Ý kiến trên được bà Phạm Khánh Phong Lan - Giám đốc Sở An toàn thực phẩm TP.HCM - đưa ra tại Hội nghị tổng kết đề án "Chuỗi thực phẩm an toàn" và hoạt động phối hợp giữa Sở An toàn thực phẩm TP.HCM với Sở Nông nghiệp và Môi trường các tỉnh, TP giai đoạn 2021 - 2025, định hướng 2026 - 2030, diễn ra ngày 5-12.

An toàn thực phẩm: Một cơ quan quản lý làm không xuể

Đại diện Sở An toàn thực phẩm TP.HCM cho biết từ 2021 - 2025, ngành nông nghiệp và môi trường các tỉnh Lâm Đồng, Đồng Nai, Tây Ninh, Đồng Tháp, Vĩnh Long và TP Cần Thơ đã phối hợp lấy tổng cộng 12.121 mẫu nông, lâm, thủy sản để kiểm tra chất lượng.

Các mẫu được phân tích hàng loạt chỉ tiêu như dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, kim loại nặng, vi sinh vật, thuốc thú y, chất tăng trọng, phụ gia, hóa chất và kháng sinh cấm sử dụng.

Kết quả giám sát cho thấy 11.865/12.121 mẫu, tương đương 97,89%, đạt chuẩn an toàn thực phẩm. Trong số này, 256 mẫu (2,11%) không đạt được phát hiện và xử lý ngay tại địa phương, không đưa vào hệ thống cung ứng của TP.HCM.

Bà Phạm Khánh Phong Lan cho biết đơn vị luôn xác định hai nhiệm vụ song hành: Xây dựng nguồn thực phẩm sạch và phòng chống thực phẩm bẩn. Tuy nhiên, sự chú ý của dư luận thường nghiêng về các vụ vi phạm, trong khi việc xây dựng chuỗi thực phẩm an toàn lại chưa được nhìn nhận đầy đủ.

Theo bà Lan, TP.HCM sau sáp nhập có hơn 14 triệu dân nên nhu cầu thực phẩm cao, phần lớn phụ thuộc nguồn cung từ các tỉnh, thành nên việc kiểm soát, quản lý cũng rất phức tạp. Từ trước 2017 đến nay, TP hợp tác với nhiều địa phương triển khai chuỗi cung ứng thực phẩm an toàn từ trang tại đến bàn ăn. Trước đây, TP ký kết với 15 tỉnh, sau sáp nhập còn 6 tỉnh nhưng quy mô ngày càng mở rộng.

"Để xây dựng chuỗi thực phẩm an toàn, một mình cơ quan quản lý không thể làm được. Chỉ khi có sự vào cuộc của các tỉnh thành - nơi trực tiếp sản xuất, cung ứng nông sản và sự chủ động của doanh nghiệp thì chuỗi mới bền vững", bà Lan nhấn mạnh.

Tại hội nghị, đại diện một doanh nghiệp sản xuất tại TP.HCM cho rằng song song với việc tăng quy mô chuỗi thực phẩm an toàn, TP.HCM cần sớm có thêm giải pháp để siết chất lượng hàng hóa tại chợ truyền thống, chợ đầu mối.

"Thực tế khoảng 70% nguồn cung thực phẩm cho TP.HCM vẫn đến từ kênh chợ nhưng chất lượng hàng hóa tại đây khá hên xui, việc kiểm soát còn lỏng lẻo, điều này tiềm ẩn nhiều rủi ro cho người dùng", vị đại diện nói.

Theo Sở An toàn thực phẩm, có 4 tiêu chí giúp đánh giá hiệu quả quản lý an toàn thực phẩm: tăng cường thanh tra kiểm tra; giảm số vụ ngộ độc; kết quả kiểm nghiệm ngày càng khả quan; tỉ lệ thực phẩm thuộc chuỗi an toàn tăng lên qua từng năm.

Cần thêm chính sách để chuỗi lớn mạnh

Tại chương trình, bà Lê Thị Ánh Tuyết, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đồng Nai, cho biết Đồng Nai có sản lượng chăn nuôi lớn, đang cung ứng khoảng 50% nhu cầu cho TP.HCM.

Hiện toàn tỉnh có 560 chuỗi liên kết sản xuất - tiêu thụ với sự tham gia của 200 doanh nghiệp, 120 hợp tác xã, 76 cơ sở giết mổ và 20.000 hộ sản xuất.

"Dù ngành nông nghiệp đã triển khai nhiều giải pháp thúc đẩy kết nối tiêu thụ nông sản theo chuỗi, nhưng thực tế liên kết giữa các hộ sản xuất và với cơ sở thu mua, sơ chế, giết mổ, chế biến vẫn còn lỏng lẻo, thiếu bền vững", bà Tuyết nói.

Đại diện một doanh nghiệp sản xuất rau củ tại Lâm Đồng chia sẻ tham gia đề án chuỗi an toàn thực phẩm sẽ chịu nhiều áp lực hơn nhưng đầu ra vẫn còn bấp bênh, điều này khiến không ít đơn vị ngại tham gia, thậm chí rút lui.

"TP.HCM cần có thêm những chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã xây dựng và duy trì các chuỗi cung ứng thực phẩm an toàn, đặc biệt phải "bảo kê" để đơn vị trong chuỗi có được thị trường tiêu thụ rộng lớn hơn, ổn định hơn", vị này nói.

Góc độ cơ quan khởi xướng đề án, bà Phạm Khánh Phong Lan cho rằng các doanh nghiệp tham gia chuỗi phải đầu tư hệ thống kiểm soát nghiêm ngặt, chịu sự giám sát nhiều hơn nhưng đổi lại uy tín thương hiệu được bảo đảm.

"Chúng tôi sẽ tăng mạnh quy mô chuỗi trong thời gian tới và có kế hoạch để hỗ trợ đơn vị tham gia. Ở trường học, bệnh viện, bếp ăn công nghiệp chúng tôi đề nghị tiến tới bắt buộc ưu tiên sử dụng sản phẩm từ chuỗi hoặc từ các chuẩn cao hơn", bà Lan khẳng định.

Ngành quản lý an toàn thực phẩm TP.HCM cũng đặt mục tiêu hoàn thiện kế hoạch giai đoạn 2026-2030 và tiếp tục ký lại biên bản ghi nhớ với 6 tỉnh liên kết.

Tổng Bí thư: Nếu không an toàn thực phẩm thì xây bao nhiêu bệnh viện cũng không đủ

Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh, nếu không ăn uống vệ sinh, an toàn thực phẩm thì xây bao nhiêu bệnh viện cũng không đủ, đào tạo bao nhiêu bác sĩ cũng không giải quyết được.