Có những nơi đã phải trả giá rất đắt, như hòn đảo xinh đẹp Phú Quốc ở Kiên Giang vừa qua.

Phóng to

Nhà thờ thánh Phao Lô được xây dựng năm 1521 ở Melaka, Malaysia - Ảnh: Khải Đơn

Một lần về hai khu phố cổ và một cao nguyên ở Malaysia, nơi có vẻ đẹp thiên nhiên và điều kiện gần giống với phố cổ Hội An và Đà Lạt của Việt Nam, thấy họ chẳng những không “băm nát” mà còn cố giữ nét cổ xưa truyền thống và thu hút khách.

Kiêu hãnh vì vẻ đẹp...

Melaka là một bang của Malaysia, có một khu phố cổ nhỏ, cùng với George Town (Penang, Malaysia) được ghi vào danh sách di sản thế giới từ ngày 7-7-2008. Khu phố cổ này khá giống phố cổ Hội An, với phố nhỏ cạnh bờ sông, nhiều con đường đi bộ be bé và một thành phố hiện đại ở ngoài.

Thay vì tràn ra đường buôn bán, cho thuê mặt bằng, lập khách sạn, resort du lịch, Melaka đã làm khách du lịch nhớ đến mình theo một cách... rất cổ.

The Stadthuys, vốn là tòa thị chính của người Hà Lan chiếm đóng Melaka ngày xưa, vẫn được giữ nguyên vẹn, được chỉnh trang nhẹ nhàng thành một bảo tàng nằm rực rỡ với màu đỏ thắm và tên “Red Square” quen thuộc. Từ Stadthuys có con đường tỏa đến năm bảo tàng nhỏ khác trên đồi, bảo tàng giáo dục, bảo tàng văn học, bảo tàng lịch sử, bảo tàng về chính phủ... Trên đỉnh đồi nơi những bảo tàng nằm rải rác là nhà thờ cổ St.Paul đã mất hẳn mái che. Các chủ đề trưng bày khác biệt nhau, câu chuyện hấp dẫn, hiện vật đẹp... khiến người đi du lịch hiểu thêm nhiều về khu phố cổ họ đang tò mò ghé thăm.

Người kiến tạo nên gương mặt du lịch của khu phố cổ này, khác hẳn với sự xô bồ để cung phụng, hầu hạ hay moi tiền từ những vị khách du lịch phương xa, đã tạo ra một sự lãng mạn, hiền hòa và buộc du khách phải suy nghĩ trên từng con phố họ đi qua.

Phóng to

Du khách vui chơi cạnh những khẩu đại bác hướng ra biển, từ pháo đài Fort Cornwallis xây dựng từ thế kỷ 18 ở Penang, Malaysia - Ảnh: Khải Đơn

Du khách nghe thấy người hát rong chơi đàn thư thái dưới mái nhà thờ St.Paul đổ nát. Bên dòng sông Melaka, du khách được học về vẻ đẹp của những ngôi nhà cổ, câu chuyện các dòng tộc, phương thức buôn bán của người dân. Nhiều dãy nhà cổ liên tiếp nhau trong Melaka vẫn được giữ nguyên vẹn.

Ở George Town, người đi dạo trên các con phố dễ dàng bắt gặp những tranh uốn từ thép nhìn rất vui mắt kèm chú thích như: “Những năm 1800, tiệm buôn và các nhà kho trên đường Victoria được xây theo hướng biển”. Tòa nhà lớn, pháo đài hướng biển, các di tích cũ luôn được ghi chú gọn gàng, dễ hiểu và đặt ở nơi thích hợp nhất để du khách có thể hiểu và cảm được thành phố của cư dân sống ở đó.

Cameron Highlands của Malaysia là một cao nguyên khá giống Đà Lạt với tiết trời mát nhẹ, trang trại trồng dâu, thác nước và những biệt thự kiểu xưa trên núi.

Những con đường và công viên thành phố đầy hoa, thị trấn Tanah Rata dễ làm người ta say ngây ngất bởi những vỉa hè đầy hoa dại, những con đường núi trải đầy màu sắc và đường dẫn lên các biệt thự nhỏ được trồng đủ loại cây xanh mướt. Các con đường đi bộ xuyên rừng ngắm cảnh vẫn còn nguyên với nhiều tuyến phức tạp giữa thiên nhiên được gìn giữ.

