Sáng 31-10, nêu ý kiến thảo luận tổ về tổ chức chính quyền đô thị TP Hải Phòng, Tổng Bí thư Tô Lâm cho biết nhiều đại biểu băn khoăn liên quan cơ chế chính quyền đô thị thế nào, cơ chế bộ máy quản lý nhà nước thế nào làm sao cho hiệu lực, hiệu quả.

Trung ương mà gọn được thì tỉnh sẽ gọn

Tổng Bí thư nêu rõ đây là vấn đề rất lớn và đang tập trung bàn để tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả của bộ máy. Đồng thời không hình thức mà phải đúng thực chất như đại biểu nêu HĐND phải có người tài, không kiêm nhiệm.

Theo Tổng Bí thư, từ Đại hội XII, nghị quyết của trung ương đã đánh giá bộ máy nhà nước cồng kềnh, hoạt động kém hiệu lực, hiệu quả, phải sắp xếp, phải tinh gọn.

Nhưng hiện nay mới làm từ dưới lên như xã, huyện sáp nhập còn tỉnh chưa làm tới. Hay mới thực hiện sắp xếp ở một số vụ, cục, tổng cục của bộ ngành còn trung ương chưa làm.

"Trung ương mà gọn được thì tỉnh sẽ gọn. Không có bộ nữa thì làm sao tỉnh có sở. Không có sở nữa thì làm sao huyện có phòng. Cách thức phải như thế nào và đây là vấn đề rất lớn, sắp tới phải bàn.

Đây là nghị quyết của trung ương nói mấy nhiệm kỳ rồi và đã đánh giá như thế thì phải xem xét.

Đến làm 8 tiếng có đúng, đủ, cống hiến, đóng góp, có xứng đáng để nhận đồng lương đó không?

Tất cả mọi người đều phải làm, có trách nhiệm trong việc này và mình làm không đạt được yêu cầu đó phải xấu hổ...", Tổng Bí thư Tô Lâm nói.

Ông chỉ rõ việc ở đâu cũng phải làm và tới đây trung ương phải gương mẫu, các ban của Đảng phải gương mẫu, Quốc hội gương mẫu, Chính phủ gương mẫu.

Đồng thời, phải rất thẳng thắn, mạnh dạn, nhìn nhận vào các chỉ số này và nếu không làm sẽ không phát triển được. "Không tinh gọn bộ máy không phát triển được", Tổng Bí thư lưu ý.

Tổng Bí thư dẫn chứng hiện ngân sách đang chi khoảng gần 70% để trả lương, chi thường xuyên, phục vụ cho hoạt động. Nếu điều hành ngân sách như vậy sẽ không còn tiền chi cho đầu tư phát triển.

"Đất nước muốn phát triển được, muốn dự án này, dự án kia thì tiền ở đâu? Còn lại 30% thì tiền đâu để quốc phòng, an ninh, xóa đói giảm nghèo, an sinh xã hội.

Trong khi các nước khác chi có hơn 40%. Ít nhất phải chi được trên 50% ngân sách để phục vụ cho phát triển, cho quốc phòng, an ninh, giáo dục, y tế, an sinh xã hội... Nguyên về việc này, chúng ta so sánh thôi vô cùng sốt ruột", Tổng Bí thư nêu thêm.

Tổng Bí thư cũng lý giải thêm nguyên nhân khó tăng tăng lương, vì tăng lương trong khi bộ máy "khổng lồ" sẽ dẫn đến chi ngân sách có thể lên đến 80 - 90%, không còn tiền để làm các hoạt động khác.

"Phải tiếp tục thực hiện tinh gọn bộ máy, giảm biên chế, giảm chi tiêu thường xuyên để dành nguồn lực đầu tư phát triển. Bộ máy cồng kềnh khó khăn lắm, kìm hãm sự phát triển", Tổng Bí thư nhấn mạnh.

Cùng với đó, theo Tổng Bí thư, hiện nay có thực tế không ít bộ, ngành quản lý không rõ chức năng, nhiệm vụ, không phân cấp cho địa phương, phải làm kiểu xin - cho. Đáng lẽ địa phương làm nhưng lại giữ lấy, hỏi mãi không trả lời, mất thời gian.

Tổng Bí thư cũng dẫn lại việc chỉ một chuyên viên ở đơn vị của bộ có ý kiến khác thôi là toàn bộ hệ thống lại phải dừng lại để đánh giá lại, họp lại, làm sao giải trình, giải thích được những chuyện đó.

"Cơ chế hiện nay là vậy, một ý khác thôi là không thể vượt qua được. Hết tháng này đến tháng kia bàn những chuyện đó nhưng chưa giải quyết được vì bộ này chưa có ý kiến...", Tổng Bí thư nói thêm.

Bên cạnh đó, theo Tổng Bí thư, còn xảy ra tình trạng một vấn đề có nhiều cơ quan, bộ, ngành cùng tham gia nghiên cứu nhưng cuối cùng hỏi ai chịu trách nhiệm chính thì không biết ai.

Phải tăng năng suất lao động

Một chỉ tiêu khác theo Tổng Bí thư Tô Lâm trong nhiệm kỳ này khó đạt được là vấn đề năng suất lao động. Hiện kinh tế có phát triển lên nhưng năng suất lao động thực tế đang giảm.

"Nếu năng suất lao động giảm không thể phát triển kinh tế, xã hội được. Ngay với chúng ta so với thời gian trước hiện cũng đang giảm. Mình dám thẳng thắn nhìn nhận vào để đánh giá cho chính xác", Tổng Bí thư nói và dẫn chứng chỉ số về tốc độ tăng năng suất lao động của Việt Nam giảm dần, thấp hơn nhiều nước trong khu vực.

Theo Tổng Bí thư, muốn tăng năng suất lao động phải có tay nghề lao động, ít người làm một việc và phải có hàm lượng khoa học công nghệ, cách thức quản lý tốt.

Tổng Bí thư cũng nhắc lại kỷ nguyên mới mà ông hay nhắc đến là phải bứt tốc năng lực với mục tiêu đến 2045 là nước phát triển, thu nhập cao.

Tuy nhiên, nếu như hiện nay nhiều khả năng khó hoàn thành. Bởi còn có 20 năm nữa và quy mô nền kinh tế khi đó phải gấp 3 lần bây giờ, thu nhập bình quân đầu người cũng phải gấp 3 lần mới đạt mục tiêu.

"Còn bây giờ cứ như thế này làm sao gấp được 3 lần. Nếu không làm được sẽ rất khó khăn. Đây là những việc phải bàn, phải thấy rõ những khó khăn để tránh xa, vượt lên để phát triển", Tổng Bí thư nói thêm.

Tổng Bí thư Tô Lâm: Chống lãng phí, tôi cũng rất bức xúc

Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội phải bền vững, thành quả phải đến tận tay người dân, nâng cao được mức sống của người dân.