Trong khi đó, Singapore là quốc gia có năng suất lao động đứng thứ nhất trong khu vực lại về vị trí thứ tư thi tay nghề.

Trong 7 năm Việt Nam tham gia thi tay nghề ASEAN, có 3 lần đạt giải nhất toàn đoàn là các năm 2004, 2006, 2014.

Ngược lại về năng suất lao động, Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) đã công bố Việt Nam thấp nhất trong khu vực châu Á-Thái Bình Dương, thấp hơn Singapore 15 lần, Nhật Bản 11 lần, Hàn Quốc 10 lần và chỉ bằng 1/5 so với Malaysia, 2/5 so với Thái Lan.

Ngân hàng Thế giới (WB) đánh giá chất lượng lao động Việt Nam mới đạt 3,79 điểm (theo thang điểm 10), xếp vị trí 11 trong 12 nước châu Á tham gia xếp hạng…

Vì sao có nghịch lý như vậy?

Mặc dù trong thời gian gần đây Đảng và Chính phủ đã ban hành luật, chính sách liên quan đến giáo dục, dạy nghề, đầu tư phát triển nhiều trường nghề, trường mầm non, trường phổ thông, các trường đại học, cao đẳng,… song cho đến nay đang còn nhiều bất cập trong đào tạo nguồn nhân lực: lao động ở nông thôn chiếm đến 47% so với lao động cả nước, nhưng chỉ có 11,2% qua đào tạo, 88,5% chưa được trang bị kiến thức về khoa học, công nghệ.

Cơ giới hóa trong nông nghiệp chưa nhiều; sản xuất còn nhỏ lẻ…; ở thành thị mới có 33,7% qua đào tạo, 66,1% chưa được trang bị kiến thức chuyên môn.

Các doanh nghiệp trong nước còn lạc hậu về công nghệ, có nhiều công đoạn sản xuất còn thô sơ, tốn nhiều nhân công, hiệu quả sử dụng đồng vốn thấp…

Hệ thống giáo dục và dạy nghề đổi mới chậm, đào tạo chưa gắn với yêu cầu của thị trường, dạy chữ chưa gắn với dạy nghề, dạy người và dạy ngoại ngữ…

Tình trạng trên chính là nguyên nhân dẫn đến năng suất lao động của nước ta thấp hơn so với các nước trong khu vực.

Để nâng cao năng suất lao động, tăng sức cạnh tranh của nền kinh tế và hội nhập quốc tế, không có con đường nào khác là phải có chiến lược phát triển con người, tái cơ cấu nguồn nhân lực, xã hội hóa trong dạy nghề, dạy ngoại ngữ,… nhất là hiện nay nước ta đang ở thời kỳ cơ cấu dân số vàng, lao động trẻ chiếm gần 40% dân số cả nước và đang hội nhập sâu vào khu vực và thế giới.

Ngày 31-12-2015 đang đến gần, Cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC) chính thức hình thành, các quốc gia thành viên chỉ còn chung một thị trường. Nếu năng suất và chất lượng lao động được nâng lên, lao động Việt Nam sẽ có cơ hội tìm kiếm việc làm, nâng cao thu nhập.