Ngày 22-10-2025, bà Lauren Dreyer - Phó chủ tịch phụ trách vận hành kinh doanh Starlink của SpaceX - đăng trên X rằng công ty đã “vô hiệu hóa hơn 2.500 bộ kít Starlink trong phạm vi các ‘trung tâm lừa đảo’ bị nghi ngờ ở Myanmar”, đồng thời khẳng định SpaceX “tuân thủ pháp luật địa phương ở hơn 150 thị trường”.

Tuyên bố này ngay sau đó được nhiều hãng tin quốc tế dẫn lại, trong đó Channel NewsAsia, Barron’s và các bản tin trích nguồn AFP nhấn mạnh con số 2.500 thiết bị bị cắt dịch vụ. 

Dù vậy, phía SpaceX không nêu chi tiết thiết bị bị ngắt thuộc tài khoản, đại lý hay khu vực nào; cũng không nói về cơ chế xác định “vị trí gần” các trung tâm lừa đảo để tiến hành vô hiệu hóa.

Thông báo của SpaceX xuất hiện chỉ một ngày sau khi quân đội Myanmar cho biết đã đột kích KK Park, tổ hợp bị coi là “điểm nóng” lừa đảo trực tuyến sát biên giới Thái Lan, tạm giữ hơn 2.000 người và thu giữ 30 thiết bị đầu cuối Starlink. 

Starlink chưa được cấp phép chính thức tại Myanmar; nhiều thiết bị đã bị “tuồn lậu” vào các vùng biên để duy trì kết nối cho các cơ sở lừa đảo quy mô lớn, nơi nạn nhân thường bị cưỡng bức làm việc với các kịch bản “tình - tiền - đầu tư”. 

Các trung tâm này sử dụng kết nối vệ tinh để né tránh việc cắt Internet và truy dấu ở hạ tầng mặt đất.

Trước đó, AFP từng phanh phui việc các băng nhóm tội phạm dùng Starlink cho các hoạt động phi pháp. Một điều tra của WIRED cũng phát hiện Starlink đóng vai trò "sống còn" với các trung tâm lừa đảo dọc biên giới Myanmar - Thái Lan khi đường truyền truyền thống bị gián đoạn.

Việc SpaceX cho biết đã vô hiệu hóa 2.500 thiết bị cho thấy quy mô sử dụng Starlink thực tế có thể lớn hơn nhiều so với số lượng bị thu giữ. Dư luận cũng đặt câu hỏi về hiệu quả lâu dài của biện pháp "vô hiệu hóa theo vị trí", khi SpaceX chưa công bố tiêu chí kỹ thuật cũng như cách ngăn thiết bị tái kích hoạt qua chuyển vùng dữ liệu SIM.

Một số chuyên gia an ninh mạng được WIRED phỏng vấn từng lập luận rằng nếu không chặn ở tầng tài khoản - đại lý và theo dõi đường đi thiết bị, các mạng lưới lừa đảo có thể xoay vòng thiết bị hoặc chuyển sang điểm khác để “né” bán kính vô hiệu hóa. 

Tác động trước mắt, theo AFP và CNA, là dòng người tháo chạy khỏi các “trại lừa đảo” khi nhà chức trách mở rộng truy quét, trong khi các nền tảng mạng xã hội và ngân hàng khu vực tiếp tục nâng cấp hệ thống phát hiện giao dịch bất thường. 

Tuy nhiên, giới quan sát cho rằng việc triệt tận gốc sẽ đòi hỏi phối hợp pháp lý xuyên biên giới, truy vết tài chính và hỗ trợ nạn nhân buôn người, những khâu vượt ra ngoài phạm vi một công ty viễn thông vệ tinh có thể tự xử lý.

‘Dấu tay máu’ hé lộ tội ác của tập đoàn tội phạm Từ Lão Phát ở Myanmar

Bên cạnh "Tứ đại gia tộc" tội phạm khét tiếng của Trung Quốc ở miền bắc Myanmar, tập đoàn tội phạm của Từ Lão Phát nổi lên như một thế lực mới, tuy quy mô nhỏ hơn nhưng lại nhanh chóng mở rộng và không hề thua kém về độ tàn bạo.