Tranh hoành tráng về lãnh tụ làm điểm nhấn của một khu đô thị ở Bình Nhưỡng - Ảnh: THÁI LỘC

Về chiều cao, em thiếu niên tiếp lời: tượng cao bằng lòng tôn kính của tất cả người dân Triều Tiên đối với vị lãnh tụ xếp chồng lên nhau”...

Câu chuyện kỳ lạ đầu tiên ấy do đồng chí hướng dẫn viên Choe Un Mi kể cho chúng tôi ngay sau chuyến thăm và dâng hoa ở tượng đài hai vị lãnh tụ Kim Nhật Thành và Kim Chính Nhật khi vừa đặt chân đến Bình Nhưỡng.

Gập lưng cúi chào

Tàu vừa đến Bình Nhưỡng, hai đồng chí hướng dẫn Choe Un Mi (nữ) và Choe Hong Guk (nam) đã chờ ngay cửa toa. Nhà ga có lối kiến trúc cổ kính và dễ nhìn với cái sân rộng rãi và sạch bóng. Ra khỏi cửa ga, cảnh tượng khá vui nhộn với nhiều xe cộ đậu san sát.

Giữa quảng trường trước ga là một nhóm mấy chục thiếu niên đeo khăn quàng đỏ tấu nhạc dưới sự chỉ huy của một nhạc trưởng, có lẽ để chào đón du khách đến với Bình Nhưỡng lần đầu như chúng tôi. Lên chiếc xe 24 chỗ của đồng chí tài xế Yun Hyok Chol, hướng dẫn viên Choe Un Mi mở đầu bằng nụ cười và chào hỏi.

10 người trong đoàn được chia làm hai, nhóm sáu người Việt chúng tôi do Choe Un Mi hướng dẫn bằng tiếng Anh. Còn hai mẹ con người Hong Kong và đôi vợ chồng già người Bắc Kinh do Choe Hong Guk đảm trách bằng tiếng Trung Quốc.

Rời ga Bình Nhưỡng, xe đi trên nhiều tuyến phố rộng rãi, sạch sẽ, ngăn nắp và rất vắng vẻ. Sau vài phút ghé quảng trường cạnh Đại học đường nhân dân, xe chạy theo đường Somun thẳng đến đồi Mansudae để thăm tượng đài hai vị lãnh tụ Kim Nhật Thành và Kim Chính Nhật.

Đó là một khu đồi cao, nhiều cây cối, được chăm sóc, tỉa tót rất đẹp với hệ thống loa phát những bản hùng ca âm lượng vừa phải... Có năm hàng bán hoa ngay vỉa hè bên phải, những người phụ nữ ngồi bó hoa rất chuyên nghiệp, tỉ mỉ.

Rất ngạc nhiên vì có nhiều loại hoa và lá, tuy nhiên trông kỹ lại thì nhiều hoa nhựa... Chúng tôi được Choe dẫn đến một quầy để mua hoa vào dâng. Hoa ở đây chỉ toàn bó và lẵng, không có kệ và vòng hoa như thường thấy, điều mà sau này tôi mới được giải thích rõ.

Choe khuyến cáo: không được có hành động thiếu nghiêm túc, phải dâng hoa và cúi người hành lễ trước khi chụp ảnh, phải chụp ảnh toàn cảnh có hai bức tượng chứ không được chụp chi tiết hoặc chụp tách riêng mỗi tượng...

Trước đó, chúng tôi từng nghe kể rằng vì một người trong đoàn chỉ cúi đầu trước hai bức tượng trong khi yêu cầu phải gập cả lưng một cách nghiêm cẩn, mà sau đó cả đoàn bị buộc phải quay lại hành lễ, gập cả lưng mới được rời khu đồi.

Sợ gặp “rắc rối”, chúng tôi cùng hành lễ đúng theo yêu cầu, trong sự giám sát của nhiều “bức tượng người” đứng mấy góc xung quanh.

