 Phóng to |
| Thiết bị thăm dò dưới nước điều khiển từ xa Spyfish STV (thiết kế cho H2Eye International) |
Thiết kế từ trực nghiệm con người
IDEO là một công ty thiết kế mà gần như năm nào cũng đoạt được vài giải thưởng trong khuôn khổ giải “Industrial Design Excellence Awards” - IDEA, giải thiết kế công nghiệp uy tín nhất thế giới. Năm ngoái IDEO đã giành được nhiều nhất với tám giải IDEA.
Kaiser Permanente – tên của một bảo trì hệ thống y tế lớn nhất Mỹ – là một thí dụ điển hình trong công việc thiết kế của IDEO. Năm 2003, Kaiser Permanente có hàng trăm văn phòng y tế - bệnh viện cần được chỉnh đốn và họ đã thuê IDEO để trợ giúp.
Đầu tiên, các nhà khoa học xã hội, thiết kế, kiến trúc sư và kỹ sư của IDEO đã cùng y tá, bác sĩ và viên chức quản trị Kaiser quan sát bệnh nhân. Kiến trúc sư của IDEO phát hiện bệnh nhân và gia đình họ thường bực mình khi đi khám bác sĩ bởi thủ tục nhập viện ngốn không ít thời gian trong khi phòng chờ lại không tiện nghi.
Họ cũng nhận thấy bác sĩ và trợ lý ngồi cách nhau quá xa. Các chuyên gia tâm lý của IDEO còn để ý rằng bệnh nhân, đặc biệt là trẻ em hoặc người già, thường được bố mẹ hoặc người thân đưa đến bệnh viện nhưng người đi theo lại không được phép ở cạnh bệnh nhân. Cùng lúc ấy, các chuyên gia xã hội học của IDEO lại nhận thấy bệnh nhân có tâm lý khó chịu khi ngồi chờ hàng chục phút một mình trong phòng khám lạnh lẽo, trong tình trạng cởi trần mà không biết làm gì, xung quanh lại toàn ống tiêm chích trông đáng sợ...
Sau bảy tuần được IDEO quan sát và tư vấn, Kaiser đã rút ra bài học rằng việc đi khám bác sĩ thật ra cũng chẳng khác gì mua sắm - một hoạt động xã hội cần được chia sẻ với người khác. Do đó, điều cần sửa đổi là tạo không khí thoải mái cũng như tiện nghi cho bệnh nhân trong phòng chờ; hành lang rộng với bảng hướng dẫn cặn kẽ; phòng khám to hơn với không gian đủ cho ba người hoặc nhiều hơn; cả lối đi đặc biệt dành riêng cho nhân viên bệnh viện gặp nhau. Tất cả để cho người bệnh và thân nhân hài lòng khi đến bệnh viện.
Danh sách khách hàng IDEO đang phủ rộng toàn cầu, từ các công ty điện tử-viễn thông như Hewlett-Packard, AT&T Wireless Services, Vodaphone, Samsung đến hãng thông tấn như BBC và cả Cơ quan Không gian Hoa Kỳ (NASA).
Theo Businessweek, IDEO được thành lập năm 1991 (*) sau vụ sáp nhập giữa David Kelley Design (nơi thiết kế chuột máy tính đầu tiên cho Apple Computer vào năm 1982) và ID Two (nơi thiết kế chiếc máy tính xách tay đầu tiên, Grid) . David Kelley từng học Đại học Stanford và Bill Moggridge (giám đốc ID Two) là chuyên gia thiết kế tương tác (người Anh). Ngay trong thời gian đầu sau khi thành lập, IDEO đã nổi tiếng trong làng thiết kế công nghiệp thế giới. Họ đã thiết kế hàng trăm sản phẩm cho hàng chục công ty, từ bàn chải đánh răng Contura của Oral-B đến màn hình máy tính của Samsung.
Viên gạch nền của IDEO: ý tưởng phải độc đáo
 Phóng to |
| Tom Kelley |
Điểm đột phá của IDEO là sự chia sẻ ý tưởng trong quá trình sáng tạo với khách hàng, thông qua các dự án, chương trình hội thảo và “IDEO U” (customized teaching program - chương trình giảng dạy theo yêu cầu). Nói theo ngôn ngữ IDEO, đó là mở rộng nguồn cách tân (“open-source innovation”).
