27/08/2025 08:06 GMT+7

Bão số 5 có dị thường?

CHÍ TUỆ
và 1 tác giả khác

Trao đổi với Tuổi Trẻ ngày 26-8, Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia đánh giá bão số 5 (Kajiki) là cơn bão đặc biệt trên Biển Đông - hình thành trực tiếp trên biển, di chuyển nhanh (20 - 25km/h) và mạnh lên rất nhanh.

bão số 5 - Ảnh 1.

Khu vực sát biển bị gió mạnh quần thảo lâu nên hầu như nơi nào cũng có vật dụng hư hỏng - Ảnh: TRƯỜNG TRUNG

Cường độ bão cực đại trước khi vào bờ đạt cấp 14, giật cấp 17 - tương đương bão Yagi (số 3, năm 2024) và mạnh hơn bão Doksuri (số 10, năm 2017).

"Hoàn lưu bão rộng, bao trùm gần như toàn bộ Biển Đông, gây mưa diện rộng từ Bắc Bộ đến miền Trung, trọng tâm Thanh Hóa - Hà Tĩnh. Khi áp sát bờ Trung Bộ, bão bất ngờ chậm lại, có thời điểm gần như đứng yên hơn ba giờ, rồi sau khi đổ bộ tiếp tục di chuyển rất chậm khiến thời gian lưu bão trên đất liền kéo dài tới khoảng 10 giờ. Điều này làm gió mạnh duy trì lâu, tăng mức độ nguy hiểm", Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia nhận định.

TS Nguyễn Ngọc Huy - chuyên gia thời tiết - cho biết trước khi bão số 5 đổ bộ, bão đã quần thảo ở Hà Tĩnh và nam Nghệ An lên tới chín giờ - khoảng thời gian quá dài đối với một cơn bão. Nhưng trên thực tế bão giữ được cường độ mạnh ở đất liền lâu hơn - khoảng 10 giờ - là hiếm xảy ra.

Cũng theo ông Nguyễn Ngọc Huy, thông thường khi vào bờ bão sẽ giảm cấp nhanh do ma sát với bề mặt của đất liền. Tuy nhiên bão số 5 khi vào đất liền giảm cấp chậm, không giống theo thông thường, do bão đi chậm lại nên được bổ sung năng lượng hơi ẩm từ gió đông bắc về nên giữ được sức mạnh lâu.

"Thông thường khi khí áp ở phía tây hoặc khí áp cao ở phía tây bắc thì bão sẽ bị lấn áp hoặc đổi hướng, đi chậm lại. Tuy nhiên với bão số 5, tôi không quan sát thấy khí áp cao nào lấn áp cả, nên đây là một trong những ẩn số", TS Huy nói thêm.

Lý giải việc gió bão đi nhanh và tăng từ cấp 8 lên cấp 14 trong hai ngày, TS Huy cho biết từ khi còn là vùng áp thấp, sau là áp thấp nhiệt đới ở vùng biển phía đông Philippines, xoáy thuận nhiệt đới này đã tích lũy năng lượng. 

Sau khi di chuyển qua Philippines rồi vào Biển Đông thì áp thấp nhiệt đới không còn vướng địa hình, kết hợp với các điều kiện thời tiết thuận lợi để mạnh lên thành bão và gió liên tục tăng từ cấp 8 lên cấp 14 chỉ trong khoảng hai ngày.

"Gió bão liên tục tăng cấp do bề mặt Biển Đông đang nóng, khoảng 30 - 31oC. Thứ hai là hai trường gió tây nam và đông bắc cân xứng, đều nhau - điều kiện cực kỳ thuận lợi để cơn bão lên tốc độ nhanh nhất.

Còn việc bão đi rất nhanh ngoài Biển Đông là do tồn tại ba khối khí áp cao ở phía bắc và phía nam. Trong đó một khối khí áp cao ở khu vực phía đông biển Nhật Bản và Trung Quốc. Hai khối khí áp cao ở khu vực xích đạo ép và nén khu vực tây Thái Bình Dương thành một dải áp thấp. Đây cũng là đường dẫn cho bão và khiến bão đi nhanh vào bờ", TS Huy cho biết thêm.

bão số 5 - Ảnh 2.

Rừng phòng hộ bị gãy đổ ở xã Hải Châu (tỉnh Nghệ An) - Ảnh: QUANG THẾ

Dùng drone khảo sát khu vực nguy cơ sạt lở

Tại cuộc họp chỉ đạo khắc phục hậu quả bão số 5, ứng phó với mưa lũ sau bão ngày 26-8, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh đây là cơn bão dị thường, có cường độ lớn, phạm vi ảnh hưởng rộng, mưa gió nước dâng đều mạnh, rất nguy hiểm.

