Tập chặt gạch, luyện ngạnh công kung fu

Màn biểu diễn chặt gạch này không chỉ xuất hiện trong biểu diễn mà còn được đưa vào chương trình huấn luyện của nhiều võ đường kung fu Trung Quốc.

Truyền thông Trung Quốc cho biết võ sinh Thiếu Lâm còn phải trải qua bài “đập gạch tay" (breaking bricks with hand) như một cột mốc huấn luyện nhằm rèn “lực, cấu trúc xương và khả năng chịu đòn”. Chặt gạch là phần quan trọng của công phu ngạnh công (luyện sức mạnh cơ thể) của Thiếu Lâm Tự.

Thật ra, tập chặt gạch mang đến một mục đích rõ ràng trong huấn luyện: tăng độ cứng của xương và bàn tay, cải thiện khả năng truyền lực và phản ứng nhanh khi ra đòn. 

Tài liệu nghiên cứu của Trường đại học Masaryk cho thấy “kỹ thuật rèn tay trong võ thuật truyền thống… dẫn tới tăng mật độ khoáng xương (bone mineral density - BMD) theo định luật Wolff” (Wolff’s Law: “nơi chịu tải lớn sẽ tái tạo xương dày hơn”). 

Theo nghiên cứu, sau hơn 100 ngày luyện tay, một cá nhân đã ghi nhận tăng BMD của bàn tay phải 2,1% và tay trái 1,6%. 

Như vậy, luyện chặt gạch dù mang phần biểu diễn nhưng cũng dựa trên cơ chế sinh học thật sự: tải trọng lặp lại lên xương → xương tái tạo dày hơn → bàn tay chịu lực tốt hơn.

Mục đích rõ ràng của bài tập này còn bao gồm: rèn da – gân – khớp cổ tay cho quen va đập, rèn tâm lý “không sợ đau” và rèn kỹ thuật truyền lực thông qua cạnh bàn tay thay vì lòng bàn tay, nhằm giảm chấn thương khi ra đòn mạnh. 

Trong các bài viết của võ phái Thiếu Lâm, giai đoạn đầu luyện thường là “vỗ tay trên cát, gối cát, bịt bao cát rồi mới tới gạch hoặc đá” - nghĩa là từ tác động nhẹ tới mạnh, từ đơn giản tới phức tạp. Như vậy, khái niệm “chặt gạch” là một bài kiểm tra công lực chứ không phải mục tiêu cuối cùng.

Tận dụng nguyên lý khoa học?

Từ góc độ kỹ thuật và khoa học, việc chặt gạch được phân tích như sau: một nghiên cứu về “brick breaking” (đập gạch) cho thấy yếu tố quyết định thành công không phải là lực cực đại đơn thuần, mà là xung lực (impulse) - nghĩa là tải trọng tác dụng trong thời gian rất ngắn. 

Khi bàn tay (hoặc cạnh tay) chạm vào gạch với tốc độ và truyền lực đúng, lực tập trung vào một vùng diện tích nhỏ sẽ vượt ngưỡng chịu đựng của vật liệu giòn như gạch. 

Một bài viết chuyên sâu trên Zhihu cũng chỉ ra: “Để đập một viên gạch, vận động viên võ thuật phải gia tốc tay tới vận tốc cao, và điểm tiếp xúc phải nhỏ để tạo áp lực đủ lớn”.

Bên cạnh đó, lý do nhiều võ đường yêu cầu dùng cạnh bàn tay là vì cạnh bàn tay có cấu trúc xương mạnh hơn lòng bàn tay - ngón út, xương bàn tay thứ năm ít dây thần kinh hơn, tiếp xúc chịu lực tốt hơn và ít bị tổn thương khi luyện lâu. Việc chọn mặt tiếp xúc cạnh tay cũng là kỹ thuật để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Tuy nhiên, cũng cần lưu ý rằng nhiều màn chặt gạch hiện nay mang tính biểu diễn cao, có sự chuẩn bị vật liệu hoặc “khoảng trống giữa khối gạch” giúp dễ phá hơn. 

Một bài viết trên báo Giáo dục Trung Quốc cảnh báo: “Việc có miếng đệm giữa các khối sẽ làm dễ hơn - đó là trò kỹ thuật hơn là phản ánh sức mạnh thật". 

Vì vậy, hình ảnh chặt gạch nên xem là phần biểu tượng trong võ thuật truyền thống, nhưng không nên hiểu là bằng chứng tuyệt đối cho khả năng chiến đấu hay “tay thép” ngoài đời thực.

Nhìn chung, việc các môn kung fu truyền thống yêu cầu luyện chặt gạch xuất phát từ nhu cầu rèn khả năng chịu va đập, độ bền xương - khớp, truyền lực kỹ thuật và tinh thần chiến đấu. 

Nhưng mặt khác, việc chặt gạch bằng cạnh bàn tay cũng giống như một thủ thuật, tiểu xảo, tận dụng tối đa các nguyên lý khoa học để phô trương sức mạnh của cơ thể.

5 môn kung fu giàu tính thực chiến nhất - có Thiếu Lâm không?

Người hâm mộ võ thuật hiện đại từ lâu đã tỉnh táo trước những gì mà ngòi bút kỳ ảo của tiểu thuyết gia Kim Dung phóng đại về võ thuật Trung Hoa. Nhưng sự thật, làng kung fu vẫn có một số môn võ giàu tính thực chiến.