Khi đi giữa những con đường núi rậm rạp cây cỏ, chúng tôi tưởng như bị ngập giữa màu xanh hoang dại và giật mình khi nhớ ra: Đà Lạt của Việt Nam đã từng đẹp như thế chăng?

Phóng to

Tại George Town (Penang), một di tích đã được UNESCO công nhận là di sản, người ta dễ dàng thấy những tấm tranh uốn từ thép nhìn vui mắt giới thiệu về lịch sử trước đây của con đường - Ảnh: Khải Đơn

Hầu hạ hay nghiêm khắc?

Khác hẳn với những ý nghĩ “chém đẹp” hay coi du khách là “con mồi ngon” với những lời chào mời đon đả, mặc sức để du khách chơi bời trong phố, Melaka cấm du khách hút thuốc một cách nghiêm khắc ở tất cả mọi nơi công cộng và nơi tôn nghiêm trong phố cổ. Khu phố nhỏ xíu ấy làm người ta nhận ra không phải họ đến để sa đọa, chơi bời, vứt rác hay cởi trần đi lung tung. Melaka giống như một khu vườn nhỏ nhiều hoa đẹp, khách ghé thăm không có quyền thô bạo bẻ cành hay bứt lá. Họ chỉ nên ngắm nhìn và thưởng thức.

Ông họa sĩ già Tham Siew Inn - người Kuala Lumpur - cũng đã chọn Melaka làm nơi nghỉ ngơi tuổi già của mình. Khi ghé vào “bảo tàng” của ông, ông dắt chúng tôi đi xem khắp ngôi nhà, xem mảnh vườn nhỏ giữa nhà, xem bộ sưu tập tiền xu cổ của con trai, ngắm những bức tranh màu nước đặc biệt của ông.

Như hầu hết các chủ nhà khác ở Melaka, ông không chăm chú mời mọc hay đề nghị vị khách phải mua tranh, mua poster hay mua quà lưu niệm nhà ông bán. Ông cứ dắt chúng tôi vào, kể về Melaka trong tim ông, về nghề của cha con ông và cúi thật thấp chào khi chúng tôi rời gót. Mọi chủ cửa hàng ở Melaka dường như đều biết họ là chủ nhân của phố cổ bé nhỏ này. Ai cũng là khách, và sự nhiệt tình, trân trọng lẫn nghiêm khắc của họ giữ trái tim người ta lại từng ngày.

Trong khu nhà nghỉ Daniel’s Lodge tại Cameron Highlands, các thùng rác tái chế được đặt tiện dụng ở khắp nơi. Cô bé tiếp tân nhỏ xíu ngước nhìn anh chàng Tây to con đeo balô đi bụi và dịu dàng chỉ vào hộp đựng pin bỏ đi ngay quầy: “Nếu anh có pin bỏ đi, hãy nhớ bỏ vào đây nhé, để giữ cho nơi này sạch đẹp!”. Nếu hàng chục nhà nghỉ, khách sạn trong thị trấn này ai cũng nghiêm túc làm vậy chắc cũng không có du khách nào nỡ bày bừa và làm bẩn thị trấn núi heo hút này.

Phóng to

Ông Desmond, một ca sĩ hát rong kiếm sống dưới bóng mát nhà thờ cổ St.Paul trên đỉnh đồi St.Paul trong phố cổ Melaka, nói: “Tôi hát dưới bóng mát của Người ban tặng, tôi kiếm sống và vì thế phải hát hay nhất có thể” - Ảnh: Khải Đơn

Hóa ra để có một thành phố du lịch thật sự, người ta không chỉ cần thiên nhiên đẹp, lũ lượt du khách kéo về tiêu tiền ăn chơi, dịch vụ xa xỉ, mà còn cần cả những chủ nhân của thành phố là những người chủ thật sự - yêu quê hương mình một cách thực tế và đầy lòng tự trọng như vậy.