Shipper giao hàng mua online cho khách trên đường Lê Duẩn, quận 1, TP.HCM - Ảnh: QUANG ĐỊNH

Những cá nhân cố tình chây ỳ, không nộp thuế sẽ bị phạt nặng, thậm chí bị xử lý hình sự.

Ông Đặng Ngọc Minh, phó tổng cục trưởng Tổng cục Thuế, đã khẳng định như vậy khi trao đổi với Tuổi Trẻ về việc siết chặt hơn nữa công tác quản lý thuế với hoạt động thương mại điện tử (TMĐT) xuyên biên giới. 

Trước đó, từ ngày 1-8, Cục Thuế Hà Nội bắt đầu kiểm tra thuế TMĐT, thu nhập từ Google, Facebook, YouTube... trên diện rộng.

Nguồn thu tiềm năng từ thương mại điện tử

Trao đổi với Tuổi Trẻ, một lãnh đạo Cục Thuế Hà Nội cho biết cơ quan này đã rà soát và xác định được 1.194 cá nhân kinh doanh với tổng doanh thu 3.614 tỉ đồng từ Google, Facebook, YouTube... Trong đó có một cá nhân thu 140 tỉ đồng từ hoạt động bán phần mềm cho mạng xã hội nước ngoài.

"Đây là những cá nhân sử dụng trí tuệ của mình để mang lại thu nhập cho chính mình và làm giàu cho đất nước. Do đó chúng tôi xác định cần hỗ trợ để họ hiểu rõ trách nhiệm của mình và tự giác thực hiện nghĩa vụ thuế theo quy định" - lãnh đạo Cục Thuế Hà Nội nói và cho biết quan điểm là tạo thuận lợi cho người nộp thuế thực hiện nghĩa vụ, cũng nhằm giúp cơ quan thuế mở rộng cơ sở thu thuế.

Sau 1 tháng hỗ trợ, tính đến ngày 24-7 đã có hơn 100 cá nhân đăng ký, kê khai và nộp 10,58 tỉ đồng tiền thuế thu nhập cá nhân và giá trị gia tăng trên tổng doanh thu hơn 151 tỉ đồng. 

Tuy nhiên Cục Thuế Hà Nội đánh giá tỉ lệ cá nhân có thu nhập từ hoạt động TMĐT tự giác thực hiện nghĩa vụ thuế còn thấp. Do đó từ ngày 1-8, Cục Thuế Hà Nội bắt đầu đẩy mạnh thanh tra, kiểm tra.

Ông Đặng Ngọc Minh nói: "Chính sách đã có rồi nhưng tuân thủ của người nộp thuế chưa tốt. Do vậy thời gian tới, ngành thuế bàn các giải pháp để thu thuế hoạt động TMĐT của các cá nhân có thu nhập từ lĩnh vực này".

Trốn thuế sẽ bị tù

Theo ông Đặng Ngọc Minh, những cá nhân trong nước có thu nhập qua biên giới thông qua bán phần mềm cho các kênh YouTube, Facebook, Google... phải có nghĩa vụ đăng ký, kê khai và nộp thuế. 

Nếu cơ quan thuế phát hiện những cá nhân cố tình chây ỳ, không nộp thuế sẽ bị xử phạt hành chính, phạt tiền chậm nộp thuế, nặng hơn có thể truy cứu trách nhiệm hình sự nếu trốn thuế với số tiền lớn. "Nói cách khác, nếu cố tình trốn thuế thì cá nhân đó sẽ bị tù" - ông Minh khẳng định.

Dù vậy thực tế cho thấy cơ quan thuế gặp khá nhiều khó khăn mới có thể truy thu với những đối tượng không hợp tác. 

Theo Cục Thuế TP.HCM, bên cạnh những cá nhân tự giác kê khai, nhiều trường hợp không tự giác dù có thu nhập cao. Cơ quan thuế phải truy bằng nhiều cách nhưng cũng gặp khó vì nhiều người sử dụng nick name, không biết tên thật là gì. 

Trong khi đó, một số ngân hàng lấy lý do "bí mật thông tin khách hàng" để từ chối cung cấp thông tin.

Theo ông Lê Duy Minh - cục trưởng Cục Thuế TP.HCM, để quản lý thuế trong nền kinh tế số, kinh tế chia sẻ phải có sự phối hợp, cung cấp thông tin của các cơ quan chức năng, ban ngành. 

