Tổng thống Obama gặp bà San Suu KyiTống thống Mỹ có chuyến thăm lịch sử Myanmar

Phóng to

Tổng thống Obama và nhà lãnh đạo đối lập Myanmar Aung San Suu Kyi - Ảnh: Reuters

Theo Reuters, hàng chục ngàn người dân Myanmar đã đổ ra đường phố Yangon, vẫy cờ Mỹ và Myanmar để chào đón ông Obama. Ông Obama là tổng thống Mỹ đương nhiệm đầu tiên đến thăm Myanmar.

Trong cuộc họp báo sau khi hội kiến với ông Thein Sein, ông Obama khẳng định: “Đây chỉ là những bước đầu tiên của một cuộc hành trình dài. Nhưng chúng tôi tin rằng tiến trình cải tổ dân chủ và kinh tế ở Myanmar sẽ dẫn tới những cơ hội phát triển tuyệt vời”. Ông Obama cho biết mục tiêu chuyến thăm của ông là để “duy trì tiến trình dân chủ hóa” ở Myanmar. “Điều đó bao gồm việc xây dựng các cơ quan nhà nước đáng tin cậy, thành lập thể chế pháp trị, chấm dứt xung đột sắc tộc, đảm bảo mọi người dân Myanmar được tiếp cận giáo dục, y tế, cơ hội kinh tế”.

Đứng bên cạnh ông Obama, Tổng thống Thein Sein cũng cho biết: “Chúng tôi đạt thỏa thuận rằng sự phát triển của dân chủ và nhân quyền ở Myanmar sẽ tuân theo các tiêu chuẩn quốc tế”.

Không bị đánh lừa bởi “Ảo ảnh của thành công”

Cùng ngày, ông Obama đã đến thăm nhà lãnh đạo đối lập Myanmar Aung San Suu Kyi tại nhà riêng của bà, nơi bà từng bị quản thúc trong 15 năm. Tại đây, ông Obama nhấn mạnh: “Tôi muốn cam kết với người dân Myanmar là nếu cải cách tiếp tục đạt được tiến bộ, quan hệ song phương của chúng ta sẽ ngày càng mạnh mẽ và chúng tôi sẽ làm tất cả để giúp đỡ các bạn thành công”.

Các mốc cải cách ở Myanmar * 2010 - 7-11: bầu cử đầu tiên sau 20 năm. - 13-11: trả tự do cho bà Aung San Suu Kyi. * 2011 - 30-3: hoàn tất chuyển giao quyền lực cho chính phủ mới. - 19-8: bà Aung San Suu Kyi gặp Tổng thống Thein Sein. - 13-10: ban hành luật lao động mới, cho phép thành lập nghiệp đoàn. - 23-12: Đảng Liên đoàn quốc gia vì dân chủ (NLD) đối lập đăng ký hoạt động chính trị. * 2012 - 13-1: thả tù chính trị. - 1-4: Đảng NLD chiến thắng trong cuộc bầu cử bổ sung được đánh giá công bằng. - 23-4: Liên minh châu Âu (EU) chấm dứt phần lớn cấm vận với Myanmar. - 12-7: Mỹ bãi bỏ cấm vận kinh tế với Myanmar.

Đáp lại, bà Suu Kyi tỏ ra thận trọng. “Thời điểm khó khăn nhất trong một cuộc chuyển giao là khi nghĩ rằng thành công đã ở trước mắt. Bởi vậy, chúng ta cần phải cẩn trọng để không bị đánh lừa bởi ảo ảnh của thành công và phải nỗ lực để đem lại thành công thật sự cho người dân”- bà nhấn mạnh. Trong bài phát biểu tại Đại học Yangon, ông Obama cũng cho rằng: “Cuộc hành trình (của Myanmar) mới chỉ bắt đầu và còn rất dài. Những cải cách từ bên trên cần phải đáp ứng những đòi hỏi của người dân vốn là nền móng cho những cải cách ấy. Những ngọn lửa tiến bộ mong manh không thể để lịm tắt mà phải trở thành ngôi sao dẫn đường cho người dân và đất nước”.

Reuters dẫn lời một số quan chức Mỹ tiết lộ ông Obama đã đề nghị chính quyền Myanmar nỗ lực cải cách hơn nữa, trong đó có việc chấm dứt bạo lực sắc tộc. Ông Obama cũng công bố khoản viện trợ trị giá 170 triệu USD cho Myanmar trong năm 2012 và 2013, tùy thuộc vào tốc độ cải cách. Trước đó, Washington đã hủy bỏ lệnh cấm phần lớn hàng xuất khẩu từ Myanmar vào Mỹ và nhiều hình thức cấm vận, tạo điều kiện cho các tập đoàn Mỹ quay lại Myanmar.

Tuy nhiên, ông Obama vẫn đặt ra một số điều kiện để hai nước phục hồi đầy đủ quan hệ ngoại giao, trong đó có việc trả tự do cho toàn bộ tù chính trị. Ngay trước chuyến thăm của ông Obama, chính quyền Myanmar đã thả 66 tù nhân, trong đó 2/3 là tù chính trị. Trong danh sách những người được thả có Myint Aye, một tù chính trị nổi tiếng.

Trước đó, ông Thein Sein cũng cam kết xem xét việc trả tự do cho các tù chính trị còn lại trong năm nay, cho phép các tổ chức nhân quyền quốc tế tiếp cận các nhà tù và vùng xung đột.

Nhận định về chuyến thăm của ông Obama, báo New York Times cho rằng Washington muốn tận dụng chuyến thăm này để đánh dấu sự thành công trong chính sách “đối thoại với kẻ thù” của tổng thống Mỹ. “Hôm nay, tôi tới đây để thực hiện lời hứa và mở rộng vòng tay tình bạn” - ông Obama phát biểu tại Đại học Yangon. Chiến lược “chìa bàn tay tình bạn với bất cứ ai sẵn sàng mở nắm tay trước” này vẫn chưa thành công với các nước như Iran hay CHDCND Triều Tiên.

Trước đó, báo này đã tự hỏi: vì sao Nhà Trắng lại tỏ ra sốt sắng quan hệ với một nước mà từ lâu là thù nghịch và mới chỉ bắt đầu những cải cách? Báo này dẫn chứng một so sánh: phải mất tám năm để Mỹ nối lại quan hệ với Nam Phi với chuyến thăm của Tổng thống Bill Clinton vào năm 1998, kể từ sau khi nước này chấm dứt chế độ apartheid năm 1990. Washington phải mất 19 năm với VN nhưng lại chỉ mất 20 tháng với Myanmar.

Rõ ràng, như báo này nhận định, việc Washington nhanh chóng tăng cường quan hệ với Myanmar có liên quan đến chiến lược “tái cân bằng” ở châu Á của Mỹ trước sự trỗi dậy của Trung Quốc. Năm 2011, Myanmar đã có một cử chỉ quyết định là tách khỏi quỹ đạo ảnh hưởng của Trung Quốc, “nhà bảo trợ “lâu nay của mình. Trong khi đó, Washington lại đang có nhu cầu “hội nhập vào các nước Đông Nam Á, vốn đang chẳng mấy hồ hởi trước ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc.

Giới quan sát cũng cho rằng với chuyến thăm Đông Nam Á của ông Obama, đây là lần đầu tiên Mỹ thiết lập quan hệ với toàn bộ các nước nằm ở sườn phía nam của Trung Quốc, một khu vực an ninh yếu đối với Mỹ trong suốt sáu thập niên qua kể từ Thế chiến thứ hai.