"Tuyệt kỹ thành danh" của Thiếu Lâm Tự

Đó chính là cầm nã thủ, một tuyệt kỹ mà ắt hẳn các fan của tiểu thuyết Kim Dung đều vô cùng quen thuộc. Nó gắn liền với kung fu truyền thống của Trung Quốc, và có khởi nguồn từ Thiếu Lâm Tự.

Cầm nã thủ là gì? Về bản chất, cầm nã thủ là một kỹ thuật khống chế trong võ thuật Trung Quốc cổ xưa. Nó dùng các đòn khóa khớp, bẻ, siết, chẹn huyệt để làm đối phương mất khả năng phản kháng. 

Kỹ năng này phát triển từ võ công thực chiến, dựa trên hiểu biết về cấu trúc cơ thể, kinh mạch và nguyên lý đòn bẩy, nhằm gây cảm giác đau cực mạnh ở đối thủ. 

Cầm nã thủ thật ra không phải tuyệt kỹ riêng biệt của một môn phái võ thuật nào, mà là loại kỹ năng hầu như môn võ nào cũng có. Nhưng nhìn chung, Thiếu Lâm Tự được xem là khởi nguồn của các loại cầm nã thủ, và phát triển thành một hệ thống chiêu thức phong phú. 

Các tài liệu võ thuật Thiếu Lâm ngày nay ghi nhận tồn tại những phiên bản cầm nã thủ như “Thất thập nhị cầm nã thủ” (72 lộ cầm nã thủ), “Tiểu cầm nã thủ” (32 lộ) và “108 lộ cầm nã thủ”, bao gồm các chiêu như “gạt chân, giật tay, quật ngã, khóa, cuốn tay, chặn, bẻ khớp, chèn huyệt”...

Tại Thiếu Lâm, cầm nã thủ là phần không thể thiếu của hệ thống kỹ thuật đối kháng, được ghi chép kỹ, truyền dạy từ thế hệ này sang thế hệ khác. 

Điểm nổi bật của nó là tính thực chiến cao, bởi mục tiêu của kỹ thuật không phải để hạ đo ván hay trình diễn, mà để khống chế - bắt giữ đối phương một cách hiệu quả mà không gây tử vong. 

Những chiêu như khóa khớp, bẻ ngã hay chẹn “điểm huyệt” đều được dùng như công cụ khống chế nhanh trong tình huống nguy cấp.

Vì sao cảnh sát dùng cầm nã thủ?

Không chỉ trong võ đường hay võ đài, cầm nã thủ đã trở thành một phần của hệ thống sử dụng trong đời sống - đặc biệt là trong lực lượng chấp pháp Trung Quốc. 

Các đơn vị cảnh sát, từ đặc công, hình cảnh cho đến vũ cảnh đều dùng những giáo trình dựa trên cầm nã thủ để huấn luyện khống chế người có hành vi chống trả. 

Một ví dụ minh chứng là cuốn giáo trình: Shaolin Chin Na Fa: Art of Seizing and Grappling - Instructor’s Manual for Police Academy of Zhejiang Province (Shanghai, 1936) của Lưu Cẩm Sinh. 

Đây là tài liệu chính thức phát hành cho Học viện Cảnh sát tỉnh Chiết Giang, nhấn mạnh rằng: “Nếu bạn thành thạo kỹ thuật này, bạn có thể làm đối phương vô hiệu, phá khớp, gây mất phản kháng, và ngay cả phụ nữ hay người thể chất yếu cũng khống chế được kẻ khỏe mạnh”.

Vì sao cảnh sát lựa chọn cầm nã thủ?

Đặc điểm của lực lượng chấp pháp là cần khống chế nghi phạm trong phạm vi an toàn, tuân thủ pháp luật, tránh sát thương không cần thiết. 

Cầm nã thủ chính xác, linh hoạt, lại không dùng vũ khí, nên trở thành công cụ hiệu quả với ưu điểm không gây chấn thương nặng, không tổn hại chỗ hiểm, có rủi ro tử vong, nhưng vẫn tước quyền đánh trả của đối tượng.

Chưa kể, cầm nã thủ còn khá dễ học, dễ đào tạo. Trong hệ thống võ đài chuyên nghiệp ngày nay, cầm nã thủ tương đồng với grappling hiện đại: các kỹ thuật khóa khớp, bẻ, siết tương tự trong jiu-jitsu (nhu thuật), hoặc những đòn thế kiểm soát của judo.

Thiếu Lâm Tự lưu truyền ba loại cầm nã thủ nổi bật nhất:

72 lộ cầm nã thủ (Thất thập nhị cầm nã thủ): gồm các chiêu rộng - mạnh, sử dụng để khống chế trong không gian rộng, dùng lực toàn thân, phù hợp khi đối phương đông hoặc cần sự uy hiếp.

32 lộ tiểu cầm nã (Tiểu cầm nã thủ): kỹ thuật tinh tế, biến hóa, dễ áp dụng trong không gian hẹp và đòi hỏi phản xạ nhạy bén; rất phù hợp với cảnh huống khống chế cận chiến.

108 lộ cầm nã thủ: có lẽ là tổng hợp cả hai, mang cả sức mạnh và sự linh hoạt, dùng khi đối tượng có sức kháng cự cao hoặc môi trường thay đổi, cần áp dụng nhiều phương pháp cùng lúc.

Các kỹ pháp phổ biến trong cầm nã như “cuốn tay, bẻ khớp, điểm huyệt, quật ngã” đều là chiêu thức thực dụng, dễ học, dễ áp dụng, và có giá trị cao trong nghiệp vụ cảnh sát.

Chính vì thế, giới cảnh sát dễ tiếp nhận và huấn luyện bài bản cầm nã thủ hơn so với những kỹ năng võ truyền thống khác của Thiếu Lâm Tự, vốn thiên về biểu diễn hoặc thiếu tính kiểm soát trong khống chế.

Thiếu Lâm đấu Vịnh Xuân, ai thắng?

Một trong những chủ đề được tranh luận rất nhiều trong lúc trà dư tửu hậu của làng võ thuật Trung Hoa, đó là màn đối chiến giữa Thiếu Lâm và Vịnh Xuân.