Do đó, ông Minh đề xuất Tổng cục Thuế tiếp nhận thông tin rồi truyền xuống các địa phương để địa phương có cơ sở xử lý, thay vì mỗi địa phương tự làm và không nắm được hoạt động diễn ra ở tỉnh thành khác như hiện nay.

"Cách tốt nhất là xây dựng cơ sở dữ liệu tập trung, nếu không sẽ rất khó quản lý rủi ro trong nền kinh tế số hiện nay. Tổng cục Thuế, Bộ Tài chính cũng cần xây dựng chương trình kỹ năng quản lý tại cơ quan thuế, thanh tra, kiểm tra chống thất thu đối với hoạt động liên quan đến kinh tế số, đồng thời nghiên cứu xây dựng quy trình với những doanh nghiệp trong lĩnh vực kinh tế số" - ông Minh đề xuất.

Nguồn dữ liệu tập trung này không chỉ từ người nộp thuế khai mà ngành thuế còn thu thập được, trong đó có việc kết nối với ngân hàng, trung tâm thông tin tín dụng. 

Khi đó, cơ quan thuế sẽ nắm được các khoản thu nhập mà người nộp thuế nhận từ Google, Facebook, YouTube và từ các tổ chức, cá nhân trả tiền quảng cáo cho các ông lớn này.

Đến nay cũng đã có rất nhiều người chọn mạng xã hội Facebook để kinh doanh online - Ảnh: NGỌC PHƯỢNG

Các ông lớn nước ngoài sẽ phải nộp thuế

Ông Đặng Ngọc Minh cho hay ngành thuế cũng siết chặt đối với hoạt động TMĐT xuyên biên giới. 

Bởi Luật quản lý thuế quy định cứ phát sinh doanh thu trên lãnh thổ VN phải có nghĩa vụ kê khai và nộp thuế. Doanh nghiệp có thể đăng ký nộp thuế trực tiếp hoặc ủy quyền cho một bên khác kê khai và nộp thuế thay.

Ngành thuế sẽ phối hợp với các đơn vị như các công ty quản lý về hạ tầng, các ngân hàng thương mại, kể cả các trung gian thanh toán để hỗ trợ cho ngành thuế chia sẻ thông tin, tăng cường quản lý và làm việc trực tiếp với các công ty công nghệ nước ngoài như Google, Facebook, Amazon... 

Đặc biệt ngành thuế cũng phối hợp với cơ quan thuế quốc tế để quản lý thuế các đơn vị hoạt động TMĐT xuyên biên giới.

Đến nay đã có một số công ty nước ngoài nộp thuế, chẳng hạn Netflix đã làm việc với cơ quan thuế và nộp thuế. Theo ông Đặng Ngọc Minh, cái khó là các đơn vị bán hàng và cung cấp dịch vụ xuyên biên giới lại không đăng ký kinh doanh ở VN.

Nếu hàng hóa vận chuyển về qua cửa khẩu, cơ quan hải quan sẽ giám sát và cơ quan chức năng sẽ thu được thuế. 

Nhưng với dịch vụ, như các sản phẩm trí tuệ, game online... VN vẫn chưa thu được. Để quản lý được khoản thu này, cần có sự vào cuộc của các nhà mạng, các trung gian thanh toán, các ngân hàng thương mại...

"Luật quản lý thuế có hiệu lực từ ngày 1-7 quy định tất cả các cơ quan này phải cung cấp thông tin cho cơ quan thuế. Cơ quan thuế quản lý được nguồn thu. 

Do nắm được dòng tiền, các ngân hàng thương mại hoàn toàn có thể nộp thay bằng cách khấu trừ thuế trên dòng tiền qua ngân hàng, nếu doanh nghiệp công nghệ ở nước ngoài không nộp thuế bởi đã có cơ chế ủy nhiệm thu thuế qua ngân hàng rồi" - ông Đặng Ngọc Minh khẳng định.

Hàng trăm ngàn chữ ký để hoàn thuế

TTO - Dù nỗ lực kéo giảm nhưng số lượng hồ sơ hoàn thuế thu nhập cá nhân vẫn tăng theo cấp số nhân. Chỉ trong 6 tháng đầu năm 2020, phòng chức năng của Cục Thuế TP.HCM đã tiếp nhận và giải quyết 14.350 hồ sơ với... 86.100 chữ ký.