Sợ vì niềm vui ngắn ngủi, sợ vì một cánh cửa khép lại và sợ vì phía trước là một thế giới không còn ai gọi mình là sinh viên.

Nỗi sợ khi ra khỏi vùng an toàn

Trần Tố Trang (sinh năm 2001), thủ khoa ngành xã hội học, Trường đại học Khoa học xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia TP.HCM), từng trải qua hai lần tốt nghiệp trong năm 2023. 

Lần đầu, nhận bằng loại giỏi vào tháng 6, Trang vỡ òa hạnh phúc khi nhìn thấy ba mẹ và bạn bè dưới khán đài. Đó là cảm giác tự hào của một người đã nỗ lực suốt bốn năm đại học.

Nhưng đến tháng 12, khi được xướng tên thủ khoa trên sân khấu, cảm xúc lại hoàn toàn khác. “Mình không vui như mình nghĩ. Lúc nhìn xuống dưới, mình thấy một gánh nặng đè lên. Mình thầm nghĩ, à mình đã lớn rồi, bắt buộc phải ra đời, không còn là sinh viên nữa”, Trang chia sẻ.

Trang nhận ra một giai đoạn tự do, an toàn đã khép lại. Với bạn, tốt nghiệp không chỉ là nhận bằng, mà là mất đi quyền được thử sai khi ngồi trên ghế nhà trường.

Một trong những thời điểm khiến Trang chênh vênh nhất là rời khỏi ký túc xá. Khi ra ngoài ở trọ, bài toán tài chính hiện ra rất cụ thể. “Tháng nào mình cũng nghĩ tiền trọ sẽ xoay xở thế nào”, Trang tâm sự.

Trang còn nhận ra mình vừa đánh mất rất nhiều cơ hội dành riêng cho sinh viên như học bổng, chương trình trao đổi, các khóa học quốc tế, dự án xã hội. 

“Ra trường rồi, mình mới ghen tị với chính mình thời sinh viên”, Trang nói.

Làm gì để vượt qua 'giai đoạn chuyển tiếp?'

Tương tự, Nhất Tâm (sinh năm 2004, ngành ngôn ngữ Anh, dự kiến tốt nghiệp trong nửa năm tới), thừa nhận: “Mình cũng muốn ra trường mà không muốn lớn. Đại học vẫn là môi trường khá an toàn”.

Tâm sợ khoảnh khắc sau lễ tốt nghiệp, khi mình phải gánh vác hoàn toàn cuộc sống của bản thân và gia đình. Dù tin rằng sẽ tìm được việc làm, bạn vẫn hình dung tương lai xoay quanh công việc toàn thời gian, có phần nhàm chán và mệt mỏi, đổi lại là tiền bạc và trách nhiệm.

Cảm giác ấy cũng được Mỹ Ngân (sinh năm 2004, ngành marketing, Trường đại học Tài chính - Marketing) chia sẻ. Ngân đã hoàn thành khóa luận và sẽ nhận bằng vào tháng 4 năm sau. Nghĩ đến lễ tốt nghiệp, Ngân vừa háo hức chuẩn bị cho buổi lễ, vừa lo lắng: "Mình không còn được bảo bọc như khi còn đi học. Nếu ở trường, sai có thể được thông cảm, nhưng khi đi làm thì mọi thứ đều phải tự học và tự chịu trách nhiệm".

Theo PGS.TS Nguyễn Văn Tường - Phó giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Hỗ trợ sức khỏe tinh thần - Trường đại học Khoa học xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia TP.HCM), nỗi sợ tốt nghiệp không đơn thuần là sợ ra trường, mà là lo âu trước một giai đoạn chuyển tiếp lớn của cuộc đời. 

Theo ông, ba nguyên nhân chính gồm mất vùng an toàn quen thuộc của môi trường đại học, sự bất định về tương lai nghề nghiệp và áp lực so sánh bản thân với bạn bè cùng trang lứa. Đây là phản ứng tâm lý phổ biến ở giai đoạn "trưởng thành sớm".

Cảm giác buồn, trống rỗng trong ngày tốt nghiệp phản ánh sự chia tay với một nhịp sống đã gắn bó sâu sắc, chứ không phải dấu hiệu yếu đuối hay thất bại.

Để vượt qua giai đoạn này, PGS.TS Nguyễn Văn Tường khuyên sinh viên trước hết cần bình thường hóa cảm xúc của mình, chấp nhận rằng lo lắng là điều tự nhiên. Thay vì áp lực phải sẵn sàng hoàn toàn, người trẻ nên xem cuộc sống sau tốt nghiệp là một quá trình tiếp tục học hỏi.

Việc chia nhỏ tương lai, chỉ tập trung vào 6-12 tháng đầu sau khi ra trường, sẽ giúp giảm bớt cảm giác choáng ngợp. 

Bên cạnh đó ông cho rằng nên duy trì kết nối với gia đình, bạn bè, thầy cô và tìm kiếm sự hỗ trợ khi cần là yếu tố quan trọng. Thành công ban đầu không nằm ở việc ổn định sớm, mà ở khả năng dám bước ra, thích nghi và trưởng thành.

Cuba dành học bổng toàn phần đào tạo Y khoa cho sinh viên Việt Nam

Sáng 22-12, tại Hà Nội, Đại sứ quán Cuba tại Việt Nam tổ chức họp báo thông tin chi tiết về chương trình học bổng của Chính phủ Cuba với học sinh, sinh viên Việt Nam Nam cho năm học 2026-2027.