Bà Ung Thị Xuân Hương - Chánh án Tòa án nhân dân TP.HCM trả lời câu hỏi chất vấn của các đại biểu trong kỳ họp HĐND TP.HCM thứ 18 sáng 30-7 - Ảnh: Quang Định

Sáng 30-7, kỳ họp thứ 18 HĐND TP.HCM khóa VIII diễn ra phiên chất vấn. Bà Ung Thị Xuân Hương, Chánh án Tòa án nhân dân TP.HCM là người trả lời chất vấn đầu tiên.

“6 tháng đầu năm có 1.043 vụ án đã quá hạn giải quyết, TAND có biện pháp gì? Nguyên nhân thực sự việc để án quá hạn này là gì?

Nhân dân, cử tri còn phàn nàn nhiều về đạo đức của cán bộ tòa án, đề nghị chánh án cho biết công tác giáo dục chính trị tư tưởng, đạo đức nghề nghiệp với đội ngũ này như thế nào?”, đại biểu Lê Thị Bình Minh đặt vấn đề.

Đại biểu Lê Thị Bình Minh đặt câu hỏi chất vấn Chánh án Toà án nhân dân TP.HCM tại kỳ họp HĐND TP.HCM thứ 18 sáng 30-7 - Ảnh: Quang Định

Đại biểu Cao Thanh Bình quan tâm trước thông tin: trong 6 tháng đầu năm nay tòa đã giải quyết 82,1% đơn khiếu nại tố cao, còn lại 124 đơn khiếu nại tố cáo chưa giải quyết.

“Tôi hỏi là 124 đơn này còn trong thời hạn giải quyết hay không? chậm là do chủ quan hay khách quan như thế nào? Vì sao thường trực HĐND đã chuyển 14 đơn thư khiếu nại tố cáo sang tòa, sau đó đã gửi văn bản nhắc lần thứ hai, thậm chí lần thứ 3 mà vẫn chưa có trả lời?", đại biểu Bình đặt câu hỏi.

Đại biểu Cao Thanh Bình đặt câu hỏi chất vấn Chánh án Toà án Nhân dân TP.HCM tại kỳ họp HĐND TP.HCM thứ 18 sáng 30-7 - Ảnh: Quang Định

Kết quả giải quyết án 6 tháng đầu năm thấp là quy luật

Trả lời chất vấn, bà Ung Thị Xuân Hương cho biết, lượng án ở TP.HCM luôn tăng, năm sau cao hơn năm trước 10%.

Về nguyên nhân chủ quan, các vụ án tạm đình chỉ, án quá hạn hầu hết là án phức tạp, pháp luật quy định chưa rõ ràng, còn nhiều quan điểm khác nhau nên thẩm phán ngại đưa ra xét xử, vì nếu đưa ra xét xử thì án hủy, án sửa cao gây áp lực cho tái bổ nhiệm. Vì vậy thẩm phán cứ để đó nghiên cứu.

Cũng có tình trạng một số thẩm phán chưa thực sự tận tâm với công việc, chưa làm hết trách nhiệm của mình; Trình độ thẩm phán chưa đồng đều, ảnh hưởng tới chất lượng xét xử.

Lãnh đạo tòa án thành phố và quận huyện đôi lúc chưa quyết liệt đưa ra chế tài nghiêm khắc đối với những thẩm phán để án quá hạn, án tạm đình chỉ có vi phạm.

Tuy nhiên, bà Ung Thị Xuân Hương cho rằng nguyên nhân khách quan mới là nguyên nhân chính. Tỉ lệ giải quyết án dân sự cấp thành phố là 56%, quận huyện 27%, tổng chung TP là 29%.

6 tháng đầu năm của ngành được tính từ ngày 1-10-2014 đến 31-3-2015. Trong 6 tháng này, tháng 9 là tháng kết thúc thi đua, tháng 10 là tháng kiểm tra chéo giữa các quận huyện, các cụm thi đua, nên tháng 10 hầu như không xét xử. Rồi đến tháng 1 là tháng Tết.

Mà thông thường theo truyền thống cứ đến khoảng trước tết 15 ngày là dân không lên tòa nữa và sau 15 tháng giêng người ta mới lên tòa. Vì tòa có mời trước ngày 15 họ cũng không lên, nói mới đầu năm tòa mời là xui xẻo.

Ngoài ra bà Hương cho biết cũng có tình trạng thẩm phán có tâm lý nghỉ ngơi. Tất cả những chuyện đó làm ảnh hưởng đến tiến độ giải quyết hồ sơ vụ việc.

“Gần như là quy luật 6 tháng đầu năm sẽ thấp hơn, 6 tháng cuối năm sẽ tăng lên” - bà Hương phân trần.

