Một trong những bức tranh trong hang động Cosquer. Ảnh: bradshawfoundation.com

Để đến được nơi duy nhất trên Trái Đất có những bức họa trong hang động về cuộc sống dưới đáy đại dương thời tiền sử, các nhà khảo cổ học đã phải lặn sâu xuống dưới đáy của Địa Trung Hải ở miền Nam nước Pháp. Sau đó, họ phải men theo đường hầm đá tự nhiên dài 137m sâu vào bên trong miệng hang cho tới khi ngoi lên lòng hang. Phần lớn lòng hang đến nay đã bị ngập nước.

Hang động có tên gọi là Cosquer được phát hiện lần đầu từ năm 1985 và được ví như 'Lascaux dưới mặt nước'. Hang Lascaux, nằm ở miền Tây Nam nước Pháp, có những hình vẽ trên vách và trần có niên đại khoảng 17.000 năm về trước. Việc phát hiện ra hang Cosquer đã làm thay đổi hoàn toàn nhận thức về cuộc sống loài người từ thời kỳ đồ đá.

Nhà khảo cổ học Luc Vanrell miêu tả cuộc sống của ông hoàn toàn thay đổi vào giây phút vừa ngoi lên khỏi mặt nước và chiêm ngưỡng những hình ảnh bên trong hang Cosquer. Khoảng 600 ký hiệu, hình ảnh và các nét chạm khắc, một số về môi trường dưới đại dương chưa từng được biết đến, đã được tìm thấy trên các vách hang.

Tuy nhiên, hang động này và những báu vật bên trong, có những bức vẽ có niên đại từ hơn 30.000 năm trước, đang đứng trước những tác động nguy hiểm. Biến đổi khí hậu, ô nhiễm nguồn nước và ô nhiễm rác thải nhựa là những nguy cơ đe dọa xóa sạch dấu vết những bức họa được người tiền sử sáng tạo từ nhiều thế kỷ trước.

Kể từ khi mực nước biển ở vùng này đột ngột dâng lên 12cm vào năm 2011, Vanrell và các đồng nghiệp đã nỗ lực chạy đua với thời gian để lưu lại nhiều tư liệu bên trong hang nhất có thể. Mỗi năm, mực nước trong lòng hang lại dâng lên một vài mm, lấp dần những bức vẽ và nét chạm khắc quý hiếm. Hiện nay, Vanrell và các nhà khảo cổ học khác đang nỗ lực đẩy nhanh tiến độ mỗi ngày để có thể khám phá thêm những ngóc ngách mới trong lòng hang rộng khoảng 2.500m² để lưu giữ thêm tư liệu về những kỳ quan trước khi bị nước biển nhấn chìm.

Mô hình 3D tái hiện bên trong hang Cosquer sẽ mở cửa trong tuần này ở một địa điểm cách thành phố Marseille (Pháp) khoảng vài km. Hồi đầu năm nay, đội thợ lặn đã tích cực hoạt động để hoàn tất việc vẽ mô hình 3D tái hiện hình ảnh bên trong lòng hang. Đội thợ lặn cho biết các hình ảnh sẽ mô phỏng hình ảnh bên trong hang chính xác tới từng mm để mang đến những trải nghiệm sát thực nhất cho những nhà khoa học không có cơ hội đến tận hang để chiêm ngưỡng.

Hang Cosquer nằm ở độ sâu 37m dưới mặt nước biển ở vùng nước trong vịnh Calaques, phía Đông thành phố Marseille. Khi được con người sử dụng vào khoảng giữa của kỷ Băng Hà, hang nằm cách bờ biển khoảng 10km và mực nước biển khi đó thấp hơn khoảng 135m so với ngày nay. Theo những hình ảnh trên vách hang, vùng đồng bằng duyên hải này từng là nơi có hệ động vật hoang dã phong phú từ những loài trên cạn như ngựa, hươu, bò rừng, dê rừng, các loài bò thời tiền sử, linh dương đến những loài dưới nước như hải cẩu, chim cánh cụt, cá... Tổng cộng 229 bức họa trên vách núi vẽ về 13 loài động vật khác nhau. Theo các chuyên gia khảo cổ học, hang có người sinh sống trong khoảng thời gian từ 33.000 năm đến 18.500 năm trước.