Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng nhấn mạnh như vậy khi trao đổi với Tuổi Trẻ Online nhân dịp kỷ niệm 80 năm ngày truyền thống ngành Nông nghiệp và Môi trường (14-11-1945 - 14-11-2025).

Ông cũng khẳng định: "Trong mô hình ấy, tài nguyên được tái tạo, môi trường được gìn giữ, con người được thụ hưởng. Nông nghiệp, nông thôn trở thành không gian của sáng tạo, văn hóa và sinh kế.

Mỗi hạt giống được gieo xuống đất, mỗi giọt nước được giữ lại, mỗi cánh rừng được hồi sinh, mỗi dòng sông được bảo vệ - đều là biểu tượng của tình yêu đất nước, của trách nhiệm với tương lai, của bản lĩnh Việt Nam".

Việt Nam đã trở thành một trong những cường quốc xuất khẩu nông sản

* Nhìn lại chặng đường 80 năm đã qua, Bộ trưởng đánh giá thế nào về vai trò "trụ đỡ" của ngành nông nghiệp trong bảo đảm an ninh lương thực, ổn định kinh tế - xã hội và bảo vệ môi trường của đất nước?

- Bộ trưởng Trần Đức Thắng: Trải qua 80 năm, ngành nông nghiệp và môi trường đã không ngừng phát triển và thể hiện là trụ đỡ quan trọng của nền kinh tế, nhất là trong những giai đoạn đất nước khó khăn, đồng thời cũng góp phần đảm bảo an ninh lương thực trong khu vực và trên thế giới, qua đó củng cố và nâng cao vị thế quốc gia trên trường quốc tế.

Đến nay, Việt Nam đã trở thành một trong những cường quốc sản xuất và xuất khẩu nông sản trên thế giới. Nhiều mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam đứng nhóm dẫn đầu như lúa gạo, cà phê, tiêu, điều, thủy sản, lâm nghiệp, trái cây... Dự kiến năm 2025, xuất khẩu nông lâm thủy sản tiếp tục lập kỷ lục mới, có thể đạt 70 tỉ USD.

Ngành nông nghiệp đã góp phần quan trọng vào tạo việc làm, nâng cao thu nhập, đời sống người nông dân và dân cư nông thôn, góp phần quan trọng phát triển kinh tế, ổn định xã hội.

Nông thôn không chỉ là không gian sinh sống mà còn là địa bàn kinh tế quan trọng, là nơi gìn giữ văn hóa, bản sắc dân tộc và là điểm tựa quan trọng của quốc gia trong những cuộc khủng hoảng, như đại dịch COVID-19 vừa qua.

Song hành với nông nghiệp, các lĩnh vực quản lý tài nguyên và môi trường phát triển mạnh mẽ, hình thành nền tảng thể chế và khoa học cho phát triển bền vững.

Sự hòa quyện giữa nông nghiệp, môi trường và con người đã tạo nên một cấu trúc phát triển của Việt Nam, vừa khai thác, vừa gìn giữ, vừa thúc đẩy tăng trưởng, vừa bồi đắp phúc lợi xã hội. Không chỉ là trụ đỡ về kinh tế, nông nghiệp và môi trường còn là trụ đỡ tinh thần, văn hóa, bảo đảm an ninh lương thực, an ninh môi trường và an ninh xã hội.

* Theo Bộ trưởng, bài học kinh nghiệm quý giá nhất mà ngành rút ra được trong quá trình phát triển - đặc biệt là trong giai đoạn đổi mới, hội nhập quốc tế và ứng phó với biến đổi khí hậu?

- Đầu tiên là sự lãnh đạo toàn diện và những cải cách thể chế đúng đắn của Đảng, sự quan tâm đầu tư của Nhà nước và phát huy sức mạnh tổng hợp đã tạo đột phá về cơ sở hạ tầng, khoa học, công nghệ và xây dựng đội ngũ của ngành.

Thứ hai, những nỗ lực cải cách thể chế đột phá đúng đắn, đúng thời điểm và phù hợp với quy luật về kinh tế, vận dụng linh hoạt cơ chế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa đã phát huy nội lực và sức sáng tạo của nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp.

Cùng với đó là thúc đẩy liên kết "bốn nhà" - Nhà nước, nhà khoa học, doanh nghiệp và nông dân. Nhờ đó năng suất, chất lượng, giá trị nông sản được nâng cao, tài nguyên được sử dụng hiệu quả hơn, tạo động lực phát triển kinh tế nông thôn, đồng thời bảo vệ môi trường sinh thái.

