Gia đình ông Pilao Tuông sống trong căn nhà tái định cư tróc ngói lởm chởm (thôn Ha Lá Hạ, Phước Thắng, Bác Ái) - Ảnh: Minh Trân

Đầu thôn TĐC Ha Lá Hạ nhiều căn nhà bị bỏ hoang không ai ở, đất đai cằn cỗi không người trồng trọt. Nhiều hộ dân ở đây cho biết nhà trong khu TĐC không ở được vì chỉ cần có gió hơi mạnh là ngói trên nóc nhà rơi xuống, có nhà rơi cả vạt 2m² ngói. Ông Pilao Tuông - một cư dân ở đây - nói: “Tôi từng bị ngói rơi trúng tét đầu chảy máu. Ban đêm, nhất là mùa gió bấc, nghe tiếng gió rít là cả nhà không ngủ được vì sợ ngói rơi trúng người”.

Trong khi đó, đất tái định canh cấp cho dân canh tác thì khô cằn, không có đủ nguồn nước tưới. Ông Pinăng Vui, trưởng thôn Ha Lá Hạ, nói: “Người dân có đất canh tác cũng như không, nên từ khi về khu TĐC đến nay họ chỉ sống bằng việc lượm phân bò bán, đi Tây Nguyên hái cà phê mướn. Trong khi đó về nơi ở cũ thì họ có đất trồng bắp, trồng đậu ven lòng hồ, chăn nuôi trên triền núi”.

Bà Tà Yên Thị Lâm Hội, phó chủ tịch UBND xã Phước Thắng, cho hay ngoài 35 hộ thôn Ha Lá Hạ còn có 14 hộ ở thôn Chà Đung cũng bỏ nhà TĐC về nơi ở cũ xã Phước Thành. Do nơi ở cũ cách xa hơn 15km nên chính quyền xã Phước Thắng gặp khó khăn trong việc họp dân, vận động học sinh đến trường, triển khai tiêm chủng, hỗ trợ lương thực... “Xã nhiều lần vận động người dân về lại khu TĐC nhưng họ không chịu về mà cứ ở vùng sâu phát quang trồng tỉa, chăn nuôi theo tập quán của họ” - bà Hội cho biết thêm.

Còn về phía xã Phước Thành, ông Katơ Niếu, phó chủ tịch UBND xã này, cho rằng việc 49 hộ hai thôn TĐC Ha Lá Hạ và Chà Đung về lại nơi ở cũ là gánh nặng cho chính quyền sở tại vì không quản lý được hộ khẩu. Ông Niếu cho biết hiện nơi ở cũ có hơn 30 em bỏ học vì phải theo cha mẹ làm rẫy nhưng xã không biết là con em của hộ nào, ở đâu để đến vận động các em đi học trở lại.

Ông Mẫu Thái Phương, chủ tịch UBND huyện Bác Ái, cho biết các hộ này vẫn thuộc diện ở khu TĐC Phước Thắng nhưng trong thời gian tiếp tục vận động họ quay về thì tạm thời giao họ cho xã Phước Thành theo dõi. Huyện đang đề nghị tỉnh cấp kinh phí thay mái ngói bằng mái tôn cho các hộ dân. Còn về đất tái định canh, hiện có 70% diện tích khô cằn không chủ động nước tưới, huyện có làm việc với Nhà máy đường Phan Rang ký hợp đồng cung cấp hom mía và bao tiêu mía cho dân.