Tiến sĩ Barney Graham (trái) và tiến sĩ Kizzmekia Corbett (phải) giải thích vai trò của các protein đột biến với Tổng thống Biden tại NIH - Ảnh: NEW YORK TIMES

Vắc xin Moderna được phát triển dựa trên sự hợp tác kéo dài nhiều năm giữa Công ty Moderna và Viện y tế quốc gia Mỹ (NIH) - cơ quan nghiên cứu y sinh của Chính phủ Mỹ. 

Đây là một quan hệ đối tác công - tư từng được ca ngợi rất nhiều, khi loại vắc xin này được chứng minh có hiệu quả cao trong việc ngăn chặn dịch bệnh COVID-19. Lúc đầu, Chính phủ Mỹ gọi nó là "vắc xin NIH-Moderna COVID-19".

Trung tâm nghiên cứu vắc xin của NIH có 3 nhà khoa học tham gia nghiên cứu về virus SARS-CoV-2 cùng Công ty Moderna, theo báo New York Times.

Đó là tiến sĩ John R. Mascola - giám đốc trung tâm, tiến sĩ Barney S. Graham (vừa nghỉ hưu) và tiến sĩ Kizmekia S. Corbett - dạy tại Đại học Harvard. 

Họ đã cùng làm việc với các nhà khoa học tại Công ty Moderna để thiết kế chuỗi gene thúc đẩy vắc xin tạo ra phản ứng miễn dịch.

Chính vì vậy, NIH đề nghị 3 nhà khoa học của họ phải được cùng ghi tên trên "đơn xin cấp bằng sáng chế". Tuy nhiên, phía Moderna không đồng ý.

Trong một đơn đệ trình vào tháng 7 vừa qua với Văn phòng sáng chế và nhãn hiệu Mỹ, Moderna cho biết: "Thành thực mà nói, những cá nhân này (bên NIH) không đồng sáng chế trong thiết kế chuỗi gene thúc đẩy vắc xin tạo ra phản ứng miễn dịch".

Đơn xin cấp bằng sáng chế của Moderna vẫn chưa được cấp. Trên đơn chỉ ghi tên các nhà phát minh của hãng dược này.

Theo một quan chức Chính phủ Mỹ, NIH đã đàm phán với Moderna trong hơn một năm để cố gắng giải quyết tranh chấp.

Không rõ khi nào Văn phòng sáng chế và nhãn hiệu sẽ công nhận bằng sáng chế vắc xin Moderna. Nếu hai bên không đạt được thỏa thuận vào thời điểm bằng sáng chế được cấp, Chính phủ Mỹ có thể sẽ phải quyết định đưa vụ việc ra tòa. 

Cuộc chiến về bản quyền diễn ra trong bối cảnh Chính phủ Mỹ và nhiều quốc gia khác đang ngày càng thất vọng về những nỗ lực hạn chế của Moderna trong việc cung cấp vắc xin cho các nước nghèo.

Moderna đã nhận được gần 10 tỉ USD tài trợ của người đóng thuế, bao gồm 1,4 tỉ USD để phát triển, thử nghiệm vắc xin và 8,1 tỉ USD để cung cấp nửa tỉ liều vắc xin cho Chính phủ Mỹ. Công ty này đã ăn nên làm ra trong 2 năm đại dịch hoành hành khắp thế giới với các hợp đồng cung cấp vắc xin trị giá khoảng 35 tỉ USD đến cuối năm 2022.

Chỉ riêng với vắc xin COVID-19 đã mang lại doanh thu 18 tỉ USD cho Moderna trong năm 2021.

COVID-19 thế giới ngày 10-11: Moderna xin cấp phép tiêm cho trẻ 6-11 tuổi; WHO lo thiếu kim tiêm

TTO - Moderna thông báo nộp đơn lên Cơ quan Quản lý dược phẩm của châu Âu để xin cấp phép cho vắc xin COVID-19 cho trẻ từ 6-11 tuổi; WHO cảnh báo thế giới có thể bị thiếu từ 1-2 tỉ kim tiêm cho chiến dịch tiêm vắc xin COVID-19 trong năm 2022...