Tượng đài cao lớn này thể hiện rất sinh động hai vị lãnh tụ, hướng về phía trước dòng sông Đại Đồng. Bên kia sông là quận Đại Đồng Giang với điểm trung tâm là đài kỷ niệm thành lập đảng nằm giữa mấy dãy kiến trúc quy củ.

Khi chúng tôi chụp hình cho nhau thì một người đàn ông cầm máy ảnh kỹ thuật số chụp lại tất cả ảnh chân dung của các thành viên, chẳng biết để làm gì.

Điều đáng ngạc nhiên là những khoảng nền đá hay bậc cấp sạch tinh tươm đến như thế nhưng có đến bảy tám người phụ nữ vẫn cầm chổi quét từng tí một, lâu lâu hất vào ky rác.

Nhìn trong ky thì chẳng có cọng rác, thậm chí chẳng thấy hạt bụi nào. Hành động ấy được giải thích do người dân tự nguyện làm khi đến “thăm” lãnh tụ.

Tượng đài hai lãnh tụ Kim Nhật Thành và Kim Chính Nhật ở thủ đô Bình Nhưỡng - Ảnh: THÁI LỘC

Lãnh tụ vẫn sống

Theo giải thích của cựu đại sứ VN tại Triều Tiên Lê Quảng Ba, ở Triều Tiên mọi người đều xem hai vị lãnh tụ Kim Nhật Thành và Kim Chính Nhật còn sống.

Đó là lý do chỉ được phép viếng lãnh tụ bằng bó hoa và lẵng hoa. Tuyệt đối cấm viếng bằng vòng hoa vì họ quan niệm vật này chỉ có thể dành cho người đã chết.

An ninh trong chuyện này cũng rất gắt gao, các cơ quan ngoại giao cũng không được phép mua và trực tiếp mang hoa đến viếng, mà chỉ có thể đặt tiền trước cho một cơ quan phục vụ chuyên trách.

Cựu đại sứ Lê Quảng Ba kể có lần con trai của ông đi học về và thuật lại lời cảm ơn hai vợ chồng kèm nhắc nhở của cô giáo, rằng lần sau không được lấy báo có ảnh lãnh tụ gói quà. Trước đó, vợ ông vô tình dùng tờ báo Rodong Simun (của Đảng Lao động Triều Tiên, tương tự báo Nhân Dân của VN) có ảnh lãnh tụ Kim Nhật Thành gói quà gửi con đem đến lớp biếu cô.

“Họ kính trọng lãnh tụ ngay từ trong tiềm thức, trong hầu hết các hoạt động, kể cả những chi tiết rất nhỏ” - cựu đại sứ nhận xét.

Hình ảnh và dấu ấn hai vị lãnh tụ Kim Nhật Thành và Kim Chính Nhật hiện diện khắp nơi trên đất nước Triều Tiên. Ở nhiều địa danh hay những thiết chế lớn đều có bia biển rất lớn bằng bêtông ghi lại ngày tháng lãnh tụ từng ghé thăm.

Đặc biệt là ở các quảng trường, ảnh lãnh tụ được treo ở vị trí trang trọng nhất giữa các kiến trúc chính. Để tạo nhiều điểm nhấn cho cả khu vực đô thị, người ta đắp cả ngọn đồi, xây bức tường lớn làm tranh hoành tráng về lãnh tụ.

Nhiều người từng ở Triều Tiên lâu năm, kể cả một số vị cựu đại sứ nước ngoài, cho biết tất cả nhà dân từ nông thôn cho đến thành thị đều treo ảnh hai vị lãnh tụ ở vị trí trang trọng nhất của ngôi nhà, chỗ mà người Á Đông thường đặt bàn thờ để thờ thần Phật và thờ cúng tổ tiên...

Tranh cổ động nói về việc phát bài hát ca ngợi lãnh tụ ra vũ trụ - Ảnh: T.LỘC