"Năm ni chị không sắm chi nhiều hết. Sắm ra tùm lum hết mà có ai ăn uống chi mô" - chị Lụa, người chị hàng xóm của tôi ở quê nhà Nông Sơn, tỉnh Quảng Nam, chia sẻ.

Theo chị, bây giờ người người ngại ăn ngọt, không ăn nhiều, ngày thường cứ muốn giảm cân giảm ký nên Tết càng thấy sợ chuyện nấu nướng, xử lý thức ăn ngày Tết.

Mợ Bảy của tôi thì bảo "quá mệt mỏi với cảnh mấy ông lè nhè ngày Tết, say xỉn té lên té xuống mà đòi uống hoài, kiểu như điếc không sợ súng".

Những nỗi sợ Tết

Sợ Tết của mấy chị mấy cô hàng xóm tôi chính là sợ chuyện bếp núc, chuyện ăn quá nhiều dẫn đến mất eo, bụng tích mỡ sau thời gian khổ cực giảm cân, nhịn ăn mệt mỏi. 

"Thời nay cũng may là đã giảm bớt chuyện nấu cúng cơm ba bữa, chứ như hồi xưa cực quá chừng, có được thở chi mô", chị Vân kế nhà tôi nói.

Nỗi lo Tết, sợ Tết còn là sợ phải chuẩn bị tiền bạc, quà biếu người thân, họ hàng. Thêm vào đó là khoản lì xì, tiền nhiều ít, tiền mới, tiền cũ...

Anh Phan Cảnh Tư (quê tỉnh Quảng Nam) thì bàn đến chuyện "mấy đứa nhỏ mệt nhất là hỏi có bồ chưa, hồi mô lập gia đình, lương thưởng bao nhiêu…". 

Theo anh Tư, đó toàn là chuyện tế nhị nhưng người quê cứ nghĩ quan tâm con cháu hoặc thiệt thà bụng dạ nên hỏi thăm. 

Hỏi thăm sức khỏe và chúc Tết bình an, hạnh phúc có lẽ là chuyện nên làm hơn là những "điều tra" đời tư một cách thẳng đụt như vậy. Đó chính là lời nhắc, góp ý nhưng có thể đâu đó người quê quên mất mà vô tư hỏi tới.

Thay đổi ứng xử một chút, mọi chuyện trở nên nhẹ nhàng, ai cũng vui và ai cũng có Tết, để con cháu về quê không dè chừng hoặc trốn trong nhà khi có khách đến thăm. 

Theo anh Tư, việc hỏi đời tư là không nên, nhưng vẫn có thể trả lời khéo hoặc lảng đi, tìm chuyện khác nói, chuyển chủ đề. Đó là cách dung hòa để ai cũng vui Tết.

Tết nhẹ nhàng như vậy bắt đầu từ chính ta. Thay đổi cách nghĩ, cách ăn Tết, chơi Tết hoặc cách phản ứng lại với những khác biệt trong ứng xử/quan tâm giữa người thế hệ trước và sau, giữa thói quen người quê với nếp người thành phố thì sẽ trở nên nhẹ nhàng.

Bớt tiệc tùng, chè chén, bớt các hỏi han không cần thiết; bớt các xã giao rộng khắp mà thiếu chăm sóc cho chính mình và người thân… Tất cả dường như là những đề nghị từ trái tim cho một mùa xuân không bận rộn và phiền lòng.

Tận hưởng mùa xuân trong lòng

Thạc sĩ văn hóa Nguyễn Hiếu Tín (giảng viên Trường đại học Tôn Đức Thắng) chia sẻ: "Tết là dịp để lắng lại, làm mới bản thân, mang lại giá trị tích cực cho cộng đồng. Tâm xuân thế giới là xuân, lúc nào cũng là Tết, tùy ở lòng mình. 

Theo tôi, tâm xuân quan trọng nhất cho tất cả các mùa chứ không phải mùa xuân không.

Một trong những cách giản đơn của việc ăn Tết mà vẫn cho thấy sự trang trọng, giữ truyền thống, đó là phải hiểu ý nghĩa ngày Tết. 

Theo đó, Tết là thời gian lặng, không gian Tết là không gian thiêng liêng, kết nối tổ tiên, gia đình, xã hội. Giá trị kết nối này cho thấy Tết là dịp về nguồn - về với tâm thức của chính mình - từ đó có thể thấy Tết không phải thời gian để chơi mà để ta thấy trách nhiệm, bổn phận của mình làm tốt hơn trong ngày đầu năm mới, không xa rời cái gốc vì những ăn uống hoành tráng.

Khi mình về lại được với nguồn cội như đã nói thì tính thiêng liêng của Tết sẽ đẩy lên về mặt tình cảm nhiều, kết nối các mối quan hệ một cách chân tình. 

Nếu có mua sắm đồ mới, áo mới cũng không quá phí phạm. Bên cạnh đó, những sinh hoạt khác ảnh hưởng sức khỏe như nhậu nhẹt, ăn uống, chơi bời, trang hoàng bên ngoài phung phí thì nên tiết chế".

Thầy Mộc Trầm, tác giả cuốn sách Về đi con! từng chia sẻ rằng Tết người ta thường chúc nhau "Vạn sự như ý", mong là mọi thứ xung quanh đều phải chuyển động theo mong muốn của mình, đến khi không như nguyện thì đâm ra bất mãn, khổ đau. 

"Tôi thì hay chúc mọi người "Ý như vạn sự", nghĩa là dù mọi thứ có chuyển động thuận hay nghịch, lên hay xuống, mình vẫn giữ một con mắt bình thản, chấp nhận và hài lòng với tất cả những gì mang đến. Không cưỡng cầu, bi lụy". 

Đó là cách tận hưởng mùa xuân trong lòng, không dính mắc, chạy theo các đánh giá hay khuôn mẫu bên ngoài.

Ngày Tết, nhớ bánh tét ba nhân của bà nội

Đòn bánh tét mang nhiều ý nghĩa nhân sinh cao cả, những chiếc lá chuối nhiều lớp bao bọc nếp và nhân bên trong như sự chở che của ba má cho các con.