Chiều 28-10, Quốc hội tiếp tục thảo luận tại hội trường về báo cáo của đoàn giám sát và dự thảo nghị quyết của Quốc hội về kết quả giám sát chuyên đề "Việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường kể từ khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực thi hành".

Còn khoảng cách đánh giá tác động môi trường trên giấy và thực tế

Phát biểu thảo luận, đại biểu Trần Kim Yến (TP.HCM) cho hay báo cáo nêu trong giai đoạn 2020 - 2024 trên phạm vi cả nước có khoảng 8.000 dự án đã được thẩm định phê duyệt kết quả thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM).

Kết quả báo cáo đánh giá tác động môi trường giúp các cơ quan có thẩm quyền, chủ dự án có quyết định đầu tư một cách phù hợp và hiệu quả...

Tuy nhiên, theo bà Yến, thực tiễn cho thấy còn tồn tại khoảng cách đáng kể giữa "ĐTM trên giấy" và hiệu quả thực hiện ngoài thực tế, nhất là đối với các dự án lớn, dự án hạ tầng giao thông có quy mô lớn, phạm vi tác động liên vùng, liên khu vực.

Nữ đại biểu ví dụ, ở Đồng bằng sông Hồng, các dự án giao thông và đô thị hóa nhanh đã làm mất không gian thoát nước tự nhiên, gia tăng ngập úng và sụt lún do khai thác nước ngầm. Khai thác cát sông Hồng cũng gây xói lở bờ sông, ảnh hưởng sinh kế của người dân ven sông.

Hay tại miền Trung, nhiều dự án giao thông, thủy điện và khu công nghiệp san gạt đồi núi, chặn dòng suối, làm tăng nguy cơ sạt lở và ngập lụt hạ lưu. Việc lấn biển xây dựng khu du lịch, đô thị mới phá vỡ cân bằng sinh thái ven biển.

Ở miền núi phía Bắc, các dự án thủy điện, khai khoáng và giao thông xuyên núi làm mất rừng đầu nguồn, xói mòn đất, gây lũ quét và sạt lở. Việc phục hồi môi trường sau dự án còn rất hạn chế.

"Trong khi khu vực Đông Nam Bộ và Tây Nguyên đối mặt với tình trạng bê tông hóa, suy giảm nước ngầm và mất rừng. Nhiều dự án giao thông và công nghiệp chưa đánh giá đầy đủ tác động đến tài nguyên nước và sinh kế cộng đồng", bà Yến nêu dẫn chứng.

Nhiệm vụ trọng tâm hướng tới mục tiêu bảo đảm môi trường trong lành

Giải trình cuối phiên thảo luận, ông Trần Đức Thắng - tân Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường - đã làm rõ một số vấn đề các đại biểu Quốc hội nêu.

Về quản lý rác thải sinh hoạt, rác thải nhựa, ông Thắng cho biết hiện mỗi năm Việt Nam phát sinh khoảng 25,3 triệu tấn, trong đó có khoảng 1,8 triệu tấn chất thải nhựa đã tạo áp lực, thách thức rất lớn cho hạ tầng thu gom, phân loại và xử lý.

Về nguyên nhân, ông Thắng cho hay bên cạnh một số cơ chế, chính sách chậm triển khai, hạ tầng kỹ thuật về thu gom, phân loại và xử lý rác thải còn thiếu, yếu và chưa đồng bộ. Cùng với đó, thói quen của người dân còn chậm được thay đổi.

"Đây là những vấn đề cần phải được quan tâm giải quyết căn bản trong thời gian tới", ông Thắng nói.

Bên cạnh những kết quả đạt được, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường thừa nhận tình trạng suy thoái môi trường diễn biến phức tạp, có xu hướng mở rộng ở một số khu vực. Việc bảo vệ môi trường tuy có chuyển biến nhưng còn chậm so với kỳ vọng của nhân dân và yêu cầu của Đảng, Nhà nước.

Cụ thể, ô nhiễm không khí tại các đô thị vẫn diễn biến phức tạp, đặc biệt là tại Hà Nội, TP.HCM. Ô nhiễm một số lưu vực sông chưa được giải quyết triệt để. Hạ tầng thu gom, xử lý chất thải rắn còn hạn chế, thiếu đồng bộ. Chính sách khuyến khích xã hội hóa đối với cả bảo vệ môi trường còn chưa phù hợp, chưa đi vào thực tiễn…

Nguyên nhân do một số chính sách của luật chưa được phát huy hiệu quả; đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức thực hiện việc này còn chưa đáp ứng được yêu cầu; đầu tư ngân sách nhà nước cho vấn đề môi trường còn thấp.

Trong giai đoạn phát triển mới, ông Thắng cho biết Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ tập trung triển khai một số nhiệm vụ trọng tâm, hướng tới mục tiêu bảo đảm môi trường trong lành, sinh thái bền vững vì sức khỏe và tương lai của người dân Việt Nam.

"Trong đó, trọng tâm là đột phá về thể chế, chính sách pháp luật, kinh tế hóa môi trường, tạo động lực cho phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và kinh tế carbon thấp", ông Thắng nêu.

Ông Trần Đức Thắng làm Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường

Sáng 25-10, Quốc hội đã thông qua nghị quyết về việc phê chuẩn bổ nhiệm ông Trần Đức Thắng làm Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường.