Tại một xưởng nhựa nhỏ ở thị trấn Oizumi, tỉnh Gunma (Nhật Bản), một công nhân Việt Nam 24 tuổi vẫn miệt mài cắt các chi tiết máy giữa ngày nắng 35°C, dù nơi làm việc không có máy lạnh.

“Tôi thích công việc này và muốn gắn bó lâu dài”, người này nói với báo Mainichi.

Trong số 15 nhân viên của Công ty nhựa Kusakabe, có 5 người là lao động (hay thực tập sinh) nước ngoài. Giám đốc công ty, ông Toshio Kusakabe (74 tuổi), cho biết người Nhật Bản hiếm khi chọn làm việc ở các nhà máy nhỏ, nên “doanh nghiệp thực sự biết ơn lao động ngoại”.

Ông Kusakabe bắt đầu tuyển lao động nước ngoài từ khoảng 20 năm trước. Dù ban đầu gặp rào cản ngôn ngữ, ông cho biết vẫn ấn tượng với tinh thần làm việc chăm chỉ và quyết tâm của họ. Nhiều thực tập sinh kỹ năng sau đó ở lại làm việc theo diện visa “Lao động có kỹ năng đặc định”.

“Một số đảng phái cổ xúy khẩu hiệu ‘Ưu tiên người Nhật’ nhưng tôi không hiểu điều đó nghĩa là gì. Doanh nghiệp chúng tôi không thể tồn tại nếu thiếu lao động nước ngoài, và điều này cũng đúng với cả các tập đoàn lớn”, ông nói.

Thị trấn Oizumi hiện là nơi đặt nhà máy của nhiều công ty lớn như Subaru và Panasonic, cùng hàng trăm doanh nghiệp vệ tinh trong chuỗi cung ứng. 

Tính đến cuối năm 2024, Oizumi có 41.653 dân, trong đó 8.871 người là người nước ngoài, chiếm hơn 21% dân số.

“Lao động nước ngoài rất quan trọng, không chỉ với doanh nghiệp nhỏ mà cả với các công ty lớn. Nếu không có họ, hoạt động sản xuất sẽ gặp rủi ro”, một đại diện của Hiệp hội Thương mại và Công nghiệp Oizumi khẳng định.

Tuy nhiên, lợi thế “lao động giá rẻ” của nhóm này đang dần biến mất. Chi phí tuyển dụng thực tập sinh kỹ thuật và lao động có kỹ năng đặc định tăng mạnh, trở thành gánh nặng với các doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Một chủ doanh nghiệp ở Oizumi cho biết ngoài tiền lương tối thiểu, công ty còn phải chi trả hàng loạt khoản khác như 100.000 yen (hơn 651 USD) cho khóa đào tạo trước khi sang Nhật, 50.000 yen (hơn 325 USD) cho chi phí đi lại và 25.000 yen (khoảng 162 USD) phí quản lý hằng tháng cho tổ chức trung gian.

Khi cộng tất cả, tổng chi phí lao động thực tế lên đến 1.500 - 1.800 yen/giờ (khoảng 10 - 12 USD).

Một doanh nghiệp khác thậm chí còn xây ký túc xá cho thực tập sinh và lao động kỹ năng đặc định, khiến chi phí bình quân vượt 1.800 yen/giờ.

Lao động nước ngoài vẫn là lực lượng không thể thiếu trong hoạt động sản xuất tại Nhật Bản, song chi phí thuê mướn họ giờ đây đã tương đương, thậm chí cao hơn cả lao động trong nước.

Nhật Bản phê duyệt chính sách lưu trú mới dành cho lao động nước ngoài

Chính phủ Nhật Bản mới đây đã thông qua chính sách cơ bản nhằm triển khai một hệ thống tư cách lưu trú mới dành cho lao động nước ngoài từ tháng 4-2027.