08/04/2025 09:45 GMT+7

Xã bán trường sai luật, huyện vất vả đi thu hồi

THÁI BÁ DŨNG

Hai trường mẫu giáo và một cơ sở của trường tiểu học tại huyện Quế Sơn (tỉnh Quảng Nam) bị chính quyền bán sai luật. Suốt nhiều năm qua, dù tìm đủ cách nhưng việc thu hồi đất vẫn bế tắc.

Ngày 27-3, UBND huyện Quế Sơn cho biết đã báo cáo lên tỉnh Quảng Nam xin chủ trương tháo gỡ các vướng mắc liên quan đến việc bán nhiều cơ sở trường học sai quy định.

Vụ việc này đã qua nhiều trình tự thủ tục pháp lý nhưng tới nay vẫn chưa có phương án cuối cùng.

3 ngôi trường bị bán

Những ngày này tìm về các cơ sở cũ từng là trường học như Trường mẫu giáo Nghi Hạ (xã Quế Hiệp), Trường mẫu giáo xã Phong Phú (xã Quế Thuận) và Trường tiểu học Quế Phú 2 (thuộc phân hiệu Hương Quế Tây, xã Quế Phú) nay không còn quang cảnh của trường cũ.

Thay vào đó là nhà cửa, vườn tược đã được các hộ dân làm nơi sinh sống, sản xuất ổn định. Từ nguồn gốc đất công, các tài sản nay được chuyển qua tên các hộ dân đã bỏ tiền ra mua.

Theo hồ sơ của huyện Quế Sơn, nhiều năm trước ba cơ sở trường học nêu trên do không có nhu cầu sử dụng nên các đơn vị phối hợp với chính quyền xã làm thủ tục bán.

Mọi việc chỉ được phát hiện vào năm 2021 khi UBND huyện Quế Sơn nhận thấy trong báo cáo của Phòng tài chính và kế hoạch nêu các sai phạm trong quản lý, sử dụng tài sản công tại các đơn vị, trong đó có ba cơ sở giáo dục.

Ngay sau khi phát hiện vụ việc, UBND huyện Quế Sơn đã quyết định thanh tra đột xuất, làm rõ quy trình thủ tục chuyển quyền sử dụng đất tại Trường mẫu giáo Nghi Hạ, Trường mẫu giáo xã Phong Phú và Trường tiểu học Quế Phú 2.

Quá trình thanh tra, cơ quan chức năng xác định vào năm 2009 chính quyền xã Quế Hiệp đã bán Trường mẫu giáo Nghi Hạ (diện tích 377m2). Cùng trong năm này, UBND xã Quế Thuận cũng bán Trường mẫu giáo xã Phong Phú với diện tích 386m2.

Chưa dừng lại ở đây, một vụ việc bán tài sản công sai luật cũng xảy ra vào 2014. Trường tiểu học Quế Phú 2 phân hiệu Hương Quế Tây trên khuôn viên rộng gần 1.700m2 được thu hồi và bàn giao lại cho Trung tâm phát triển quỹ đất huyện Quế Sơn (nay là Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng và phát triển quỹ đất Quế Sơn).

Thay vì tổ chức đấu giá, Trung tâm phát triển quỹ đất huyện Quế Sơn lại có văn bản thống nhất đề nghị lên UBND huyện đồng ý cho UBND xã Quế Phú giao đất có thu tiền sử dụng đất mà không thông qua đấu giá.

Sau khi có chủ trương, xã Quế Phú đã phân lô, bán đất rồi cho người dân làm nhà trong khi chưa thực hiện các bước hồ sơ thủ tục pháp lý theo quy định.

Tổng số tiền thu từ bán hai cơ sở mẫu giáo và một cơ sở tiểu học là gần 163 triệu đồng.

Đất công đã bán cho dân, gian nan thu hồi

Trao đổi với Tuổi Trẻ, lãnh đạo huyện Quế Sơn cho biết các vụ việc dù phát hiện, có kết luận từ nhiều năm trước, hàng chục cán bộ có liên quan cũng đã bị xử lý nhưng tới nay việc đòi lại đất công để sửa sai vẫn gian nan. Hầu hết đất đã được chuyển giao, người dân đã làm nhà cửa sinh sống ổn định.

Vào thời điểm ba cơ sở trường học được rao bán, người dân địa phương đã gom góp tiền mua. Ông Võ Văn Lý (xã Quế Hiệp) cho biết năm 2010 khi nghe thông báo bán khuôn viên đất của trường mẫu giáo xã thì gia đình ông đã gom góp được 30 triệu đồng để mua. Khu đất này hiện đã có sổ đỏ, dựng nhà cửa sinh sống ổn định.