Tuy nhiên, nhờ công tác dự báo chính xác, kịp thời ngay từ giai đoạn áp thấp nhiệt đới, chúng ta có 48 giờ chuẩn bị (thay vì chỉ 24 giờ như trước). Điều đó cho phép trung ương và địa phương chủ động triển khai biện pháp ứng phó.

"Quan trọng nhất là chúng ta đã bảo vệ được nhân dân. Thiệt hại về người chủ yếu do tai nạn, chứ không trực tiếp từ bão. Nếu không di dời, bảo vệ dân kịp thời, hậu quả sẽ vô cùng nặng nề", phó thủ tướng nói.

Tuy nhiên, phó thủ tướng thẳng thắn chỉ ra những hạn chế như hệ thống ban chỉ huy phòng thủ dân sự từ trung ương đến địa phương còn bỡ ngỡ, lúng túng; tổ chức báo cáo chưa rõ ràng, không thể hiện rõ đặc thù, đặc điểm cũng như cơ cấu tổ chức, thành phần binh chủng, lực lượng tham gia, các kết quả cụ thể đã làm được, đồng thời kiến nghị, đề xuất rõ ràng, nhất là báo cáo của ban chỉ đạo tiền phương.

Phó thủ tướng yêu cầu sớm rà soát kiện toàn bộ máy ban chỉ huy phòng thủ dân sự các cấp; quy định rõ trách nhiệm từng cấp, từng ngành, tránh chồng chéo trong chỉ đạo, điều hành. Đồng thời các lực lượng quân đội, công an cần xây dựng "phương án tác chiến" cụ thể theo từng địa bàn ven biển, miền núi, đồng bằng gắn với phương châm "bốn tại chỗ" nhưng có sự hỗ trợ, điều động của lực lượng chính quy, cơ động.

Phó thủ tướng giao Bộ Quốc phòng, trực tiếp là lực lượng bộ đội biên phòng, chủ trì bảo đảm thông tin thông suốt. EVN, Viettel và các tập đoàn viễn thông tiếp tục xây dựng triển khai phương án kiên cố hóa hạ tầng kỹ thuật, điện, viễn thông thích ứng với bão cấp 15 - 16 và "hoàn thành trong vòng một năm".

Về nhiệm vụ sau bão, phó thủ tướng đề nghị các bộ, ngành, địa phương tập trung khắc phục hậu quả, trong đó ưu tiên khôi phục hạ tầng thiết yếu như trường học, cơ sở y tế; hỗ trợ kịp thời hộ nghèo, gia đình chính sách, người bị thiệt hại về nhà ở. Nhà nước sẽ bảo đảm chi phí sửa chữa, xây dựng lại cho đối tượng khó khăn.

Đồng thời triển khai ngay các phương án phòng chống lũ ống, lũ quét, sạt lở đất ở miền núi Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Trị, TP Huế.

Đối với tỉnh Nghệ An, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà lưu ý khu vực miền tây Nghệ An vẫn tiếp tục có mưa lớn, tiềm ẩn nguy cơ lũ ống, lũ quét, sạt lở đất. Do vậy, địa phương cần tiếp tục theo dõi sát, huy động lực lượng hỗ trợ nhân dân, không để bị động.

Phó thủ tướng đề nghị sử dụng thiết bị bay không người lái (drone) khảo sát các khu vực thủy điện, hồ đập, sông suối để dự báo sớm. "Đất đai sau các đợt mưa lũ vừa rồi đã rất yếu, nguy cơ lũ quét lũ ống và sạt lở là rất lớn. Đề nghị Nghệ An tập trung chỉ đạo kiểm tra ngay để có biện pháp phòng ngừa kịp thời", phó thủ tướng nhấn mạnh.

Lốc xoáy kinh hoàng ở Bắc Ninh

Trao đổi với Tuổi Trẻ, một lãnh đạo Ban Quản lý các khu công nghiệp tỉnh Bắc Ninh xác nhận chiều 26-8 có một trận lốc xoáy đi qua Khu công nghiệp Yên Phong. Rất may mắn, thiệt hại ban đầu chủ yếu về tài sản như mái tôn của một số khu vực trong nhà máy, cây cối, cột điện... Thông tin sơ bộ không có thiệt hại về người.