IDEO xử lý vấn đề qua năm bước: 1/ Khảo sát và nhấn mạnh tầm quan trọng của sự đồng cảm đối với người tiêu dùng; 2/ Vận dụng trí tuệ tập thể; 3/ Tạo ra giải pháp ảo (tạm thời) bằng cách lập mô hình thật; 4/ Dùng kỹ thuật để tìm giải pháp cuối cùng (trong công thức mà IDEO gọi là TEX - technology-enabled experiences, trực nghiệm được hỗ trợ bằng kỹ thuật); và cuối cùng theo dõi phản hồi dư luận thị trường. Trong năm bước trên, có thể nhấn mạnh chi tiết liên quan đên người tiêu dùng: IDEO đã đặt tiêu chí thành phần người tiêu dùng lên đầu tiên rồi mới tìm cách làm thỏa mãn.
Không có gì ngạc nhiên khi nhiều công ty lớn liên tục gửi viên chức quản trị hàng đầu của mình đến IDEO để học tập. Procter & Gamble (P&G) chẳng hạn, họ đã gửi toàn bộ 40 viên chức đứng đầu đơn vị kinh doanh thuộc hội đồng lãnh đạo toàn cầu đến San Francisco để học phương pháp kinh doanh theo công thức IDEO. Việc đầu tiên IDEO yêu cầu là bắt họ tự đi mua sắm ở chợ và cả trên mạng; sau đó thành viên IDEO cùng mua sắm với họ để phân tích và mổ xẻ những điều chưa được lưu ý hoặc bỏ sót. Ngoài ra, một số viên chức P&G khác được phân công đi chợ cùng người nghèo để hiểu rõ tâm lý người tiêu dùng tại các nước đang phát triển...
Giám đốc điều hành của IDEO, Tom Kelley, nhấn mạnh: thiết kế đẹp giúp cuộc sống tốt hơn, nhưng cải tiến thậm chí đem lại nhiều giá trị hơn nữa. Một trong những câu độc đáo của Tom Kelley là: “Chúng tôi nói đến ý tưởng ở khái niệm động từ chứ không phải danh từ”, ngụ ý rằng ý tưởng phải luôn sống động chứ không phải là một cái gì đã hình thành.
Tom Kelley cũng nhấn mạnh yếu tố hợp tác, với câu chuyện kể lại thời niên thiếu cùng anh mình (David Kelley) xây pháo đài tuyết trong sân nhà như thế nào: thoạt đầu họ vo tuyết, nhưng sau nhận thấy banh tuyết trơn trượt nên pháo đài không vững; do đó họ nảy ra ý dùng hộp bánh làm khuôn đúc tuyết và còn đổ thêm nước vào để “gạch tuyết” đóng thành băng cứng...
Cuối cùng, điều mà Tom Kelley nhấn mạnh nữa là tư duy quan sát và óc suy luận. Với một nhà thiết kế, thông tin rằng có đến 65% người Mỹ trưởng thành bị béo phì dường như chẳng ý nghĩa gì. Tuy nhiên, với Tom Kelley điều đó lại khác. Sau khi thấy loạt bài báo cho biết các công ty Mỹ tổn thất đến 12 tỉ USD/năm do công nhân viên mắc phải nhiều bệnh liên quan béo phì, Tom Kelley và IDEO đã tung ra loạt thiết kế sản phẩm trợ giúp người béo, từ mẫu giường cho bệnh nhân mập cho đến cái ghế con dành riêng cho người béo mang giày (tránh bị cấn bụng!). Không phải tự nhiên mà Tom Kelley được tờ Industrial Design (cẩm nang của giới thiết kế) xem là một Thomas Edison đương đại.
------------------------------
*) Darwin Magazine (chuyên san khoa học thuộc Đại học Harvard) số tháng 8-2003 ghi rằng IDEO thành lập năm 1978 với tên ban đầu là Hovey-Kelly Design.
Tối đa: 1500 ký tự
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đầu tiên bình luận