"Đất mua 15 năm trước mà giờ chính quyền lại thông báo là phải thu hồi. Chúng tôi mua bán rõ ràng, có chủ trương và đóng tiền đầy đủ chứ không phải mua đất không rõ nguồn gốc", ông Lý nói.

Ngoài hộ ông Lý, những người mua đất công từ việc xã bán sai luật cũng đa phần là bà con địa phương, mục đích mua để làm nhà ở như bà Nguyễn Thị Nhàn, ông Phạm Thanh Kiên (xã Quế Hiệp); ông Võ Tâm, bà Nguyễn Thị Tiềm, bà Trần Thị Đào (xã Quế Phú)...

Theo báo cáo của huyện Quế Sơn, quá trình thanh tra các vụ việc đã gặp rất nhiều khó khăn bởi cái sai xuất phát từ chính quyền chứ không phải người mua. Quy trình bán tài sản công không theo trình tự thủ tục, không tổ chức đấu giá...

Tại xã Quế Hiệp và Quế Thuận, cả hai hộ dân sau khi mua đất thì đã bỏ tiền sửa chữa cơ sở vật chất và sử dụng ổn định từ thời điểm 2009 đến nay. Trong khi đó hai trong ba hộ dân mua đất tại Quế Phú cũng đã bỏ số tiền lớn cất nhà kiên cố từ 2020.

Để khắc phục sai sót, liên tục nhiều năm qua các phòng ban đã tìm cách vận động người dân hoàn trả đất cho Nhà nước. Dù vậy hiện chỉ có hai hộ dân chịu nhận lại số tiền đã bỏ ra mua đất từ ngày xưa. Hai hộ này mong muốn sau khi chính quyền thu hồi, bán đấu giá thì tạo điều kiện để chính họ được mua lại khu đất đã sinh sống lâu nay.

Các hộ còn lại tới nay kiên quyết không chịu nhận lại tiền, không giao sổ đỏ đất. Bà con cho rằng số tiền bỏ ra mua đất thời điểm trước rất lớn, nếu nhận lại số tiền như đã bỏ ra mua ban đầu thì quá thiệt thòi. Các hộ yêu cầu chính quyền phải đưa ra hướng giải quyết phù hợp.

Sau nhiều năm tìm đủ cách để thu hồi số đất công bị bán sai luật, mới đây UBND huyện Quế Sơn đã kiến nghị cấp trên áp dụng chính sách để tháo gỡ.

Để đảm bảo lợi ích của người dân, ổn định tình hình an ninh chính trị địa phương, tránh tạo điểm nóng, huyện Quế Sơn xin chủ trương được xây dựng phương án giao đất có thu tiền sử dụng đất (không thông qua đấu giá) giao đất cho các hộ dân.

Theo lý giải của huyện này thì nghị định 03/2025/NĐ-CP vừa được ban hành về xử lý tài sản công là nhà, đất thì các hộ dân mua tài sản công tại Quế Thuận và Quế Hiệp có thể được xem xét cấp sổ đỏ hoặc thu hồi phải bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.

Chính quyền làm sai, dân lãnh đủ

UBND huyện Quế Sơn khẳng định trong cả ba vụ bán tài sản trường học ở địa phương này thì cái sai thuộc về Nhà nước, chính quyền cấp xã, cơ quan thuộc huyện.

Ngoài việc vận động, các quyết định liên quan như thu hồi đất, đề nghị bàn giao sổ đó, thậm chí kiến nghị lên cấp trên thu hồi sổ đỏ đã cấp cũng đã được ban hành nhưng không thể thực thi do người dân đang sinh sống và tài sản gắn liền trên khuôn viên đất.

Tới nay đã có 16 cán bộ, đảng viên có liên quan đã bị xử lý ở các mức độ khác nhau. Nhiều người hiện vẫn còn đương chức, chuyển qua các cơ quan và nắm giữ vị trí quan trọng trong bộ máy chính quyền huyện Quế Sơn.

Cán bộ đăng ký đất đai nhờ người khác đi xác minh, để xảy ra giả mạo chữ ký

Cán bộ Văn phòng đăng ký đất đai Ninh Thuận - chi nhánh huyện Ninh Hải không kiểm tra hiện trạng, mà nhờ người khác làm thay, dẫn đến việc giả mạo chữ ký trong thực hiện thủ tục đất đai.