Tại dự thảo nghị định về bảo hiểm hưu trí bổ sung, Bộ Tài chính đề xuất dùng ít nhất 5% tổng số tiền người lao động đóng vào quỹ hưu trí để mua bảo hiểm nhân thọ.

Cụ thể, người tham gia quỹ sẽ được bảo đảm một khoản thu nhập tối thiểu khi nghỉ hưu thông qua hợp đồng bảo hiểm nhân thọ trả tiền định kỳ.

Khó dùng tiền quỹ hưu trí mua bảo hiểm nhân thọ

Về việc này, Hiệp hội Kinh doanh chứng khoán cho rằng việc triển khai chính sách khó khả thi. Do tham gia quỹ hưu trí là tự nguyện và quỹ hoạt động theo nguyên tắc thị trường nên quy định dùng 5% số tiền đóng góp vào quỹ hưu trí để mua hợp đồng bảo hiểm chưa phù hợp.

Việc mua một hợp đồng bảo hiểm phải đáp ứng các yêu cầu như khám sức khỏe, thẩm định, phí tối thiểu, gây khó khăn cho người tham gia cũng như vận hành của công ty quản lý quỹ, đồng thời tăng chi phí.

Quỹ cũng không phải là pháp nhân lựa chọn đơn vị cung cấp, sản phẩm bảo hiểm nhân thọ cho từng người, dễ gây hình ảnh xấu về quỹ hưu trí bổ sung tự nguyện hoặc rủi ro pháp lý khi công ty bảo hiểm không làm đúng hợp đồng.

Ngoài ra còn một số vụ việc không minh bạch trong môi giới, chào bán hợp đồng bảo hiểm nhân thọ...

Sau khi lấy ý kiến công khai, Bộ Tài chính đã bỏ quy định về quyền của người tham gia được quỹ hưu trí đảm bảo chi trả mức tối thiểu khi đến tuổi nghỉ hưu thông qua hợp đồng bảo hiểm nhân thọ trả tiền định kỳ như trong dự thảo.

Trao đổi với Tuổi Trẻ Online, chuyên gia kinh tế Trần Nguyên Đán nhận định một số công ty bảo hiểm nhân thọ đã thành lập quỹ hưu trí song rào cản là phí tham gia lớn, có trường hợp tiền sinh lời không theo tỉ suất sinh lợi bình quân của thị trường tài chính. Do vậy chính sách chỉ nên khuyến khích người có điều kiện kinh tế tham gia.

Theo ông Đán, nguyên tắc của bảo hiểm xã hội là "có đóng - có hưởng", đảm bảo an sinh xã hội, giúp người lao động có lương hưu, chăm sóc y tế khi về hưu.

Để nâng cao lương hưu, định hướng tư nhân hóa quỹ hưu trí là cần thiết song nếu dùng tiền của người lao động đã đóng vào quỹ hưu trí để mua bảo hiểm nhân thọ thì khó khả thi do khác cấu trúc, cách vận hành, quyền lợi, mức phí...

Cụ thể, bảo hiểm nhân thọ có hai loại là bảo hiểm tử kỳ và bảo hiểm sinh kỳ.

Bảo hiểm tử kỳ là loại bảo hiểm khi người mua bảo hiểm qua đời, công ty bảo hiểm sẽ chi trả tiền bảo hiểm cho người thân.

Bảo hiểm sinh kỳ là loại bảo hiểm mà người mua sẽ có được số tiền tích lũy trong tương lai, ví dụ sau 20, 30 năm quy định trong hợp đồng. Số tiền này nhận một lần và bị tính thuế thu nhập cá nhân trên lợi tức được hưởng.

Trong khi đó bảo hiểm xã hội có các chế độ tử tuất, hưu trí, bảo hiểm y tế miễn phí. Với khoản tử tuất, sau khi người tham gia mất, thân nhân họ được hưởng hai chế độ là mai táng phí và trợ cấp tuất (một lần hoặc hằng tháng).

"Lương hưu là khoản mà người tham gia đủ điều kiện hưởng lãnh hằng tháng. Các khoản này đảm bảo an sinh xã hội nên không bị tính thuế thu nhập cá nhân", ông Đán lưu ý.

Bài học đầu tư quỹ hưu trí

Về tỉ trọng đầu tư tối thiểu vào trái phiếu Chính phủ, chuyên gia kinh tế Trần Nguyên Đán khuyến cáo việc đầu tư quỹ hưu trí bổ sung phải đảm bảo an toàn hoạt động vì mục đích cao nhất là đảm bảo lưới an sinh lâu dài.

Bởi hưu trí như khoản tiền tối thiểu, tương tự hũ gạo trong nhà, nếu đầu tư mạo hiểm, dàn trải, kém thanh khoản thì rủi ro rất lớn, tương tự câu chuyện của Calstrs, Calpers ở Mỹ.

"Cơ quan chức năng cần tính toán, quyết định hướng đầu tư đảm bảo an toàn, vì nếu người già không có lương hưu thì họ sẽ là gánh nặng cho người thân, hệ thống an sinh xã hội.

Ngược lại, khi có khoản hưu trí ổn định, dù ít dù nhiều, họ sẽ được bảo vệ, đảm bảo mức sống tối thiểu, được bảo hiểm y tế bảo vệ", ông Đán cho hay.

Trong khi đó, Hiệp hội Kinh doanh chứng khoán kiến nghị áp dụng thống nhất tỉ lệ đầu tư vào trái phiếu Chính phủ tối thiểu 30% với các quỹ quy mô từ 5 tỉ đồng trở lên, bởi các quỹ quy mô nhỏ (dưới 5 tỉ) khó thực hiện đầu tư trái phiếu Chính phủ.

Kiến nghị người đủ 60 tuổi được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội: Bộ Y tế nói gì?

Theo quy định hiện hành, người cao tuổi là người đủ 60 tuổi trở lên. Bởi vậy cử tri kiến nghị Chính phủ xem xét hỗ trợ chính sách để người từ đủ 60 tuổi trở lên được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội hằng tháng.