Một điểm nữa đó là phát triển nông nghiệp và môi trường chỉ có thể bền vững khi tôn trọng và thích ứng với quy luật tự nhiên.

Tư duy "thuận thiên" được vận dụng sâu rộng, thể hiện trong các mô hình "sống chung với lũ" ở Đồng bằng sông Cửu Long, trong chuyển đổi mùa vụ, cơ cấu cây trồng - vật nuôi phù hợp từng vùng khí hậu, thổ nhưỡng.

Chủ động ứng phó biến đổi khí hậu, phát triển kinh tế tuần hoàn

* Trong giai đoạn phát triển mới, định hướng trọng tâm của Bộ là gì, thưa Bộ trưởng?

- Mặc dù tiếp tục phải đối mặt với không ít khó khăn, thách thức nhưng với quyết tâm cao và đặc biệt là sự đoàn kết thống nhất trong nội bộ từ trên xuống dưới, toàn ngành xác định tập trung xây dựng nền nông nghiệp sản xuất hàng hóa theo hướng hiện đại, có năng suất, chất lượng cao, hiệu quả, bền vững, có sức cạnh tranh thuộc nhóm dẫn đầu khu vực Đông Nam Á và top 15 trên thế giới vào năm 2030.

Thứ hai, chủ động thích ứng hiệu quả với biến đổi khí hậu, phòng tránh thiên tai, giảm phát thải và quản lý khai thác, sử dụng tài nguyên tiết kiệm, hiệu quả. Đồng thời bảo đảm chất lượng môi trường sống, hướng tới nền kinh tế xanh, thân thiện với môi trường.

Thứ ba, nâng cao đóng góp của khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo vào tăng trưởng của ngành với mục tiêu đến năm 2030, đóng góp của năng suất nhân tố tổng hợp ở mức trên 50%.

Thứ tư, đẩy mạnh hợp tác quốc tế, chủ động ứng phó với các vấn đề an ninh phi truyền thống; bảo đảm an ninh lương thực quốc gia và lợi ích của Việt Nam trên trường quốc tế.

Thứ năm, đầu tư mạnh mẽ phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng nông nghiệp, nông thôn và phòng chống thiên tai, đảm bảo cơ bản đồng bộ, hiện đại vào năm 2030.

Thứ sáu, phát huy tối đa tiềm năng, giá trị tài nguyên và không gian biển và tạo lập cơ sở vững chắc để phát triển các ngành kinh tế biển vững mạnh, chăm lo sinh kế hiệu quả cho người dân nhằm góp phần giữ vững độc lập, chủ quyền, từng bước đưa Việt Nam trở thành quốc gia mạnh về biển, giàu từ biển.

* Vậy đột phá về khoa học, công nghệ và chuyển đổi số có phải là yếu tố then chốt để hoàn thành các mục tiêu nói trên?

- Đúng vậy. Chúng tôi xác định khoa học, công nghệ và chuyển đổi số là 1 trong 4 đột phá chiến lược, động lực then chốt để phát triển ngành trong 10 năm tới.

Ngành sẽ đẩy mạnh ứng dụng trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn và công nghệ cảm biến trong quản lý tài nguyên, cảnh báo thiên tai, dự báo khí hậu và giám sát môi trường.

Cơ sở dữ liệu quốc gia về nông nghiệp và môi trường được xây dựng đồng bộ, kết nối hàng nghìn trạm quan trắc trên toàn quốc, hỗ trợ điều hành sản xuất, quản lý rủi ro và hoạch định chính sách dựa trên dữ liệu thực.

Bộ cũng hướng tới nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp chính xác, nông nghiệp sinh học và năng lượng tái tạo được phát triển song song, hướng đến mô hình sản xuất thông minh, tiết kiệm tài nguyên và phát thải thấp.

Cùng với đó, chúng tôi sẽ đột phá về đầu tư cơ sở hạ tầng để phục vụ nền nông nghiệp sinh thái, xanh, đồng thời nâng tầm quản trị hiệu quả về tài nguyên và môi trường, chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu và phát triển kinh tế tuần hoàn.

Tổng Bí thư Tô Lâm: Xuất khẩu công nghệ nông nghiệp để thu lợi nhuận về cho quốc gia

Định hướng cho ngành Nông nghiệp và Môi trường trong giai đoạn tới, Tổng Bí thư Tô Lâm yêu cầu phải tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng sinh thái - giá trị gia tăng cao, xuất khẩu công nghệ nông nghiệp ra nước ngoài.