Phóng to

Một máy bay F-16 của Đài Loan - Ảnh: Reuters

Chính phủ của Tổng thống Barack Obama vẫn chưa đưa ra thông báo chính thức về các hợp đồng bán máy bay F-16, nhưng hai trợ lý của ngành lập pháp có mặt trong cuộc điều trần ngắn của các bên hữu quan trong chính phủ về vấn đề nói trên nói với Hãng tin AP rằng Đài Loan đã đề nghị mua 66 máy bay tương đối hiện đại thuộc các thế hệ F-16 C và D.

Những chiếc máy bay chiến đấu này là chủ đề gây tranh cãi thường xuyên trong quan hệ ba bên giữa Đài Loan, Washington và Bắc Kinh, trong nhiệm kỳ ba năm của người đứng đầu Đài Loan Mã Anh Cửu. Mặc dù căng thẳng giữa hai bờ eo biển Đài Loan đã giảm bớt trong nhiệm kỳ của ông, ông Mã vẫn mong muốn có thêm các máy bay chiến đấu mới, với lập luận Đài Loan phải ở vị thế đủ mạnh trong các cuộc thương lượng với đại lục.

Quan điểm này đặt Mỹ vào vị thế khó khăn, theo bình luận của AP, khi Hoa Kỳ phải cân bằng việc cung cấp vũ khí cho Đài Loan và duy trì mối quan hệ với Bắc Kinh. Trung Quốc thường xuyên phản ứng gay gắt với các hợp đồng bán vũ khí cho Đài Loan, hòn đảo mà Bắc Kinh coi là một phần lãnh thổ của họ.

Năm ngoái, căng thẳng lên đến mức Trung Quốc tạm ngưng các quan hệ quân sự với Mỹ sau khi chính quyền Obama thông báo với quốc hội họ có thể bán số vũ khí trị giá 6,4 tỉ USD cho Đài Loan bao gồm các tên lửa, máy bay trực thăng Black Hawk, các hệ thống phân phối thông tin và hai tàu chiến phá bom lớp Osprey.

Ngày 19-9, nói trong một cuộc họp báo thường nhật tại Bắc Kinh, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hồng Lỗi nói việc Trung Quốc phản đối Mỹ bán vũ khí cho Đài Loan là “rõ ràng và đã được nhắc lại nhiều lần”.

Không đề cập tới hợp đồng cụ thể nào, nhưng ông Hồng Lỗi cảnh báo Mỹ nên “kiềm chế trong việc bán vũ khí cho Đài Loan để tránh làm tổn thương quan hệ song phương, cũng như sự phát triển quan hệ hòa bình giữa hai bờ eo biển”.

Tại Đài Bắc, văn phòng của ông Mã Anh Cửu nói họ sẽ không bình luận gì về quyết định bán vũ khí cho tới khi nó được công bố chính thức.