Thị trường chứng khoán liên tục lập kỷ lục về điểm số và thanh khoản đã giúp mức thuế thu nhập cá nhân tăng vọt - Ảnh: BÔNG MAI

Theo báo cáo của Chứng khoán Yuanta Việt Nam, mức thuế thu nhập cá nhân từ chứng khoán trong 5 tháng đầu năm 2021 tăng mạnh chủ yếu đến từ lượng giao dịch tăng vọt. Nguồn thu thuế từ cổ phiếu thưởng, cổ tức bằng cổ phiếu chỉ chiếm khoảng 10%.

Khi giao dịch trên thị trường chứng khoán, ngoài các khoản phí giao dịch, phí lưu ký, nhà đầu tư sẽ chịu khoản thuế thu nhập cá nhân với mức 0,1% trên giá trị bán chứng khoán.

Theo nghị định 126 có hiệu lực từ cuối năm 2020, các nhà đầu tư chứng khoán còn bị áp thêm mức thuế 5% giá trị chuyển nhượng của phần cổ phiếu thưởng, cổ phiếu cổ tức.

Đây có thể là một trong những lý do khiến mức thu thuế lũy kế 5 tháng đầu năm 2021 từ thuế thu nhập giao dịch chứng khoán tăng mạnh.

Lũy kế tới cuối tháng 5-2021 lượng tài khoản mở mới đạt 482.760, vượt số tài khoản mở mới cả năm 2020. Thanh khoản thị trường cũng tăng mạnh, giá trị giao dịch trung bình 5 tháng đầu năm 2021 trên HoSE đạt hơn 17.500 tỉ đồng, tăng 4,1 lần so với cùng kỳ năm trước.

Dựa trên dữ liệu giao dịch 5 tháng đầu năm 2021 và 5 tháng đầu năm 2020, Yuanta Việt Nam tính toán, nếu chỉ tính riêng thị trường cơ sở trên 3 sàn HoSE, HNX và UPCom thì số thu thuế từ các giao dịch này đã tăng tới 312%.Trong khi nếu xét cả thị trường phái sinh thì số thu thuế trong 5 tháng đầu năm 2021 tăng khoảng 310% so với cùng kỳ 2020. 

Tuy nhiên, theo số liệu từ Tổng cục Thuế, thuế thu nhập cá nhân từ chứng khoán tăng 320% so với cùng kỳ. Do đó, Yuanta Việt Nam cho rằng mức tăng chênh lệch 10% trên đến từ khoản đánh thuế 5% trên giá trị chuyển nhượng cổ phiếu thưởng, cổ phiếu cổ tức.

Khoản thu từ việc đánh thêm 5% thuế trên giá trị chuyển nhượng cổ phiếu thưởng, cổ phiếu cổ tức thực tế sẽ cao hơn con số đã nộp thuế, bởi từ đầu năm tới nay rất nhiều doanh nghiệp thưởng cổ phiếu, chia cổ tức bằng cổ phiếu.

Theo số liệu thống kê, số cổ phiếu thưởng và trả cổ tức lũy kế 5 tháng đầu năm nay đạt hơn 1.579 triệu cổ phiếu, gần gấp đôi cùng kỳ năm trước. Hiện tại còn hơn 7.500 triệu cổ phiếu đang được các doanh nghiệp lên kế hoạch thưởng, chia cổ tức cổ phiếu trong năm 2021.

Tuy nhiên, nguyên tắc đánh thuế 5% này sẽ phát sinh khi nhà đầu tư thực hiện bán cổ phiếu, nhiều nhà đầu tư nhận cổ phiếu thưởng, cổ tức cổ phiếu vẫn chưa thực hiện giao dịch thì các khoản thuế này chưa đóng.

"Khả năng trong thời gian tới khoản thuế thu nhập đánh thêm 5% theo nghị định 126 mới thực sự tăng mạnh. Còn với số liệu hiện tại, mức thuế thu nhập cá nhân thu từ chứng khoán trong 5 tháng đầu năm nay tăng trưởng 320% so với cùng kỳ 2020 vẫn đóng góp phần lớn từ việc giao dịch tăng mạnh trong thời gian qua", bộ phận phân tích của Yuanta Việt Nam nhận định.

Chứng khoán tăng trưởng, doanh nghiệp đổ xô huy động vốn qua cổ phiếu

TTO - Tận dụng trạng thái tích cực của thị trường chứng khoán, nhiều ngân hàng, doanh nghiệp bất động sản và cả các công ty chứng khoán đang đổ xô huy động vốn bằng cổ phiếu, nhờ đó có thêm tiền phát triển kinh doanh.