Tuy vậy, Ban Quản lý các khu công nghiệp tỉnh Bắc Ninh sẽ có trao đổi với doanh nghiệp để nắm thêm tình hình, có định hướng khắc phục, đảm bảo sản xuất.

Trước đó nhiều clip trên mạng xã hội ghi lại hình ảnh nhiều tấm tôn lớn ở Bắc Ninh bị lốc xoáy cuốn lên trời ở một công ty điện tử, khiến nhiều người phải tránh trú. Ngoài ra có nhiều cây xanh gãy đổ bên đường, khiến người dân đi lại khó khăn.

Sau đó nhiều tài khoản mạng xã hội ghi lại cảnh cơn lốc xoáy đã đi đến khu vực gần Hà Nội, do Bắc Ninh là địa phương ngay cạnh thủ đô. Đây là hiện tượng thiên nhiên hiếm gặp song có thể gây thiệt hại lớn về tài sản, nguy hiểm đến tính mạng con người.

Động đất ở Phú Thọ, người dân ở Hà Nội cảm nhận rung lắc nhẹ

Theo Trung tâm Báo tin động đất và cảnh báo sóng thần, Viện các khoa học Trái đất (Viện hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam), chiều 26-8 một trận động đất có độ lớn 3,6 đã xảy ra tại xã Cao Dương (tỉnh Phú Thọ) nhưng không gây thương vong về người và thiệt hại tài sản.

Trên mạng xã hội, nhiều người bình luận việc cảm thấy rung lắc nhẹ, cảm giác hơi chóng mặt nhưng chỉ diễn ra trong thời gian ngắn.

Miền Bắc còn mưa to đến cuối tháng

Ông Nguyễn Xuân Hiển, phó giám đốc Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, cho biết do ảnh hưởng của bão số 5, ở Bắc Trung Bộ và Bắc Bộ đã có mưa lớn diện rộng. Dự báo đêm 26 và ngày 27-8, do ảnh hưởng của đới gió đông nam trên cao nên ở Bắc Bộ, trung du và Đồng bằng Bắc Bộ, trong đó có thủ đô Hà Nội, Lào Cai, Sơn La, Phú Thọ, tiếp tục có mưa to phổ biến từ 50 - 100mm, cá biệt có khu vực trên 200mm. Cần đề phòng mưa lớn trên 100mm trong vòng ba giờ đồng hồ gây ra ngập lụt, lũ quét và sạt lở đất.

Dự báo xa hơn, từ nay đến cuối tháng 8, ở Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ tiếp tục có mưa vừa đến mưa to do ảnh hưởng của giải hội tụ nhiệt đới.

"Với lượng mưa rất lớn trước, trong và sau bão số 5 và tới đây tiếp tục có mưa lớn thì các tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh có nguy cơ cao lũ quét, sạt lở đất. Sau đó sẽ tập trung ở các tỉnh miền núi phía Bắc như Phú Thọ, Lào Cai, Sơn La", ông Hiển thông tin thêm.

Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia ngày 26-8, một vùng áp thấp đang hoạt động trên vùng biển phía đông Philippines. Dự báo trong hôm nay hoặc ngày mai (28-8), vùng áp thấp di chuyển theo hướng tây tây bắc, tốc độ 15 - 20km/h, đi vào vùng biển phía đông khu vực Bắc Biển Đông và có khả năng mạnh lên thành áp thấp nhiệt đới.

Do ảnh hưởng hoàn lưu vùng áp thấp (sau có thể mạnh lên thành áp thấp nhiệt đới) trong khoảng ngày 27 đến 28-8, khu vực bắc và giữa Biển Đông (bao gồm vùng biển đặc khu Hoàng Sa) có gió mạnh dần, thời tiết chuyển xấu. Tàu thuyền hoạt động tại các khu vực trên cần chủ động phòng tránh, đảm bảo an toàn.

Bão số 5 có dị thường? - Ảnh 3.Gượng dậy sau bão dữ

Cơn bão đi qua, không ít người dân trở về nhà sau di tản với vẻ mặt thất thần, bàng hoàng bởi lâm vào cảnh "màn trời chiếu đất". Phía trước là đống đổ nát và họ đang phải gượng dậy ổn định cuộc sống.

Trở thành người đầu tiên tặng sao cho bài viết 0 0 0
Bình luận (0)
thông tin tài khoản
Được quan tâm nhất Mới nhất Tặng sao cho thành viên
    Chủ đề: bão số 5

    Tuổi Trẻ Online Newsletters

    Đăng ký ngay để nhận gói tin tức mới

    Tuổi Trẻ Online sẽ gởi đến bạn những tin tức nổi bật nhất