Ngày 16-3, Trung Quốc công bố "Kế hoạch hành động đặc biệt về thúc đẩy tiêu dùng" do Văn phòng Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc và Văn phòng Quốc vụ viện (Chính phủ) ban hành.

Tăng thu nhập cho người dân

Theo Tân Hoa xã ngày 17-3, kế hoạch bao gồm tám lĩnh vực chính với 30 nhiệm vụ trọng tâm, tập trung vào tăng trưởng thu nhập, giảm gánh nặng chi tiêu và nâng cao chất lượng tiêu dùng. Mục tiêu là tăng thu nhập cho cư dân thành thị và nông thôn, đảm bảo khả năng tiêu dùng, cải thiện chất lượng dịch vụ và môi trường tiêu dùng, đồng thời hỗ trợ nhu cầu lớn như nhà ở và ô tô.

Một nội dung then chốt là thúc đẩy tăng trưởng thu nhập thông qua các biện pháp như hỗ trợ tăng lương hợp lý, mở rộng kênh thu nhập từ tài sản và giải quyết nợ đọng của doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ, nhằm đảm bảo dòng tiền lưu thông trong nền kinh tế.

Bên cạnh đó kế hoạch nhấn mạnh tăng cường an sinh xã hội với các chính sách như trợ cấp nuôi con, mở rộng nguồn lực giáo dục, điều chỉnh mức trợ cấp hưu trí và bảo hiểm y tế cơ bản. Trung Quốc cũng thúc đẩy chế độ hưu trí cá nhân, cho phép người dân tự đóng góp định kỳ vào quỹ, với số tiền này được đầu tư vào quỹ đầu tư, trái phiếu, cổ phiếu hoặc tiết kiệm để sinh lời.

Những biện pháp này nhằm giảm gánh nặng tài chính và tạo điều kiện cho tiêu dùng dài hạn, từ đó khuyến khích chuyển từ xu hướng tiết kiệm sang tiêu dùng thực tế.

Trong lĩnh vực tiêu dùng lớn như bất động sản và ô tô, Trung Quốc cam kết ổn định thị trường thông qua cải thiện môi trường kinh doanh và hỗ trợ nhu cầu mua sắm. Chính sách như cải tạo nhà ở cũ, hỗ trợ nhu cầu nhà ở và khuyến khích tiêu dùng ô tô, đặc biệt với những gia đình chưa sở hữu xe, được triển khai để kích cầu tiêu dùng trong các lĩnh vực giá trị lớn.

Đặc biệt việc tập trung vào cải thiện thu nhập từ tiền lương, mở rộng kênh thu nhập từ tài sản và giảm chi phí thiết yếu như y tế, giáo dục, nhà ở được xem là những giải pháp then chốt để nâng cao năng lực chi tiêu, qua đó thúc đẩy tiêu dùng nội địa và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế lâu dài.

Thách thức kép

Tuy nhiên những nỗ lực của Chính phủ Trung Quốc cũng không tránh khỏi thách thức, khi tâm lý tiết kiệm thận trọng vẫn là rào cản lớn đối với tiêu dùng.

Theo dữ liệu được Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC) công bố, trong năm 2024 tỉ lệ tiết kiệm của người dân nước này đạt mức kỷ lục, chiếm gần 80% tổng lượng tiền gửi mới. Dữ liệu được PBoC công bố vào tháng 2 cũng cho thấy trong năm 2024 số dư tiền gửi tiết kiệm của các hộ gia đình Trung Quốc tăng thêm 14,26 nghìn tỉ nhân dân tệ (khoảng 2 nghìn tỉ USD), tiếp tục duy trì đà tăng trưởng mạnh mẽ những năm gần đây.

Đến cuối năm ngoái tổng số dư tiền gửi của hộ gia đình vượt 152 nghìn tỉ nhân dân tệ (tương đương 20 nghìn tỉ USD), trong khi tổng số dư tiền gửi bằng nhân dân tệ đạt 302 nghìn tỉ (khoảng 41 nghìn tỉ USD).

Những con số này phản ánh xu hướng người dân ngày càng ưu tiên tiết kiệm hơn là tiêu dùng, phần nào xuất phát từ sự lo ngại về triển vọng thu nhập trong tương lai. Tâm lý này góp phần hạn chế động lực chi tiêu, ngay cả khi thu nhập đã được cải thiện.

Bên cạnh đó khủng hoảng bất động sản kéo dài tại Trung Quốc cũng gây áp lực lớn lên tiêu dùng nội địa. Mặc dù từ tháng 9-2024, chính phủ đã liên tục đưa ra nhiều chính sách hỗ trợ nhưng tâm lý lo ngại và thận trọng của người dân vẫn chưa được giải tỏa, khiến nhu cầu tiêu dùng chưa thể phục hồi ổn định.

Ngoài áp lực trong nước, Trung Quốc còn đối mặt với nhiều thách thức từ môi trường thương mại quốc tế. Việc Tổng thống Mỹ Donald Trump áp đặt mức thuế 20% đối với hàng hóa xuất khẩu từ Trung Quốc đã tạo áp lực lớn lên lĩnh vực xuất khẩu.

Không chỉ Mỹ, nhiều quốc gia tại châu Âu, Mỹ Latin, châu Phi và Trung Đông cũng gia tăng các biện pháp thuế quan với hàng hóa Trung Quốc, làm suy giảm sức cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường quốc tế. Những khó khăn này không chỉ ảnh hưởng đến xuất khẩu mà còn tác động đến tiêu dùng nội địa khi các doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc tiêu thụ sản phẩm và mở rộng sản xuất.

Có thể thấy Trung Quốc đang đối mặt với thách thức kép khi vừa phải giải quyết vấn đề tiêu dùng nội địa vừa đối phó với sự suy giảm xuất khẩu. Những yếu tố này đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc thiết kế các chính sách tiêu dùng bền vững, đồng thời cải thiện môi trường kinh doanh quốc tế nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực đến nền kinh tế.

Trung Quốc triệu tập Walmart vì ép nhà cung cấp giảm giá sâu

Trung Quốc mời Tập đoàn Walmart lên làm việc vì cáo buộc ép nhà cung cấp hạ giá sâu, nhằm chuyển gánh nặng thuế quan Mỹ sang doanh nghiệp Trung Quốc.