Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì cuộc họp cấp cao ASEAN - Úc ngày 14-11 - Ảnh: NHẬT ĐĂNG

Thủ tướng Úc Scott Morrison và Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern đều tham dự hội nghị trực tuyến với ASEAN hôm 14-11.

Cam kết lâu dài, thực chất của Úc và New Zealand

Tại Hội nghị trực tuyến cấp cao ASEAN - Úc lần thứ hai, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao quan hệ đối tác hai bên, chính sách nhất quán của Úc trong việc gắn bó lâu dài, ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN và tham gia tích cực trong các cơ chế đối thoại và hợp tác do ASEAN chủ trì.

Thiết lập quan hệ với ASEAN từ năm 1974, tới nay Úc chính là đối tác lâu năm nhất của khu vực. Mối quan hệ tốt đẹp này cũng được thể hiện qua những nỗ lực hỗ trợ của phía Úc với ASEAN và Việt Nam nói riêng trong những tình huống khẩn cấp của năm nay.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc hoan nghênh Úc cam kết đóng góp 1 triệu đô la Úc (AUD) cho Quỹ ASEAN ứng phó với COVID-19 và dành gói hỗ trợ 60 triệu AUD hỗ trợ quá trình hội nhập kinh tế khu vực.

Thủ tướng Úc Morrison cũng khẳng định Úc coi trọng vai trò trung tâm của ASEAN và ủng hộ hợp tác cụ thể với ASEAN theo Tài liệu Quan điểm của ASEAN về Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương (AOIP).

Ông Morrison nhấn mạnh việc Úc cam kết hỗ trợ 21 triệu AUD cho Trung tâm khu vực ASEAN về các tình huống y tế khẩn cấp và dịch bệnh mới nổi, và 70 triệu AUD hỗ trợ nâng cao khả năng tự cường của các nước ở khu vực Đông Nam Á trong các lĩnh vực ưu tiên như hợp tác biển, kết nối và hợp tác kinh tế.

Ngoài ra, Canberra cũng cam kết hỗ trợ 230 triệu USD cho hợp tác Mekong, ở các lĩnh vực như môi trường, hạ tầng, công nghệ và học bổng.

Tương tự, New Zealand cũng đóng góp thiết thực vào mối quan hệ với ASEAN. Thủ tướng Ardern, người vừa tái đắc cử, khẳng định mong muốn tại Hội nghị này, hai bên sẽ thống nhất những định hướng quan trọng thúc đẩy quan hệ Đối tác chiến lược ASEAN - New Zealand tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong những thập kỷ tiếp theo.

Thủ tướng New Zealand công bố đóng góp 1 triệu USD cho Quỹ ASEAN ứng phó COVID-19, dành 12 triệu USD hỗ trợ cho nỗ lực ứng phó dịch bệnh trong khu vực, hỗ trợ 10 triệu USD cho nông nghiệp thông minh, thích ứng với biến đổi khí hậu và 5 triệu USD cho hoạt động của Ủy hội Mekong.

Trong hợp tác kinh tế khu vực, cả Úc và New Zealand đều đề cao giá trị của thương mại đa phương dựa trên luật lệ.

Thủ tướng New Zealand mong đợi ký kết Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP), coi đây là dấu mốc quan trọng trong năm 2020. Trong khi đó Úc nhấn mạnh việc hỗ trợ khu vực tăng cường hội nhập kinh tế và phục hồi, bao gồm khoản 46 triệu AUD giúp triển khai Hiệp định RCEP.

Đề cao luật pháp quốc tế ở Biển Đông

Tại các cuộc họp, Úc và New Zealand đều nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì và thúc đẩy hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không và thượng tôn pháp luật ở Biển Đông.

Úc và ASEAN kêu gọi các bên tiếp tục kiềm chế, không quân sự hóa, không có các hành động làm phức tạp tình hình, leo thang căng thẳng hoặc tranh chấp; không sử dụng hay đe dọa sử dụng vũ lực, giải quyết hòa bình các tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế và Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) 1982.

Các bên cũng kêu gọi thực hiện đầy đủ, hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và sớm đạt được Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) hiệu lực, thực chất, phù hợp với luật pháp quốc tế và UNCLOS 1982.

Nội dung tương tự cũng xuất hiện trong cuộc họp ASEAN - New Zealand. Các lãnh đạo khẳng định các quốc gia cần chung tay đóng góp để duy trì môi trường hòa bình, ổn định ở khu vực và thế giới.

Nhấn mạnh vùng biển Thái Bình Dương rộng lớn gắn chặt với không gian an ninh và phát triển của các quốc gia ASEAN và New Zealand, các lãnh đạo bày tỏ quan ngại rằng tại Biển Đông vẫn tiềm ẩn các nguy cơ đe dọa hòa bình, an ninh và ổn định và những hành động đi ngược lại luật pháp quốc tế, gây bất ổn, làm phức tạp tình hình và gây quan ngại cho các quốc gia trong khu vực.

ASEAN hoan nghênh Mỹ đóng góp tích cực cho hòa bình, tự do hàng hải ở Biển Đông

TTO - Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) ngày 14-11 hoan nghênh đóng góp của Mỹ ở Biển Đông, mong muốn Mỹ ủng hộ các nỗ lực đề cao luật pháp quốc tế, chia sẻ các chuẩn mực ứng xử, phù hợp với Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển (UNCLOS) 1982.