Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Philippines Duterte tại mục chụp ảnh chung sau Hội nghị ASEAN - Mỹ chiều 13-11 - Ảnh: REUTERS

Tại Hội nghị Cấp cao ASEAN - Trung Quốc lần thứ 20 tổ chức tai Manila, các nhà lãnh đạo ASEAN và Trung Quốc đã xem xét và thông qua Tuyên bố về tăng cường hợp tác kết nối cơ sở hạ tầng; Tuyên bố về Hợp tác du lịch khẳng định nhu cầu thúc đẩy hợp tác giữa hai bên.

Khởi động tham vấn nội dung COC

Liên quan đến Biển Đông, tại Hội nghị lần này, các nhà lãnh đạo ASEAN và Trung Quốc đã chính thức tuyên bố khởi động tham vấn và đàm phán về nội dung Bộ Quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC); coi đây là cơ sở quan trọng góp phần duy trì hòa bình ở Biển Đông; đồng thời khẳng định lại việc thực hiện nghiêm túc và đầy đủ Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và tuân thủ luật pháp quốc tế, bao gồm Công ước LHQ về Luật Biển (UNCLOS) 1982. 

Nhân dịp này, lãnh đạo hai phía cũng đã thông qua Tuyên bố về thập kỷ bảo vệ môi trường biển và bờ biển ở Biển Đông với mục tiêu bảo đảm an sinh xã hội, nâng cao đời sống kinh tế giúp người dân trong khu vực ứng phó với các tác động từ biến đổi khí hậu và ô nhiễm môi trường.

Trong bài phát biểu tại Hội nghị Cấp cao ASEAN - Trung Quốc, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc hoan nghênh việc hai bên đã thông qua khung COC và đề nghị sớm tiến hành đàm phán thực chất COC mang tính khả thi và ràng buộc pháp lý. 

Về định hướng hợp tác giữa hai bên trong thời gian tới, Thủ tướng chia sẻ quan điểm ủng hộ đề xuất xây dựng Tầm nhìn Đối tác Chiến lược ASEAN - Trung Quốc 2030 của Trung Quốc theo hướng tiếp tục hỗ trợ xây dựng Cộng đồng ASEAN và nhất trí với các nước chọn chủ đề hợp tác ASEAN - Trung Quốc trong năm 2018 là "Sáng tạo". 

Với chủ đề này, Thủ tướng tin rằng, hợp tác hai bên trong năm sau sẽ được thúc đẩy theo hướng năng động, sáng tạo nhằm tăng cường khả năng hội nhập và tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu của doanh nghiệp ASEAN.

Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường trò chuyện cùng Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long tại Hội nghị Cấp cao ASEAN - Trung Quốc lần thứ 20 tổ chức tai Manila - Ảnh: REUTERS

Thủ tướng nêu vấn đề Biển Đông

Phát biểu tại các Hội nghị tổ chức tại Manila, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc khẳng định Việt Nam luôn coi trọng quan hệ với các đối tác, đánh giá cao cam kết của các đối tác tiếp tục hỗ trợ ASEAN xây dựng cộng đồng và phát huy vai trò trung tâm ở khu vực. Thủ tướng đề nghị các đối tác tiếp tục tăng cường hợp tác với ASEAN, tập trung vào những lĩnh vực ưu tiên và phát huy được thế mạnh của mỗi bên.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng chia sẻ quan điểm, lập trường của Việt Nam về các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm. 

Về Bán đảo Triều Tiên, Thủ tướng chia sẻ quan ngại và đề nghị thực hiện nghiêm túc các nghị quyết liên quan của Hội đồng Bảo an LHQ; đồng thời khẳng định lập trường nhất quán của Việt Nam ủng hộ phi hạt nhân hóa Bán đảo Triều Tiên. Thủ tướng khẳng định Việt Nam sẵn sàng cùng các nước ASEAN đóng góp tích cực vào các nỗ lực chung vì hòa bình, ổn định và phát triển của khu vực. 

Về Biển Đông, Thủ tướng chia sẻ cùng các nước ASEAN và Đối tác những diễn biến phức tạp gần đây có khả năng đe doạ hòa bình, an ninh và ổn định ở Biển Đông.

Thủ tướng nhấn mạnh Việt Nam mong các đối tác tiếp tục đóng góp xây dựng cho việc duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông, thúc đẩy các bên tự kiềm chế, không tiến hành các hành động làm phức tạp thêm tình hình, không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực, giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế, tuân thủ luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước LHQ về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982, tôn trọng đầy đủ các tiến trình ngoại giao và pháp lý, ủng hộ ASEAN và Trung Quốc thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và sớm hoàn thành Bộ Quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC) thực chất và ràng buộc pháp lý.

Từ trái sang: Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Tổng thống Mỹ Donald Trump, Tổng thống Philippines Duterte, Thủ tướng Úc Malcolm Turnbull và Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long tại mục chụp ảnh chung nhân khai mạc Hội nghị Cấp cao ASEAN chiều 13-11 - Ảnh: REUTERS

Mỹ mong muốn đẩy mạnh hợp tác với ASEAN

Tại Hội nghị Cấp cao ASEAN - Mỹ lần thứ 5, hai bên đã chia sẻ về tình hình Biển Đông, Bán đảo Triều Tiên, chống chủ nghĩa khủng bố và cực đoan. 

Về kinh tế, các nhà lãnh đạo nhất trí định hướng quan hệ ASEAN - Mỹ tiếp tục tập trung vào các lĩnh vực liên quan đến công nghệ cao nhằm hỗ trợ các nước ASEAN nâng cao năng lực về phát triển doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa (MSME), thúc đẩy khởi nghiệp và nền kinh tế số. 

Phát biểu tại cuộc gặp các nhà lãnh đạo ASEAN, Tổng thống Trump cam kết thúc đẩy tầm nhìn về một khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương "cởi mở và tự do". 

Đề cao mốc 40 năm thiết lập quan hệ giữa ASEAN và Mỹ, ông nhấn mạnh Nhà Trắng duy trì các cam kết về vai trò trung tâm của ASEAN như là một diễn đàn hợp tác toàn diện tại khu vực. Tổng thống Trump khẳng định mối quan hệ đối tác ngoại giao giúp thúc đẩy an ninh và thịnh vượng của người dân Mỹ cũng như người dân các nước Ấn Độ - Thái Bình Dương.