Học viện Chính trị - hành chính KV III thuộc Học viện Chính trị - hành chính quốc gia Hồ Chí Minh.

Nhiều nhà khoa học, lịch sử cho rằng hội thảo là tiền đề cho các nghiên cứu tiếp theo giúp Đảng, Nhà nước có chính sách trực tiếp trong vấn đề bảo vệ chủ quyền biển Đông.

Phóng to

Các nhà khoa học trao đổi vấn đề biển Đông bên lề hội thảo - Ảnh: Hữu Khá

TSKH Lương Văn Kế (Trường ĐH Khoa học xã hội và nhân văn Hà Nội) cho biết hiện biển Đông có vị trí địa chính trị cực kỳ quan trọng về cả tài nguyên và đường giao thương không chỉ đối với các nước trong khu vực mà cả toàn thế giới. Bản chất mưu đồ chiếm đoạt biển Đông của Trung Quốc dựa vào hai mục tiêu cốt lõi. Thứ nhất là ngăn chặn tàu chiến của các đối thủ, không cho các tàu do thám đi gần vào lãnh thổ Trung Quốc. Thứ hai là để Trung Quốc vươn ra đại dương xanh, ngăn chặn sự đi lại của Nhật Bản, Ấn Độ... Trong khi đó, PGS.TS Trần Ngọc Vương cho rằng Trung Quốc có tham vọng độc chiếm biển Đông nhưng tất cả cơ sở khoa học, chứng cứ đưa ra đều rất yếu.

Để giải quyết việc tranh chấp trước tham vọng của Trung Quốc, theo TS Trần Nam Tiến (Trường ĐH Khoa học xã hội và nhân văn TP.HCM), cần phát huy việc đưa vấn đề ra đa phương, đặc biệt là sự tham gia của các nước lớn, từ đó góp phần trong việc giải quyết những xung đột hiện tại ở biển Đông. Còn PGS.TS Võ Văn Sen (hiệu trưởng Trường ĐH Khoa học xã hội và nhân văn TP.HCM) phân tích: “Vấn đề này hiện không còn là vấn đề địa chính trị của khu vực Đông Nam Á mà là vấn đề của toàn cầu”.

Hội thảo cũng đã tập trung phân tích sự biến đổi địa chính trị biển Đông từ sau chiến tranh lạnh đến nay; lợi ích địa chiến lược của các cường quốc ở biển Đông; các yếu tố quốc tế trong vấn đề biển Đông; vai trò của ASEAN trong ngăn ngừa xung đột ở biển Đông; chiến tranh xâm lược VN (1945-1975) với việc xuất hiện những tranh chấp trên biển Đông; hợp tác an ninh - kinh tế giữa Ấn Độ với các nước Đông Nam Á về biển Đông - tiềm năng và triển vọng; triển vọng giải quyết xung đột ở biển Đông; bảo vệ chủ quyền biển đảo VN nhìn từ góc độ quản lý và khai thác (từ năm 1975 đến nay); tăng cường công tác đối ngoại và hợp tác quốc tế về biển, đảo của VN hiện nay; hoàn thiện thể chế nhằm quản lý và khai thác có hiệu quả tiềm năng kinh tế biển, đảo VN...

Kể từ khi thực hiện chính sách đổi mới và hội nhập, nhất là từ khi gia nhập ASEAN năm 1995 đến nay, VN đã trở thành một thành viên tích cực, chủ động và có trách nhiệm của hiệp hội, cùng với các nước trong và ngoài khu vực phấn đấu xây dựng một Đông Nam Á hòa bình, hữu nghị và phồn vinh. Liên quan đến vấn đề biển Đông, VN trước sau như một khẳng định giải quyết các tranh chấp bằng phương thức hòa bình, không sử dụng và đe dọa sử dụng vũ lực trong giải quyết tranh chấp, giải quyết các tranh chấp trên cơ sở thỏa thuận và luật pháp quốc tế, trước hết là Tuyên bố về ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC) và đặc biệt là Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển năm 1982.