Bất ngờ tìm thấy ADN voi mamút ở Campuchia

MINH KHÔI

TTO - Các nhà khoa học đã tìm thấy ADN của voi mamút trong các mẫu trang sức làm từ ngà bày bán ở chợ Campuchia. Đây là phát hiện vô cùng lý thú.

Voi mamút với cặp ngà cong vút - Ảnh: NATGEO

Tờ Independent dẫn lời các nhà khoa học ở Scotland cho biết các mẫu ADN họ tìm được trong một vài mẫu trang sức bằng ngà bày bán tại chợ ở Campuchia hóa ra lại là ADN của voi mamút, vốn đã tuyệt chủng cách đây hàng triệu năm.

"Thật ngạc nhiên khi tìm ra mẫu di truyền của loài voi mamút tại một quốc gia nhiệt đới như Campuchia, nhất là khi chúng tôi chỉ vừa mới bắt đầu thực hiện công tác kiểm nghiệm", tiến sĩ Alex Ball, trưởng dự án WildGenes, cho biết.

"Chúng tôi sẽ sử dụng mẫu gen này để tìm ra nó đến từ đâu, từ đó có thể cải thiện công tác bảo tồn", ông cho biết thêm.

Phát hiện của các nhà khoa học nằm trong khuôn khổ dự án nghiên cứu sử dụng các mẫu phân tích di truyền để ngăn chặn tình trạng săn bắn động vật hoang dã trái phép. Bằng cách nghiên cứu mẫu ADN trong ngà voi, họ có thể phát hiện được các điểm nóng săn bắt.

Ngành công nghiệp buôn bán ngà voi trị giá hàng tỉ đôla là nguyên nhân cho cái chết của khoảng 30.000 con voi mỗi năm.

Tiến sĩ Alex Ball, trưởng dự án WildGenes, nghiên cứu mẫu ngà voi - Ảnh: AFP

Chi voi mamút hay chi voi lông dài (danh pháp khoa học: Mammuthus) là một chi voi cổ đại đã bị tuyệt chủng. Tồn tại ở thế Pliocen, vào khoảng 4,8 triệu năm đến 4.500 năm trước.

Voi mamút được biết từng sống ở châu Phi, sau đó sang châu Âu, đến tận Trung Quốc. Cũng có họ voi mamút di cư đến tận Bắc Mỹ.

Mamút có đặc điểm lông dài (xấp xỉ 50cm), rậm (hơn so với voi hiện tại), ngà dài và cong (hóa thạch ở Siberia có ngà dài 3,5m).

Về hình thể, chân sau ngắn nên trọng tâm toàn thân nghiêng về phía sau, vai nhô cao; chân chỉ có 4 ngón (kém 1 ngón so với voi hiện nay), da dày. Da màu đen, nâu và nâu đỏ, lông vàng, cao từ 3-3,3 m.

Voi mamút có răng lớn, sắc cạnh, thích hợp cho nghiền nát cỏ. Vòi của voi mamút có hai chỗ lồi giống như ngón tay, một ở phía trước và một ở phía sau, giúp chúng dễ dàng túm lấy cỏ.

Tại Campuchia, các nhà khoa học đã tìm ra được nhiều mẫu ngà đến từ các loài voi châu Á và châu Phi, vốn đang dần tuyệt chủng vì nạn săn bắt trộm đang hoành hành.

Mẫu ADN trích xuất từ các lô hàng ngà voi bị thu giữ sẽ được sử dụng như bằng chứng đưa các băng đảng săn bắt bất hợp pháp ra ánh sáng.

Ngoài ra, nghiên cứu ADN còn có ý nghĩa lớn lao trong việc góp phần xây dựng bản đồ gen cho loài, từ đó tìm về cội nguồn của chúng.

Các nhà nghiên cứu Scotland đang hợp tác cùng các nhà khoa học bản địa để xây dựng một phòng nghiên cứu bảo tồn gen do chính phủ Anh tài trợ tại thủ đô Phnom Penh, Campuchia.

Theo tiến sĩ Alex Ball, tình trạng buôn bán ngà voi trái phép đang tăng cao tại Campuchia, nhưng chưa có bằng chứng cho thấy loài voi bản địa là loài bị săn trộm.

Vào năm ngoái, chính phủ Anh đã ban bố lệnh cấm buôn bán những đồ dùng hay nhạc cụ có thành phần là ngà voi. Tuy nhiên lệnh cấm này vẫn vướng phải chỉ trích vì chưa đủ tính răn đe.