Ông Joe Biden mừng chiến thắng sau khi có kết quả thống kê cho thấy ông có nhiều khả năng thắng cử năm 2020 và trở thành tổng thống thứ 46 của Mỹ - Ảnh: REUTERS

Thỏa thuận thương mại giai đoạn một đã được ký kết sau nhiều tháng đàm phán đầy nhọc nhằn, và 18 tháng chiến tranh thương mại chồng chất thuế quan của cả hai bên. Trung Quốc đã cam kết mua 200 tỉ USD hàng hóa Mỹ so với mức cao nhất của năm 2017 nhưng việc thực hiện đã dừng lại.

Theo báo South China Morning Post, các cố vấn cho chính quyền Bắc Kinh cho rằng thỏa thuận này là không thực tế để Trung Quốc cam kết thực hiện. Các chuyên gia này xem Biden là nhà lãnh đạo "hợp lý và đa phương" hơn ông Trump - mặc dù ở chiều ngược lại, các cựu quan chức Mỹ cho rằng hầu như không có khả năng ông Biden sẽ trao cho Trung Quốc một thỏa thuận "nhẹ nhàng hơn".

Ông Shi Yinhong, một cố vấn của Hội đồng nhà nước Trung Quốc, cho biết Bắc Kinh xem việc ông Biden đắc cử là lợi thế để thương lượng lại, và giảm các mục tiêu nhập khẩu và giảm thuế với hàng xuất khẩu sang Mỹ.

Ông Shi nhận định: "Sớm muộn gì ông Biden cũng sẽ khởi động đàm phán lại về thỏa thuận thương mại vì thỏa thuận hiện tại là không thực tế. Đàm phán lại cũng phù hợp với mong muốn của Trung Quốc. Bắc Kinh sẽ hi vọng ông Biden đưa ra nhiều thay đổi về cấu trúc hơn các cuộc đàm phán lại trước đây.

Vị cố vấn này cũng nhận định có thể chính quyền của ông Biden sẽ có vị thế kiên quyết hơn trong các vấn đề về Hong Kong, Đài Loan, Tân Cương, Biển Đông, các vấn đề nhân quyền khác và các hoạt động được cho là hoạt động gián điệp của Trung Quốc ở Mỹ.

Ông Wang Huiyao - chủ tịch Trung tâm Trung Quốc và toàn cầu hóa (một tổ chức nghiên cứu, cố vấn cho chính quyền Bắc Kinh), nhận định ông Biden là một chính trị gia lão luyện chính thống, có kinh nghiệm xử lý các mối quan hệ quốc tế và "hiểu chủ nghĩa đa phương nên sẽ hành động có lý trí".

Còn ông Yu Wanli, một chuyên gia về quan hệ Mỹ - Trung, cho biết Trung Quốc "chắc chắn" sẽ tìm cách đàm phán lại thỏa thuận thương mại, nhưng thừa nhận ông Biden có thể sẽ sử dụng như một lá bài thương lượng để có được sự nhượng bộ trong các vấn đề như sở hữu trí tuệ và nhân quyền.

Phía các nhà quan sát thương mại Mỹ nhận định quan hệ Mỹ - Trung sẽ còn căng thẳng trong thời gian tới, và việc Trung Quốc cố gắng đàm phán lại thỏa thuận thương mại chỉ là mơ tưởng.

Ông Benjamin Kostrzewa, luật sư thương mại ở Hong Kong và là cựu nhân viên của Văn phòng Đại diện thương mại Hoa Kỳ thời tổng thống Obama, cho biết ông Biden sẽ chịu áp lực lớn về việc duy trì lập trường thương mại mạnh mẽ chống lại Trung Quốc. Do đó, những thay đổi đáng kể trong các chính sách hiện tại của Mỹ với Trung Quốc khó có thể xảy ra trong những tháng đầu.

Chính quyền của ông Biden có khả năng sẽ tiến hành đánh giá chiến lược toàn bộ các chính sách thương mại và đầu tư của chính quyền Trump để xác định những chính sách nào đang hoạt động hiệu quả và chính sách nào không.

Số liệu hải quan cho thấy đến cuối tháng 9-2020, Trung Quốc chỉ thực hiện được 54% mục tiêu mua hàng Mỹ nói chung. Mặc dù Trung Quốc có tăng cường nhập khẩu đậu nành, bắp và thịt heo trong các tháng mùa hè, Trung Quốc chỉ đạt 65% mục tiêu mua hàng nông nghiệp Mỹ trong năm nay.

Dữ liệu hải quan Trung Quốc công bố ngày 7-11 cho thấy trong tháng 10-2020, thặng dư thương mại của Trung Quốc với Mỹ cao hơn 46,5% so với thời điểm ông Trump nhậm chức, cho thấy nỗ lực giảm thâm hụt đã không có kết quả.

Ông Trump: '100 thỏa thuận thương mại cũng không bù đắp được bệnh dịch từ Trung Quốc'

TTO - Tổng thống Trump nói rằng bất kỳ lợi ích nào từ thỏa thuận thương mại Mỹ - Trung cũng không thể bù lại được thiệt hại do "dịch bệnh đến từ Trung Quốc" gây ra.