Thủ tướng yêu cầu xây dựng cơ chế đấu thầu trong dự án điện mặt trời mới - Ảnh: N.A.

Văn phòng Chính phủ vừa có thông báo kết luận của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc tại cuộc họp Thường trực Chính phủ về dự thảo cơ chế khuyến khích phát triển điện mặt trời tại Việt Nam, áp dụng từ ngày 1-7-2019, tiếp theo quyết định số 11/2017/QĐ-TTg ngày 11-4-2017 của Thủ tướng Chính phủ.

Theo kết luận, việc ban hành cơ chế khuyến khích phát triển điện mặt trời tại Việt Nam đã thu hút nhiều nhà đầu tư, với quy mô các nhà máy đưa vào vận hành thương mại là rất lớn (khoảng 4.500 MW).

Việc bổ sung nguồn điện tái tạo cũng bổ sung kịp thời nguồn điện mới cho hệ thống điện quốc gia, trong bối cảnh nhiều nguồn điện lớn đang triển khai bị chậm tiến độ, nhất là các nhà máy nhiệt điện than quy mô lớn.

Tuy nhiên, quy mô công suất nguồn điện mặt trời bổ sung rất lớn so với Quy hoạch điện VII, trong khi nội dung tính toán và cập nhật cơ cấu nguồn điện chưa được Bộ Công thương cập nhật kịp thời, đầy đủ. Việc triển khai lập quy hoạch phát triển điện mặt trời quốc gia còn chậm, thiếu quyết liệt, chưa đáp ứng yêu cầu điều hành chung.

Việc quản lý quy hoạch phát triển điện mặt trời của Bộ Công thương còn thiếu tính khoa học và thực tiễn, công tác, công tác dự báo còn yếu kém.

Đồng thời, chưa có biện pháp kiểm soát hữu hiệu và kịp thời để tránh làn sóng đầu tư ồ ạt, theo phong trào, ảnh hưởng đến công suất vận hành hệ thống quốc gia và gây ảnh hưởng quyền lợi nhà đầu tư. Việc quản lý đầu tư cũng chưa minh bạch và chưa được quản lý chặt chẽ, đồng bộ.

"Bộ Công thương cần rút kinh nghiệm sâu sắc về những tồn tại, hạn chế nêu trên để tăng cường tinh thần công khai, minh bạch và hiệu quả trong quản lý phát triển điện mặt trời cũng như các dạng năng lượng tái tạo khác trong thời gian tới" - văn bản nêu.

Theo đó, Thủ tướng yêu cầu cần phải tính toán cơ cấu các loại nguồn điện một cách khoa học và bài bản; phải chuyển hẳn sang thực hiện cơ chế đấu thầu, kiên quyết loại bỏ tình trạng xin - cho, tập trung xử lý các dự án sắp hoàn thành.

Việc ban hành giá điện mặt trời áp dụng từ 1-7-2019 tiếp theo quyết định số 11/2017 của Thủ tướng cần tuân thủ một số nguyên tắc tập trung những nơi có tiềm năng và lợi thế, có điều kiện phát triển tốt để đảm bảo hiệu quả chung của nền kinh tế.

Thủ tướng cũng yêu cầu xây dựng cơ chế ưu tiên khuyến khích hợp lý điện mặt trời trên mái nhà, tuân thủ quy hoạch và đảm bảo cân bằng hệ thống điện, tránh phát triển ồ ạt, đảm bảo lợi ích các bên.

"Tuyệt đối chống tham nhũng, lợi ích nhóm trong quản lý phát triển, kiên quyết loại bỏ cơ chế xin cho, các dự án đầu tư tuyệt đối không được sử dụng công nghệ lạc hậu, hiệu quả sử dụng thấp, tiềm ẩn những rủi ro môi trường" - văn bản nhấn mạnh.

Với các dự án cũ sẽ không thực hiện hồi tố quy định về giá điện, nhưng dự án mới sẽ chuyển hẳn sang đấu thầu công khai, minh bạch.

Thủ tướng giao Bộ Công thương phối hợp các đơn vị liên quan thống nhất biểu giá FIT, cơ chế đấu thầu, đẩy nhanh tiến độ dự án truyền tải, các dự án chậm tiến độ và triển khai lập quy hoạch phát triển điện lực quốc gia...

Đặc biệt, văn bản yêu cầu các bộ, ngành, cơ quan có liên quan nêu cao tinh thần trách nhiệm, không né tránh, đùn đẩy trách nhiệm, nhất là với các dự án điện hiện gặp nhiều khó khăn, vướng mắc để thúc đẩy tiến độ triển khai dự án, tuyệt đối không để xảy ra thiếu điện trong thời gian tới; triển khai chặt chẽ, đúng pháp luật, chống tham nhũng tiêu cực, chống lợi ích nhóm, công khai, minh bạch mọi việc...