Trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ và nhu cầu tiếp cận các dịch vụ y tế ngày càng tăng, việc cho phép bán thuốc không kê đơn trực tuyến là một trong những điểm được chú ý trong dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Dược. Chính sách này được cơ quan soạn thảo dự luật hứa hẹn mang lại nhiều lợi ích nhưng thực tế đặt ra không ít thách thức.

Việc mua thuốc trực tuyến giúp người dân dễ dàng tiếp cận các loại thuốc không kê đơn mà không cần phải đến nhà thuốc. Điều này hữu ích cho những người sống ở vùng nông thôn hoặc khu vực xa xôi.

Với sự hỗ trợ của công nghệ, các cơ quan quản lý có thể theo dõi và giám sát việc bán thuốc trực tuyến một cách hiệu quả.

Hệ thống quản lý dữ liệu điện tử giúp ghi nhận và theo dõi thông tin về nguồn gốc, chất lượng và tình trạng lưu hành của các loại thuốc, từ đó giảm thiểu nguy cơ thuốc giả và thuốc kém chất lượng.

Chính sách này cũng mở ra cơ hội kinh doanh mới cho các nhà thuốc, có thể tiếp cận một lượng khách hàng lớn hơn và mở rộng thị trường. Điều này có thể thúc đẩy sự cạnh tranh và phát triển của ngành dược, đồng thời tạo ra nhiều dịch vụ tiện ích cho người tiêu dùng.

Tuy nhiên, những thách thức phải đối mặt không hề nhỏ.

Thách thức lớn nhất là nguy cơ lạm dụng thuốc. Khi mua thuốc dễ dàng hơn, người dân có thể tự điều trị mà không có sự hướng dẫn của bác sĩ, dẫn đến việc sử dụng sai mục đích hoặc quá liều, gây hại cho sức khỏe.

Mặc dù có thể quản lý qua hệ thống điện tử nhưng vẫn có nguy cơ nhà cung cấp không tuân thủ quy định, dẫn đến việc phân phối thuốc không đảm bảo chất lượng. Điều này đặc biệt nguy hiểm khi thuốc giả hoặc thuốc kém chất lượng có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe người tiêu dùng.

Việc mua thuốc trực tuyến đòi hỏi người tiêu dùng phải cung cấp thông tin cá nhân. Nếu các sàn giao dịch không đảm bảo bảo mật, thông tin này có thể bị lạm dụng.

Với những cơ hội và thách thức như trên, việc học tập kinh nghiệm của nước ngoài để thiết kế chính sách cho phù hợp là rất quan trọng.

Các nước tiên tiến như Mỹ và Anh có các quy định nghiêm ngặt về bán thuốc trực tuyến. Các nhà thuốc phải được cấp phép và tuân thủ các tiêu chuẩn về an toàn và chất lượng. FDA (Mỹ) và GPhC (Anh) đều có hệ thống giám sát và kiểm tra định kỳ để đảm bảo sự tuân thủ.

Các nước như Úc và Canada yêu cầu các nhà thuốc trực tuyến phải cung cấp các chứng chỉ về chất lượng và nguồn gốc thuốc từ các cơ quan có thẩm quyền. Họ cũng áp dụng cơ chế hậu kiểm để kiểm tra ngẫu nhiên chất lượng thuốc bán trên mạng.

Thế nhưng có nhiều chính sách thực thi ở nước ngoài rất "trơn tru" nhưng gặp phải trở ngại khi áp dụng tại Việt Nam. Từ kinh nghiệm quốc tế, chính sách cho phép bán thuốc không kê đơn trực tuyến của Việt Nam cần được thiết kế hết sức cụ thể.

Trước hết, các nhà thuốc trực tuyến phải được Bộ Y tế cấp phép và tuân thủ các quy định nghiêm ngặt về an toàn và chất lượng. Cần có cơ chế kiểm tra định kỳ và đột xuất để đảm bảo sự tuân thủ.

Việc xây dựng một hệ thống quản lý và giám sát điện tử cho phép theo dõi bán thuốc trực tuyến là điều quan trọng. Hệ thống này sẽ ghi nhận và theo dõi thông tin về nguồn gốc, chất lượng và tình trạng lưu hành của các loại thuốc.

Các nhà thuốc trực tuyến phải cung cấp các chứng chỉ về chất lượng và nguồn gốc thuốc từ các cơ quan có thẩm quyền. Áp dụng cơ chế hậu kiểm để kiểm tra ngẫu nhiên chất lượng thuốc bán trên mạng.

Các sàn giao dịch điện tử phải tuân thủ các quy định nghiêm ngặt về bảo mật thông tin cá nhân của người tiêu dùng. Và đặc biệt phải có các chương trình tuyên truyền, giáo dục cộng đồng về nguy cơ và cách sử dụng an toàn khi mua thuốc trực tuyến.

Thực ra chuyển đổi số là một xu thế không thể đảo ngược của thời đại. Sau khi năng lực quản lý việc bán thuốc không kê đơn trực tuyến đã được nâng cao, chúng ta mới cho phép bán cả thuốc kê đơn trực tuyến.

Việc cho phép bán thuốc không kê đơn trực tuyến có thể mang lại nhiều lợi ích cho người tiêu dùng và ngành dược, nhưng điều quan trọng là cần có các biện pháp quản lý chặt chẽ để đảm bảo an toàn và chất lượng.

Nếu năng lực quản lý đó chưa đủ hoặc bị buông lỏng thì trực tuyến hay trực tiếp cũng như nhau, đó sẽ là mảnh đất màu mỡ cho tiêu cực và đặc biệt là ảnh hưởng sức khỏe người dân.

Mua bán thuốc qua mạng... hết thuốc chữa

Theo ghi nhận của Tuổi Trẻ, tình trạng mua bán thuốc qua mạng hiện nay đang diễn ra rầm rộ trên khắp nền tảng mạng xã hội như Facebook, Zalo...