Thời điểm này mọi năm, các cánh đồng tại Quảng Nam ở vào đỉnh lũ, nhưng năm nay hiện tại lượng mưa rất ít nên đồng ruộng đầy cỏ, chuột và ốc bươu - Ảnh: Trường Trung

Chỉ còn chưa đầy một tháng nữa là vào vụ gieo sạ mới, nhưng đến nay nông dân vẫn chưa biết xoay xở như thế nào để dọn dẹp ruộng đồng.

“Thời điểm này mọi năm mưa, đồng trắng nước nên không có cỏ, cũng không có chuột và ốc bươu. Năm nay nắng nhiều, từ sau vụ hè - thu tới giờ chỉ có vài trận mưa nhỏ nên tôi lo đất cứng, phải thuê máy cày làm đất chứ trâu bò kéo năng suất không cao” - ông Sửu, một nông dân ở xã Tam An, huyện Phú Ninh (Quảng Nam), than thở.

Lo sợ mất mùa

Với kinh nghiệm nhà nông, ông Sửu cho biết ông đang be bờ để tích nước diệt bớt cỏ trong ruộng. Ông Sửu dự báo vụ mùa tới ruộng lúa sẽ không tốt như mọi năm do những đợt mưa năm nay không lớn, cũng chưa xảy ra lụt lội như mọi khi nên ruộng không có phù sa.

Ông Nguyễn Đức Chơi, trưởng Phòng nông nghiệp huyện Điện Bàn (Quảng Nam), cho biết huyện đang vận động bà con nông dân dùng các biện pháp kỹ thuật để ứng phó với tình trạng khan hiếm mưa so với mọi năm. Huyện cũng có văn bản hướng dẫn bà con tích cực làm vệ sinh đồng ruộng, diệt sâu bọ và rải vôi để gốc rạ mau phân hủy.

“Dự báo sẽ có ít nhất 2.000ha ruộng lúa ven sông Vĩnh Điện của địa phương chúng tôi gặp khó khăn do mưa gió năm nay thất thường. Chúng tôi ở hạ du nên khi mưa ít, các thủy điện thượng nguồn sẽ tranh thủ tích nước và xả nước rất cầm chừng khiến tình trạng nhiễm mặn ở cửa sông sẽ trầm trọng” - ông Chơi nói.

Theo ông Chơi, ngoài việc khuyến cáo bà con gieo trồng đúng thời vụ, sử dụng tiết kiệm nước, tăng cường giải pháp kỹ thuật thì địa phương cũng nạo vét kênh mương, gia cố các trạm bơm bị bồi lấp để đối phó với thời tiết hạn hán có thể sẽ đến.

Ông Lê Xuân Quảng - một nông dân ở xã Đại Hiệp, huyện Đại Lộc (Quảng Nam) - lo lắng: “Nếu thời tiết cứ tiếp tục kéo dài như thế này, mưa rất ít lại không có lũ lụt, tôi lo năm nay sẽ mất mùa”.

Tại Quảng Ngãi, đến thời điểm này các sông Trà Khúc, Trà Bồng nước cũng chỉ tạo thành một dòng chảy nhỏ. Phần lớn lòng sông vẫn còn trơ cát.

Ông Nguyễn Tích - một người dân ở xã Nghĩa Thắng, huyện Tư Nghĩa (Quảng Ngãi) - cho biết: “Giờ này mọi năm là nước lên tới triền vực, chỉ cần mưa lớn vài trận là ngập trắng đồng. Năm nay chẳng hiểu sao không thấy lũ mà cũng không có mưa nhiều”.

Không mưa lũ, việc đánh bắt cá mưu sinh của người dân nơi đây cũng bị ảnh hưởng. Ông Mai Đình Phu - ngụ thôn An Cư, xã Nghĩa Thắng - thở dài:

“Mùa này mọi năm thả lưới dọc suối và bủa câu dọc sông Trà mỗi ngày kiếm được vài trăm ngàn đồng là bình thường với người dân ở thôn. Năm nay chẳng có biểu hiện gì là lụt lội hay nước lớn cả”.

Cần có kịch bản chống hạn

Ông Hồ Ngọc Mẫn - trưởng Phòng nông nghiệp và phát triển nông thôn (NN&PTNT) huyện Đại Lộc - nhận định:

“Nếu không có mưa lũ thì việc sản xuất của bà con năm nay sẽ gặp nhiều khó khăn, nhất là chuyện chuột phá hoại lúa, hoa màu hết sức nan giải”.

Ông Mẫn cũng cho biết huyện Đại Lộc đang triển khai các giải pháp để diệt chuột vào đầu mùa vụ, trước khi gieo sạ.

Còn ông Võ Văn Điềm, phó giám đốc Sở NN&PTNT Quảng Nam, nhận định thời tiết năm nay quá cực đoan, khắc nghiệt hơn cả tình trạng thiếu nước năm 2012.

“Mọi năm thời điểm này đang ở đỉnh lũ, ít nhất cũng có năm đợt mưa lớn. Các thủy điện, hồ chứa đã tích nước đầy đủ. Năm nay, đến giờ vẫn chưa có mưa nên ngành nông nghiệp rất lo lắng vì tình trạng sâu bọ và dịch bệnh không được diệt” - ông Điềm nói.

Theo ông Điềm, hiện giờ địa phương cũng chưa có giải pháp cụ thể nào để đối phó với thời tiết cực đoan và cũng chưa tính được diện tích bị ảnh hưởng do từ nay đến vụ mới vẫn còn hơn một tháng.

Tuy nhiên, nếu tình trạng ít mưa kéo dài đến ngày 15-12 thì Sở NN&PTNT buộc phải tính toán lại lượng nước của tất cả hồ chứa để cân đối, tránh tình trạng khan hiếm nước vào mùa tới.

Cũng theo ông Điềm: “Năm nay khả năng lượng mưa sẽ thiếu hụt. Vì vậy cần có kịch bản chống hạn ngay từ đầu. Năm nay, toàn tỉnh Quảng Nam gieo sạ 43.000ha lúa vụ đông xuân nên người dân phải tiết kiệm nước, đắp bờ giữ nước và có những biện pháp chống hạn ngay từ đầu vụ”.