Thí sinh làm thủ tục dự thi trong kì thi THPT quốc gia năm 2017 - Ảnh: NAM TRẦN

Trước băn khoăn của dư luận về một số ngành đào tạo công bố tuyển sinh với những tổ hợp không liên quan gì đến đặc thù của ngành học, bà Nguyễn Thị Kim Phụng, Vụ trưởng Vụ Giáo dục đại học, Bộ GD-ĐT đã trao đổi với báo chí sáng nay 23-3.

Bà Phụng khẳng định các trường được đảm bảo quyền tự chủ nhưng phải có trách nhiệm giải trình về việc các bài thi/môn thi đưa vào tổ hợp để xét tuyển có gắn với yêu cầu của ngành đào tạo hay không và quy trình xác định tổ hợp tuyển sinh như thế nào. 

Tuyển vơ bèo vạt tép: mất nhiều hơn được

Theo bà Phụng, thông thường ít nhất phải có một hoặc hai môn thi trong tổ hợp được coi như là môn kiến thức nền tảng, môn tiên quyết để có thể vào học chương trình đào tạo. 

Quy trình xác định tổ hợp cho các ngành thường do hội đồng khoa học đào tạo hoặc hội đồng tuyển sinh tham mưu... Và nhà trường phải giải trình được tính liên quan, tính hợp lý, tính cần thiết của tổ hợp đó đối với ngành đào tạo.

Bà Phụng cũng cho rằng nếu trường xác định những tổ hợp môn thi không liên quan thì trường sẽ bị bất lợi nhiều hơn, mất nhiều hơn được.

Cụ thể là dư luận xã hội nghi ngờ chính sách chất lượng của trường và khối trường đang đào tạo cùng ngành sẽ đánh giá thấp những trường như thế. Điều đó dẫn đến hệ lụy là thí sinh tốt sẽ không chọn trường này, dẫn đến trường chỉ chọn được những thí sinh kém, không có tinh thần thực học thực nghiệp, học chỉ để kiếm bằng...

Đại diện Vụ Giáo dục đại học cũng cảnh báo những thí sinh vào trường không phải bằng kiến thức nền tảng vững chắc cũng khó tiếp thu kiến thức, không hứng thú trong khi học và sau này nếu có tốt nghiệp cũng khó xin việc làm, có xin được việc làm thì cũng khó trở thành công việc yêu thích, đam mê, để cống hiến và phát triển.

Trên thực tế những thí sinh bỏ học giữa chương trình thường rơi vào những trường hợp này, chấp nhận mất học phí, thời gian, công sức... 

Quan trọng hơn là chất lượng đào tạo và uy tín của nhà trường sẽ bị giảm sút khi thấy trường tuyển sinh bằng cách "vơ bèo vạt tép", người sử dụng lao động sẽ nghi ngờ chất lượng đào tạo của trường, không muốn nhận sinh viên của trường. Nhà trường lại tiếp tục không thu hút được sinh viên giỏi, giảng viên giỏi...

Nếu điều đó cứ tiếp diễn thì đó sẽ là quá trình "tự sát" vì trong điều kiện thông tin minh bạch như hiện nay, khó có thể "vàng thau lẫn lộn"- bà Phụng chia sẻ suy nghĩ.

Dừng tuyển sinh nếu bị phát hiện vi phạm

Tuy nhiên, với vai trò của cơ quan quản lý, bà Nguyễn Thị Kim Phụng cũng xác định: nếu thấy những tổ hợp quá bất thường, chúng tôi sẽ trao đổi, yêu cầu nhà trường giải trình những nội dung trên. 

Nếu không có căn cứ thuyết phục, chúng tôi có thể lựa chọn những trường có dấu hiệu tiêu cực này để trước hết kiểm tra, thanh tra về các điều kiện đảm bảo chất lượng, việc thực hiện các quy định về tuyển sinh, đào tạo, việc đảm bảo chuẩn đầu ra và việc làm của sinh viên sau tốt nghiệp... 

Những trường chất lượng thấp sẽ bị cảnh báo; nếu có vi phạm sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định, thậm chí đến dừng tuyển sinh và công khai cho xã hội biết để phòng ngừa chung.

Trao đổi thêm về kì tuyển sinh năm nay, bà Phụng cho biết: năm nay các trường cũng được trao quyền tự chủ xác định ngưỡng đảm bảo chất lượng đầu vào (trừ các ngành đào tạo giáo viên). 

"Chúng tôi sẽ yêu cầu sau khi có điểm thi, các trường phải công bố công khai điểm sàn nhận xét tuyển trước khi thí sinh thay đổi nguyện vọng và phải nhập lên cơ sở dữ liệu thi tuyển sinh để quản lý. 

Trên cơ sở đó, các phương tiện truyền thông hoặc Bộ GD-ĐT có thể lập danh sách điểm sàn của các trường (như một cách đơn giản xếp hạng chính sách chất lượng đầu vào của trường) để công khai, minh bạch thông tin cho thí sinh có sự lựa chọn phù hợp và để các trường phải giữ uy tín, xây dựng "thương hiệu" cho mình. 

Tuy nhiên, tôi vẫn tin đa số các trường sẽ không 'đánh mất mình' chỉ vì muốn nhận số thí sinh có điểm thi quá thấp", bà Phụng nói.