Tác phẩm Vườn xuân Trung Nam Bắc 'hư hại cả xác lẫn phần hồn'

Ông Vi Kiến Thành, cục trưởng Cục Mỹ thuật - nhiếp ảnh và triển lãm (trái) và ông Phan Tự Long - phó giám đốc Trung tâm Bảo quản, tu sửa tác phẩm mỹ thuật (Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam) - thẩm định bức tranh trước buổi họp chiều 27-4 - Ảnh: MAI THỤY

Chiều 27-4, Cục Mỹ thuật - nhiếp ảnh và triển lãm, Cục Di sản văn hóa (Bộ VH-TT&DL), Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam đã đến làm việc với Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM về tác phẩm sơn mài "Vườn xuân Trung Nam Bắc" của họa sĩ Nguyễn Gia Trí bị hư hại sau khi làm vệ sinh.

Ông Vi Kiến Thành, cục trưởng Cục Mỹ thuật - nhiếp ảnh và triển lãm, cho biết đoàn công tác nhận thấy Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM đã không mời các chuyên gia về nghệ thuật sơn mài tham gia đánh giá khảo sát thực trạng tác phẩm để đánh giá mức độ hư hại do thời gian và thời tiết, khí hậu và đề ra các giải pháp bảo dưỡng. 

Việc lựa chọn, hợp đồng với người trực tiếp làm công việc bảo dưỡng, vệ sinh tác phẩm chưa đúng. Đáng lý, Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM phải mời họa sĩ sơn mài giỏi nghề, có uy tín nghề nghiệp hoặc mời người đã có thực tế làm việc cùng với họa sĩ Nguyễn Gia Trí, như ông Nguyễn Xuân Việt.

Trước thực trạng của tác phẩm, đoàn công tác nhận định tác phẩm đã bị hư hại khá nhiều ở hai góc độ. Đó chính là sự hư hại về tinh thần, không khí, phần hồn của tác phẩm; đồng thời là sự hư hại về vật chất nằm ở bề mặt tranh. 

Bức tranh trước và sau khi được vệ sinh. Trái: dây trứng được đi mềm mại, hài hòa với lớp nền son, lớp vàng dán còn nhiều. Phải: trứng bị bào mòn, có màu trắng như vôi, trứng bị tách với nền son về mặt tổng thể, lớp vàng dán đã bị đánh bay - Ảnh: Họa sĩ Nguyễn Xuân Việt cung cấp

Trao đổi với Tuổi Trẻ Online bên lề cuộc họp, ông Phan Tự Long, phó giám đốc Trung tâm Bảo quản, tu sửa tác phẩm mỹ thuật (Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam), cho biết bức tranh "Vườn xuân Trung Nam Bắc" không phải bị hư hỏng mà chỉ là lớp vàng, bạc trên bề mặt bị bay đi do người vệ sinh làm quá tay và sử dụng giấy nhám, bột chu trên tác phẩm.

"Ở góc độ người làm chuyên môn, tôi cho rằng đây chỉ là... tai nạn. Lỗi của bảo tàng là không bố trí họa sĩ chuyên môn theo dõi công việc. Trong cuộc họp, một số thành viên ban lãnh đạo bảo tàng, kể cả ông Huỳnh Thanh Nhân (giám đốc Sở VH-TT TP.HCM - PV) cũng thừa nhận rằng ông có trách nhiệm trong vụ việc này" - ông Long nói.

Trả lời câu hỏi về vấn đề bức tranh sẽ khôi phục được chừng nào, ông Phan Tự Long cho rằng điều đó tùy thuộc vào dữ liệu bức tranh của bảo tàng trước khi vệ sinh. 

Ông Tự Long chia sẻ: "Người phục hồi nhiều kinh nghiệm không thiếu, quan trọng là tư liệu tranh có đủ hay không. Nếu đủ tư liệu, Trung tâm Bảo quản, tu sửa tác phẩm mỹ thuật sẽ sẵn sàng cùng khôi phục bức tranh. Nhưng dù có đủ hình ảnh, cũng phải thành lập rất nhiều hội đồng để đối chiếu bức tranh trước và sau khi vệ sinh".

Ông Phan Tự Long cho biết Trung tâm Bảo quản, tu sửa tác phẩm mỹ thuật đã khắc phục được nhiều bức tranh bị hư hại nặng hơn "Vườn xuân Trung Nam Bắc". 

Tuy nhiên, một số họa sĩ sơn mài lão thành phản đối việc chỉnh sửa, phục chế tranh sơn mài vì sẽ gây tổn hại đến hồn tác phẩm.

Như Tuổi Trẻ đã đưa tin, bức tranh "Vườn xuân Trung Nam Bắc" được phát hiện hư hại từ đầu tháng 2 nhưng đến nay, trải qua 4 cuộc họp kín, công chúng vẫn chưa có thông tin chính thức nào từ các bên liên quan.

Ngắm những phác thảo lỡ hẹn 10 năm của họa sĩ Nguyễn Gia Trí

TTO - Phải mất 10 năm sau lần lỗi hẹn, những phác thảo tranh tuyệt đẹp của họa sĩ Nguyễn Gia Trí mới có dịp ra mắt công chúng thủ đô Hà Nội tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam vào hôm nay, 26-6.