Chương trình “Khoai lang nghĩa tình” đang thực hiện ở TP.HCM hỗ trợ bà con Vĩnh Long tiêu thụ khoai - Ảnh: N.TRÍ

Đó là định hướng mà Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn Lê Minh Hoan trao đổi với Tuổi Trẻ ngày 31-5.

Sẽ có mô hình tiêu thụ nông sản chính quy

* Trong bối cảnh dịch đặt ra yêu cầu đáp ứng nhu cầu thực phẩm trong nước và xuất khẩu rất lớn. Nhưng nhiều nơi cũng khó tiêu thụ. Điệp khúc "giải cứu" cứ lặp đi lặp lại mãi?

- Ngành nông nghiệp có những thời điểm chúng ta nói phải "giải cứu". Nhưng nên bỏ những từ "giải cứu", nghe thương cảm, thương xót và chúng ta cần hành động cụ thể hơn.

Nhiều điểm "giải cứu" nhiều khi bà con chen chúc mua, nhưng có người mua về bỏ đó, dùng không hết. Chúng ta thương cảm nhưng chúng ta có cách làm tốt hơn.

Dù có dịch COVID-19 hay không thì lâu lâu xảy ra hiện tượng cung vượt cầu. Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn đã có kế hoạch dài hạn, trong tháng 6, bộ cùng Trung ương Hội Phụ nữ Việt Nam, Trung ương Đoàn xây dựng mô hình tiêu thụ nông sản cho bà con vùng dịch chính quy hơn, vừa tiêu thụ, vừa đảm bảo chất lượng nông sản, vừa an toàn dịch bệnh COVID-19. 

Từ mô hình này sẽ trở thành một hệ thống từ trung ương tới địa phương, sẽ ra mắt các điểm chuẩn hóa mô hình để hỗ trợ tiêu thụ nông sản trong mùa dịch.

Cùng với Hiệp hội bán lẻ Việt Nam, Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn sẽ bàn một chương trình để kết nối cung cầu. Tôi thấy nhiều lúc không khớp nhau về thông tin, như hành tím Vĩnh Châu rớt giá còn 5.000 - 6.000 đồng/kg nhưng trên mạng xã hội người dân ở Đắk Lắk nói giá tới 45.000 đồng/kg mà không có để mua. Rõ ràng câu chuyện kết nối thị trường nội địa còn vấn đề, thông tin bất cân xứng.

Bộ sẽ kiến nghị Chính phủ hỗ trợ cho những đơn vị vận tải nông sản trong nước, không làm khó thêm cho các phương tiện vận chuyển.

Đây là những giải pháp ngắn hạn để tiến tới dài hạn, chúng ta thiết lập được thông tin 2 chiều. Ví dụ, không để tới khi nông sản thu hoạch rồi mới thấy thừa hay thiếu mà trước khi thu hoạch các địa phương phải chủ động thông tin về bộ để bộ thông tin đến các kênh phân phối, chứ không phải "để lúa tràn đồng, xoài chín đầy cây" rồi mới kêu "giải cứu".

* Hiện nay, nhiều nông sản có sản lượng lớn đang vào vụ thu hoạch như vải thiều. Các địa phương đưa ra kịch bản tiêu thụ có tới 90% tiêu thụ trong nước. Kịch bản đó có khả thi trong bối cảnh hiện nay?

- Chúng ta chưa biết một tuần sau dịch bệnh sẽ như thế nào nhưng sẽ làm tốt nhất các giải pháp để khơi thông thị trường. Bộ đã cử một số thứ trưởng đi một số cửa khẩu phía Bắc để làm việc với các đối tác, cơ quan thương mại ở Trung Quốc.

Bộ cũng sẽ làm việc với các hệ thống phân phối trong nước. Sẽ ước lượng tiêu thụ ở thị trường Trung Quốc, nước ngoài như thế nào và thị trường trong nước bao nhiêu, lúc đó chúng tôi sẽ cân đối lại.

Ngày 31-5, Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn cũng mời các hệ thống phân phối cùng bộ trưởng tới Bắc Giang để 9 hệ thống phân phối sẽ kết nối tiêu thụ cho bà con. Đây là lúc chúng ta tổng lực ra quân, tình hình rất cấp bách, bà con đang nóng ruột.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn Lê Minh Hoan

Không đợi nông sản dư thừa mới ra quân

* Vậy để không còn phải "giải cứu" nông sản, giải pháp căn cơ lâu dài sẽ tập trung vào vấn đề nào?

- Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn phải có lời giải mang tính chất dài hạn, bền vững hơn là đợi đến dư thừa mới ra quân thì đã muộn, giá trị nông sản đã xuống. 

Mỗi sở nông nghiệp và phát triển nông thôn địa phương cần phải xác định trách nhiệm không chỉ giúp bà con sản xuất, sản lượng nhiều mà phải kết nối được tư duy kinh tế với tư duy thị trường. Nếu không kết nối được thị trường dù trong nước hay nước ngoài, chúng ta sẽ bị động trong tiêu thụ nông sản.

Hiện nay có cả một hệ thống giải pháp từ thiết lập chuyển đổi số để nắm bắt thông tin thị trường, giữa hợp tác xã với các đơn vị phân phối. Bộ sẽ xây dựng kho dữ liệu và cập nhật thường xuyên để các hệ thống phân phối biết rằng ở địa phương đó đang chuẩn bị thu hoạch nông sản kèm theo sản lượng để hệ thống phân phối chủ động kho bãi, vận chuyển cho nhân dân.

Chúng ta cũng thông qua bưu điện để vận chuyển nông sản theo phương thức vận chuyển từ vườn tới hệ thống phân phối sẽ hạn chế rủi ro và kết nối nhanh hơn.

Khoai lang Vĩnh Long kêu gọi 'giải cứu' vì không xuất được sang Trung Quốc

TTO - Xuất đi Trung Quốc không được, khoai lang tím Nhật được "giải cứu" tại TP.HCM với giá 5.000-9.000 đồng/kg và giao hàng tận nơi để hạn chế tụ tập đông người. Theo đại diện tỉnh Vĩnh Long, lượng khoai chờ "giải cứu" còn hàng chục nghìn tấn.