Mỹ - Trung so kè “quyền lực mềm”Vì sao Mỹ mạnh mẽ bảo vệ Nhật?Chuck Hagel cảnh báo: TQ phải tôn trọng láng giềng

Phóng to

Bộ trưởng Chuck Hagel và Bộ trưởng Thường Vạn Toàn tại Bắc Kinh ngày 8-4 - Ảnh: Reuters

Dù mở đầu bằng thông tin sẽ xây dựng mô hình hợp tác quân sự mới rồi sẽ thiết lập đối thoại an ninh mới ở châu Á - Thái Bình Dương trong năm nay, Bộ trưởng quốc phòng Trung Quốc Thường Vạn Toàn đã không thể thẳng thắn hơn khi tuyên bố quân đội Trung Quốc “có thể tập trung bất cứ lúc nào, đánh bất cứ trận chiến nào và sẽ chiến thắng” khi được phóng viên hỏi về căng thẳng với Nhật và Philippines. Đứng cạnh ông Hagel, ông Thường kêu gọi Mỹ phải kiềm chế đồng minh Nhật và chỉ trích Philippines.

Theo trang web Bộ Quốc phòng Mỹ, ông Thường cáo buộc Nhật Bản “lẫn lộn giữa phải và trái” trong vấn đề tại biển Hoa Đông, trong khi nhấn mạnh lập trường của Trung Quốc là “không thỏa hiệp, không nhượng bộ và không đổi chác” trong vấn đề biên giới lãnh thổ - vấn đề ông gọi là “lợi ích cốt lõi” của Bắc Kinh.

Ông Thường kêu gọi Mỹ phải “giữ Nhật trong khuôn khổ và đừng tạo điều kiện hay ủng hộ” Nhật trong khu vực. Theo lời ông Thường, “chính Nhật Bản mới đang khiêu khích Trung Quốc”. Cùng lúc, ông Thường chỉ trích Philippines là quốc gia “tự ngụy trang mình là nạn nhân” và phản đối việc Manila đưa vụ kiện về biển Đông ra tòa án quốc tế.

Bộ trưởng quốc phòng Mỹ Chuck Hagel trong khi đó tuyên bố các bên phải kiềm chế “các hành động khiêu khích” hay dùng các biện pháp dọa dẫm, ép buộc để đẩy các tuyên bố chủ quyền của mình. Ông tuyên bố đã nêu những quan ngại của mình với Bắc Kinh về những căng thẳng trên biển Đông và biển Hoa Đông. Cùng lúc, ông nhắc lại Mỹ có cam kết về bảo đảm an ninh đối với Nhật Bản, Philippines và sẽ thực hiện cam kết đó.

Tỏ ra không hài lòng, ông Hagel đã vung tay nhấn mạnh: “Philippines và Nhật Bản là đồng minh lâu năm của Mỹ... Chúng tôi có hiệp ước phòng thủ với những nước này”. Ông nhấn mạnh Mỹ cam kết với những trách nhiệm của các hiệp ước đó.

Thái độ căng thẳng có ở khắp nơi ông Hagel đến. Tại Học viện Quốc phòng Trung Quốc, một sĩ quan Trung Quốc cho rằng Mỹ đang khuấy động vấn đề ở biển Hoa Đông và biển Đông vì sợ “Trung Quốc sẽ là thách thức quá lớn đối với Mỹ... nên Mỹ đang dùng các vấn đề này để gây khó với quá trình phát triển của Trung Quốc”.

Đáp lại, ông Hagel nói Mỹ không có ý đồ “kiềm chế Trung Quốc” và cũng không tham gia bất cứ bên nào trong các tranh chấp. Nhưng một lần nữa ông khẳng định Mỹ sẽ bảo vệ các đồng minh của mình.

Cùng ngày, tại một hội thảo ở New York, đại sứ Trung Quốc tại Mỹ Thôi Thiên Khải lại chất vấn Mỹ cần suy nghĩ về việc hiện diện quân sự tại châu Á và liệu mục đích chính trị của Mỹ và các đồng minh tại châu Á có giống nhau. Reuters trích lời ông Thôi nói Washington nên từ bỏ các “liên minh lỗi thời” và cảnh báo các ý đồ muốn tạo phiên bản NATO tại châu Á để kiểm soát Trung Quốc. “Nếu ý đồ ở đó là để kiềm chế vài nước nào đó, thì có lẽ chúng ta đang quay lại chiến tranh lạnh” - ông Thôi nêu.

Trong khi đó, cuộc gặp giữa ông Hagel và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình không tập trung nhiều vào các vấn đề gây tranh cãi, Bloomberg dẫn lời các quan chức ngoại giao Mỹ cho biết. Khi thảo luận về chương trình hạt nhân và tên lửa của CHDCND Triều Tiên, ông Hagel nhấn mạnh các động thái của Bình Nhưỡng không chỉ đe dọa Mỹ mà cả Trung Quốc. Trong khi đó, ông Tập nhắc lại việc thúc đẩy mối quan hệ hợp tác quân sự Mỹ - Trung kiểu mới.