn nhân lực", bà Thủy nhấn mạnh.

75 ngành đào tạo phục vụ nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn

Chia sẻ tại tọa đàm, GS.TS Chử Đức Trình - hiệu trưởng Trường đại học Công nghệ (Đại học Quốc gia Hà Nội), chủ tịch hội đồng tư vấn xây dựng chương trình đào tạo trình độ đại học, thạc sĩ về vi mạch bán dẫn - cho biết chuẩn chương trình đào tạo là cơ sở để các trường xây dựng và tổ chức thực hiện các chương trình đào tạo về vi mạch bán dẫn.

Chuẩn này cũng là nền tảng để thiết kế và triển khai các chương trình đào tạo ngành chính - phụ, song bằng hoặc liên ngành về vi mạch bán dẫn.

"Mục tiêu của chương trình đào tạo vi mạch bán dẫn cung cấp kiến thức chung và chuyên sâu theo hướng tích hợp một trong các công đoạn chính trong chuỗi giá trị của ngành công nghiệp bán dẫn: thiết kế và chế tạo thiết bị tích hợp, thiết kế không xưởng, gia công sản xuất vi mạch, sản xuất thiết bị và công cụ", ông Trình cho biết.

Hiện nay có 75 ngành đào tạo phục vụ nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn: khoa học vật liệu, trí tuệ nhân tạo, khoa học máy tính, công nghệ kỹ thuật điện - điện tử - viễn thông, kỹ thuật cơ khí…

Người tốt nghiệp chương trình đào tạo về vi mạch bán dẫn được cấp bằng cử nhân hoặc kỹ sư (bậc 6, bậc 7) hoặc thạc sĩ.

Về chuẩn đầu vào, đối tượng tuyển sinh cử nhân: người học đã tốt nghiệp THPT hoặc tương đương; khối kiến thức cơ bản về toán và khoa học tự nhiên (lý, hóa) đạt điểm trung bình từ 80% trở lên của thang đánh giá.

Đối tượng chuyển tiếp: sinh viên năm 2, 3, 4 từ các ngành đào tạo khác tại thời điểm xét cần có: thuộc hoặc gần nhóm ngành đang học, điểm trung bình tích lũy đạt từ 2,5 trở lên, tiếng Anh đạt bậc 3/6 trở lên.

Cần tăng cường thời lượng thực hành thực tập

Góp ý về chuẩn đầu ra của chương trình đào tạo vi mạch bán dẫn, PGS.TS Lê Đức Hùng (Trường đại học Khoa học tự nhiên - Đại học Quốc gia TP.HCM) cho rằng những định hướng chưa phù hợp với các khâu trong quy trình nền công nghiệp bán dẫn Việt Nam đang hướng tới là thiết kế, chế tạo, đóng gói và kiểm thử.

"Hiện tại các kỹ sư trong công nghiệp bán dẫn hoặc theo hướng thiết kế, hoặc chế tạo. Hiếm có kỹ sư nào theo hướng vừa thiết kế vừa chế tạo. Những hướng về gia công sản xuất vi mạch cũng cần điều chỉnh cho phù hợp với định hướng Việt Nam đang hướng tới. Về sản xuất thiết bị và công cụ là hướng hay nhưng hiện chưa có trường đại học nào trong nước đào tạo, nghiên cứu", ông Hùng nói.

PGS.TS Huỳnh Trung Hiếu - phó hiệu trưởng Trường đại học Công nghiệp TP.HCM - kiến nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Công Thương có những cơ chế nhằm tăng cường sự tham gia sâu hơn của doanh nghiệp vào quá trình đào tạo vi mạch bán dẫn.

"Chương trình đào tạo cần tăng cường thời lượng thực hành thực tập và phát triển cơ sở vật chất, cũng như các giải pháp về hình thành liên minh giữa các trường, liên minh các tổ chức doanh nghiệp để tăng cường nguồn lực phát triển cơ sở vật chất, tăng cường thời gian thực hành thực tập của sinh viên", ông Hiếu đề nghị.

Đào tạo kỹ sư thiết kế vi mạch, bán dẫn: Các trường chạy đua chớp lấy cơ hội

Từ nay đến năm 2030, Việt Nam sẽ đầu tư khoảng 26.000 tỉ đồng để đào tạo 50.000 kỹ sư bán dẫn. Và các trường đại học năm nay đồng loạt mở ngành thiết kế vi mạch, bán dẫn.