Dưa hấu ùn ứ không xuất được sang Trung Quốc tập kết ở thị xã An Nhơn (Bình Định) để bán lẻ - Ảnh: THÁI THỊNH

Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường cho rằng với tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp, từng bộ, ngành phải có phương án cụ thể để ứng phó.

Xe hàng vẫn lên Lạng Sơn

Ông Nguyễn Công Trưởng - phó chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn - cho biết mùng 5 tết, phía Trung Quốc tiếp tục thông báo có biện pháp mạnh mẽ để hạn chế nhập khẩu từ biên giới. Nên tại cửa khẩu Tân Thanh, 5.000 tấn nông sản bị ùn ứ lại, đặc biệt, hằng ngày vẫn có từ 20-30 xe hàng lên cửa khẩu.

Ông Trưởng cảnh báo dù Lạng Sơn đã mở đường riêng để khơi thông hàng hóa xuất nhập khẩu giữa hai nước, nhưng nhiều xe sang được nước bạn cũng không tiêu thụ được vì chợ đầu mối đã đóng, phải nằm chờ.

Lãnh đạo tỉnh Lạng Sơn cho biết hai bên đã tích cực phối hợp tháo gỡ khó khăn, giải quyết hàng tồn đọng ở các cửa khẩu. Dự kiến với những xe đã có hợp đồng mua bán ngoại thương sẽ cho hàng qua lại giữa các cửa khẩu để lưu thông hàng hóa.

Ông Trần Quốc Khánh - thứ trưởng Bộ Công thương - cũng cho biết tình hình dịch bệnh đã và đang gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tình hình kinh tế, như giao thông vận tải, du lịch, bán lẻ, thị trường chứng khoán, logistics.

Trong đó, riêng hoạt động xuất nhập khẩu có thể bị ảnh hưởng ngắn hạn và trung hạn từ 6 - 8 tháng do nhu cầu tiêu thụ giảm, như chuỗi thức ăn nhanh, chuỗi nhà hàng đóng cửa hàng trăm cửa hàng.

Dừng xuống giống dưa hấu

Theo Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường, dịch bệnh gây tổn thương tất cả các ngành kinh tế, nhưng nông nghiệp tổn thương lớn nhất vì Trung Quốc chiếm 22-24% kim ngạch xuất khẩu cho nông sản VN, có nhóm chiếm tới 80% như thanh long. Ông Cường cũng lo ngại khi nhiều hàng nông sản đang được đàm phán ký kết cũng bị chậm lại như sầu riêng, khoai lang...

"Cần nhận diện tình hình với tinh thần khẩn trương, quyết liệt và bình tĩnh tránh hoang mang cực độ. Đồng thời biến thách thức thành thời cơ, bàn giải pháp tái cơ cấu sâu sắc hơn ngành nông nghiệp, chứ không chỉ rủi ro mới bàn biện pháp, chắp vá" - bộ trưởng nhấn mạnh và đề nghị sản xuất phải hình thành nên chuỗi giá trị, chuỗi liên kết lớn, chứ không phải cứ sản xuất nhiều rồi đi giải cứu.

Riêng nhóm dưa hấu, ông Cường đề nghị các tỉnh chưa xuống giống và chuyển sang cây trồng khác, phát triển thị trường mới. Sau buổi này, ông Cường cho hay lãnh đạo bộ sẽ trực tiếp đi nhiều nước để xúc tiến thương mại, để xuất khẩu chính ngạch. Các hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp cũng cần xem đây là cơ hội để tăng tính liên kết, phối hợp sản xuất.

Cân nhắc giảm thuế phí

Ông Nguyễn Đình Tùng - đại diện Hiệp hội Rau quả VN - cho rằng cần khuyến khích bán hàng online, giao hàng tận nơi; tăng đưa vào bảo quản lạnh, có chính sách hỗ trợ chế biến, thậm chí ông này đề nghị... miễn giảm tiền điện để giảm chi phí kho lạnh...

Trong khi đó, bà Nguyễn Thị Phương - phó tổng giám đốc Central Group VN (sở hữu BigC) - cho biết vẫn thu mua thanh long và dưa hấu với mức giá tốt, nên đề nghị Bộ Công thương cung cấp danh sách để thu mua cho bà con. Tuy nhiên, bà nhấn mạnh cần tuân thủ nguyên tắc quốc tế, tránh khi xuất khẩu tốt lại quay lưng với nội địa.

Thứ trưởng Trần Quốc Khánh cho biết Bộ Công thương đã chủ động chuyển hướng xuất khẩu sang thị trường khác... Tuy nhiên, ông Khánh cũng cho rằng bà con nông dân cần điều chỉnh ngay sản xuất vì dịch bệnh có thể kéo dài; tăng cường tiêu thụ nội địa, kêu gọi người dân chung tay ủng hộ trái cây trong nước...

"Nhiều nước cũng hỗ trợ lãi suất cho doanh nghiệp bán lẻ, sản xuất, du lịch lữ hành, nên đề nghị Bộ NN&PTNT cần tổng hợp nhu cầu để có biện pháp hỗ trợ nông dân. Bộ Giao thông vận tải, Bộ Tài chính vào cuộc cùng rà soát giảm thuế, phí cho hàng hóa lưu thông trong giai đoạn hiện nay..." - ông Khánh đề nghị.

* Ông Nguyễn Hoài Nam (phó tổng thư ký Hiệp hội Xuất khẩu thủy sản VN - VASEP): Trong khó ló cơ hội

Dù không có tình trạng hủy đơn hàng nhưng do nước bạn nghỉ tết kéo dài để tránh dịch nên nhiều doanh nghiệp bị chậm nhận đơn hàng.

Một số hãng tàu biển lớn đi Trung Quốc cũng đã ngưng nhận container hàng đi nước này. Khách hàng thủy sản bán trực tiếp vào siêu thị và nhà hàng cũng bị ảnh hưởng khi hệ thống nhà hàng ngừng và giảm tiêu thụ.

Tuy nhiên, cũng có những cơ hội, khi các thị trường lớn của Trung Quốc với mặt hàng cạnh tranh với VN cũng bị tác động. Như với cá ngừ Trung Quốc, đây là cơ hội cho doanh nghiệp VN để tranh thủ tiêu thụ ở châu Âu và Mỹ.

Bao giờ nông sản Việt Nam có thể vào lại Trung Quốc?

TTO - Đến ngày 8-2 (rằm tháng giêng), nếu Trung Quốc xác nhận không có dịch virus corona ở biên giới, nông sản sẽ tiếp tục được xuất sang. Tuy nhiên, các doanh nghiệp, người dân nên hạn chế đưa hàng nông sản lên cửa khẩu giai đoạn này.