80 năm văn hóa phụng sự đất nước

THIÊN ĐIỂU

80 năm qua, ngành văn hóa - thể thao và du lịch đã đồng hành cùng dân tộc trong một hành trình vẻ vang và đầy tự hào, phụng sự đất nước, phục vụ nhân dân.

Sáng nay (23-8), Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống ngành văn hóa (28-8-1945 - 28-8-2025).

80 năm trước, cùng với sự ra đời của Chính phủ lâm thời Việt Nam dân chủ cộng hòa, ngày 28-8-1945 Bộ Thông tin, Tuyên truyền (từ ngày 1-1-1946 đổi tên là Bộ Tuyên truyền và Cổ động) - tiền thân của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch - ra đời. Từ đó, ngày 28-8 hàng năm đã trở thành ngày truyền thống của ngành văn hóa - thể thao và du lịch.

Lịch sử sáp nhập, đổi thay thú vị

Trong lịch sử, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch là bộ có nhiều lần tách - nhập theo những bối cảnh lịch sử thú vị.

Sau khi Quốc hội khóa I họp ngày 2-3-1946, Chính phủ liên hiệp chính thức thành lập, không còn Bộ Tuyên truyền và Cổ động. 2 tháng sau, ngày 13-5-1946 Nha Tổng giám đốc thông tin, tuyên truyền (thuộc Bộ Nội vụ) ra đời. Đến ngày 27-11-1946 đổi tên thành Nha thông tin.

Ngày 10-7-1951, Chủ tịch Hồ Chí Minh ra sắc lệnh sáp nhập Nha Thông tin vào Thủ tướng phủ và sắc lệnh hợp nhất Nha thông tin này với Vụ Văn học, Nghệ thuật thuộc Bộ Giáo dục thành Nha Tuyên truyền và Văn nghệ, do nhà thơ Tố Hữu phụ trách.

Tên gọi tiếp tục được thay đổi trong giai đoạn xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu tranh thống nhất nước nhà (1954 - 1975). Bộ Tuyên truyền được Hội đồng Chính phủ thành lập từ trung tuần tháng 8-1954. Sau đó, Quốc hội khóa V thông qua ngày 20-5-1955, đổi tên là Bộ Văn hóa; GS Hoàng Minh Giám làm bộ trưởng.

80 năm "văn hóa soi đường cho quốc dân đi"

Ngày 24-11-1946, Hội nghị văn hóa toàn quốc lần thứ nhất được triệu tập tại Hà Nội. Hồ Chủ tịch khai mạc hội nghị chỉ rõ: Văn hóa phải hướng dẫn quốc dân thực hiện Độc lập, Tự cường và Tự chủ. Đây cũng chính là kim chỉ nam xuyên suốt mọi hoạt động của ngành văn hóa và thông tin suốt 80 năm qua.

Có thể nói, trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, văn hóa - thông tin thực sự là một vũ khí tinh thần sắc bén, góp phần khơi dậy lòng yêu nước nồng nàn, hun đúc ý chí đấu tranh kiên cường và xây dựng niềm tin mãnh liệt vào thắng lợi cuối cùng của cách mạng.

TIN LIÊN QUAN

Lực lượng văn nghệ sĩ, báo chí cách mạng đã hòa mình vào thực tiễn chiến đấu, "lấy bút làm gươm", "lấy nghệ thuật làm vũ khí". Nhiều văn nghệ sĩ, nhà báo, nhà quay phim đã ngã xuống trên các chiến trường, để lại cho chúng ta những trang viết, tác phẩm, thước phim tư liệu vô giá.

Văn hóa Việt Nam đã góp phần to lớn cùng toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta viết nên những bản trường ca vĩ đại của dân tộc trong thế kỷ 20. Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IV nhận định: "Văn học, nghệ thuật nước ta xứng đáng đứng vào hàng ngũ tiên phong của những nền văn học, nghệ thuật chống đế quốc trong thời đại ngày nay".

Trong 10 năm sau thống nhất, mặc dù còn nhiều thách thức, lĩnh vực văn hóa Việt Nam đã chuyển từ văn hóa kháng chiến sang văn hóa kiến quốc, đạt bước phát triển mới, góp phần quan trọng vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và bồi đắp nền tảng tinh thần của đất nước.

Một bước ngoặt quan trọng trong tiến trình phát triển văn hóa Việt Nam diễn ra vào năm 1986, khi Đảng khởi xướng và lãnh đạo công cuộc Đổi mới toàn diện đất nước. Văn hóa Việt Nam tiếp tục giữ vai trò quan trọng, luôn tiên phong mở đường, định hướng dư luận cho các cải cách táo bạo về kinh tế, xã hội; luôn đồng hành với sự nghiệp cách mạng vẻ vang của Đảng và dân tộc.

Với những thành tựu và đóng góp to lớn trong suốt chặng đường 80 năm xây dựng và phát triển, ngành vinh dự được Đảng, Nhà nước ghi nhận bằng những phần thưởng cao quý như Huân chương Sao Vàng, Huân chương Hồ Chí Minh, cùng nhiều danh hiệu và phần thưởng cao quý khác đã được các cấp, các ngành từ trung ương tới cơ sở trao tặng cho hàng ngàn tập thể và cá nhân.

**********

* Bài viết từ tài liệu do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cung cấp

Những người dệt văn hóa Việt

Áo nhật bình, những vở diễn vang bóng một thời như San Hậu, Sân khấu về khuya, Lá sầu riêng, áo dài, nón lá... là nguồn cảm hứng bất tận để Linh Lương và Đào Minh Tú làm bộ tranh 100 Threads of Vietnam.