Áp dụng công nghệ thông tin theo dõi án quá hạn

Giải pháp về nhân sự, theo bà Hương là cơ bản đã được khắc phục. Còn những chậm trễ do lỗi chủ quan, trước mắt, ngành tòa án quyết liệt đôn đốc thẩm phán có án chậm. Từng thẩm phán phải báo cáo tiến độ xử án. Người nào chậm trễ nhiều sẽ ảnh hưởng đến thi đua.

Ngoài ra, ngành tòa án TP cũng đang áp dụng công nghệ thông tin quản lý đến từng thẩm phán. Thẩm phán nào có án quá hạn một ngày, một giờ thì hệ thống cũng báo.

Riêng với cấp quận huyện cũng đang thực hiện kết nối công nghệ thông tin. Tiến tới sẽ quản lý đến từng thẩm phán cấp quận huyện, tuy nhiên cái này phải có đường truyền riêng để đảm báo bí mật. Bà Hương khẳng định từ nay đến cuối năm sẽ làm xong chuyện này.

“Vấn đề chuyển giao án chậm, chúng tôi đưa ra nhiều giải pháp - trong đó có phần mềm chuyển giao án, đã khắc phục triệt để tình trạng nàyở cấp TP. Riêng cấp quận huyện vẫn còn những bản án giao chậm. Chúng tôi đã nhắc nhở và chỉ đạo để khắc phục triệt để” - bà Hương thông tin.

Đề cập án tạm đình chỉ, bà Hương cho hay còn 2.000 vụ án, trong đó án quá hạn trên 1.000 vụ. Con số thì rất lớn nhưng so với tổng án thì chiếm tỷ lệ không cao.

“Người dân đường cùng mới phải kiện ra tòa. Nếu tòa cứ để đấy, không giải quyết thì không được. Chúng tôi kiên quyết không chấp nhận việc tạm đình chỉ để đối phó thi đua, nếu có sẽ kiên quyết xử lý. Không phải ngại án tạm đình chỉ nhiều - vấn đề là tạm đình chỉ phải đúng pháp luật” - bà Hương khẳng định.

Bà Hương cũng cho biết án hủy do lỗi chủ quan của thẩm phán không nhiều vì có lý do thẩm phán sợ hủy án thì không dược tái bổ nhiệm (theo quy định của tòa tối cao thì thẩm phán có án hủy quá 1,16% thì không được bổ nhiệm).

Đại biểu Phạm Văn Bá đặt câu hỏi chất vấn Chánh án Toà án Nhân dân TP.HCM tại kỳ họp HĐND TP.HCM thứ 18 sáng 30-7 - Ảnh: Quang Định

Có thẩm phán 1 ngày đình chỉ 7-8 vụ

Đại biểu Trần Trọng Dũng đặt câu hỏi, khi đi giám sát ở Tòa án nhân dân quận Bình Tân có tình trạng gần 90% vụ án bị đình chỉ, tạm đình chỉ rơi vào tháng 8, tháng 9.

“Cá biệt có thẩm phán 1 ngày tạm đình chỉ 7-8 vụ. Chánh án nói có lẽ do áp lực đến 30-9 là hết hạn thi đua. Rất băn khoăn là người dân rất thiệt thòi. Đề nghị Chánh án tòa Bình Tân nói rõ”.

Ông Lê Quang Phong, Phó Chánh án tòa án nhân dân Q.Bình Tân khẳng định Không có chỉ đạo nào cả. Cũng có áp lực nhưng chúng tôi tạm đình chỉ đúng chứ không sai.

Bà Nguyễn Thị Quyết Tâm  băn khoăn tại sao có sự trùng hợp đó, mà đâu phải người dân đến nộp đơn cùng một lúc mà rải rác trong năm, đừng để người dân có cảm nhận không tốt, cho dù chúng ta làm đúng pháp luật. Bà Tâm yêu cầu ông Phong báo cáo lại Chánh án, trả lời bằng văn bản cho đại biểu Trần Trọng Dũng.

Bà Tâm mời ông Mai Xuân Bình, Chánh án tòa án nhân dân Q.1 trình bày thêm. Ông Bình cũng khẳng định, không có chỉ đạo nào về việc tạm đình chỉ án vào thời điểm tháng 8-9 hàng năm.

Trước vấn đề này, bà Ung Thị Xuân Hương khẳng định sẽ làm việc chính thức với Tòa án quận Bình Tân về việc mà đại biểu Trần Trọng Dũng nêu. “Nếu đình chỉ mà thi đua là lý do chính thì chúng tôi không chấp nhận”, bà Hương nói.