Ngày 16-10, Sở Du lịch TP.HCM có báo cáo gửi UBND TP.HCM, đề xuất thành phố xem xét chấp thuận chủ trương cho phép kéo dài thí điểm tiếp nhận tàu khách quốc tế tại các cảng thuộc khu vực Cái Mép - Thị Vải (TP.HCM mới) trong giai đoạn từ nay đến hết tháng 12-2026. 

Khách đến tăng mạnh nhưng thiếu cảng chuyên dụng 

Theo Sở Du lịch TP, trước đây trong giai đoạn 2018-2019, UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, Sở Du lịch tỉnh và Cục Hàng hải Việt Nam đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, hỗ trợ các cảng sắp xếp bến bãi phù hợp để đón tàu khách quốc tế.

Nhờ đó hoạt động du lịch đường biển khu vực phía Nam từng phát triển ổn định và hiệu quả. Tuy nhiên đến nay khu vực Cái Mép - Thị Vải vẫn chưa có cảng chuyên dụng cho tàu khách quốc tế, trong khi các tàu cỡ lớn không thể vào sâu nội đô TP.HCM do hạn chế về hạ tầng luồng tàu.

Nội dung đề xuất được đưa ra sau khi Cảng vụ Hàng hải TP.HCM tổ chức cuộc họp ngày 7-10-2025 tại Vũng Tàu, liên quan đến kết luận thanh tra của Thanh tra Cục Hàng hải và Đường thủy Việt Nam về việc bổ sung công năng đối với các cảng tiếp nhận tàu khách quốc tế.

Hiện các tàu khách quốc tế vẫn phải neo đậu tạm tại các cảng container hoặc cảng tổng hợp, nơi thường xuyên quá tải và không có hiệu quả kinh tế cao khi phục vụ tàu khách. "Tình trạng này khiến các cảng không sẵn sàng tiếp nhận tàu du lịch, gây khó khăn đáng kể cho các doanh nghiệp lữ hành và hãng tàu quốc tế", báo cáo nêu rõ.

Trước thực tế đó, nhiều đại lý tàu biển và doanh nghiệp du lịch đã có văn bản gửi Sở Du lịch, đề nghị phối hợp kiến nghị các cấp thẩm quyền xem xét cho phép tàu khách quốc tế tiếp tục ra vào khu vực Cái Mép - Thị Vải từ nay đến hết năm 2026.

Thống kê của Sở Du lịch cho thấy số lượng tàu khách quốc tế đến khu vực Cái Mép - Thị Vải đang tăng mạnh. Năm 2024 khu vực này đón 65 chuyến tàu với khoảng 287.000 lượt khách. Năm 2025 dự kiến có 48 chuyến với 180.000 lượt khách, và đến hết năm 2026 đã có 118 chuyến đăng ký cập cảng, với tổng số hơn 260.000 khách quốc tế.

Để tháo gỡ khó khăn, ngày 15-10 Sở Du lịch TP.HCM đã gửi công văn đến Cảng vụ Hàng hải TP.HCM và các đơn vị liên quan, đề nghị phối hợp hỗ trợ doanh nghiệp tổ chức đón khách tàu biển quốc tế tại khu vực này.

Sở Du lịch cũng kiến nghị UBND TP.HCM chỉ đạo các cơ quan liên quan như Cảng vụ Hàng hải TP.HCM, Sở Xây dựng và các đơn vị hạ tầng phối hợp tháo gỡ, tạo điều kiện cho doanh nghiệp du lịch tàu biển hoạt động ổn định, góp phần thu hút khách quốc tế, quảng bá hình ảnh du lịch TP.HCM, đồng thời duy trì vị thế của khu vực phía Nam trong bản đồ du lịch đường biển châu Á.

Doanh nghiệp lo mất uy tín điểm đến

Trao đổi với Tuổi Trẻ Online, nhiều doanh nghiệp đang khai thác sản phẩm du lịch đường biển cho biết họ đang đối mặt nguy cơ hủy hợp đồng hàng loạt do thay đổi này. 

Đại diện Lữ hành Saigontourist (Lữ hành Saigontourist), một trong những đơn vị khá mạnh về dòng sản phẩm du lịch tàu biển - cho biết hiện doanh nghiệp này đã phải hủy các dịch vụ đón đoàn khách quốc tế tàu biển vào ngày 18-10 tới đây do quy định mới tàu không thể cập cảng như lộ trình ban đầu.  

Theo Lữ hành Saigontourist, đơn vị cùng các đối tác đại lý tàu biển đã và đang tổ chức thành công nhiều chương trình tham quan cho hàng nghìn du khách quốc tế, với trung bình hơn 3.000 khách mỗi chuyến, từ các hãng tàu lớn như Celebrity Cruises, Royal Caribbean Cruise Limited… khi cập cảng khu vực Cái Mép - Thị Vải. 

"Đây là cửa ngõ quan trọng đưa khách quốc tế đến tham quan, mua sắm và sử dụng dịch vụ tại TP.HCM và các tỉnh lân cận, đóng góp tích cực cho doanh thu du lịch và dịch vụ toàn vùng", doanh nghiệp này nhận định.

Trong nhiều năm qua, dù chỉ là cảng hàng hóa, khu vực Cái Mép - Thị Vải vẫn tiếp nhận ổn định và an toàn khoảng 60-80 chuyến tàu khách mỗi năm. Tuy nhiên theo quy định mới, các cảng container hoặc cảng tổng hợp cần bổ sung công năng tiếp nhận tàu khách vào giấy phép công bố hoạt động cảng biển. 

Thủ tục này đang trong quá trình hoàn thiện và mất nhiều thời gian, trong khi lịch trình tàu khách quốc tế đã được chốt từ trước và khó thay đổi.

Cũng theo Lữ hành Saigontourist, từ nay đến hết tháng 4-2026, còn khoảng 15 chuyến tàu quốc tế với khoảng 40.000 lượt khách đang chờ được tiếp nhận tại khu vực Cái Mép - Thị Vải. 

Nếu việc cho phép tiếp nhận không được kịp thời phê duyệt, nhiều hãng tàu quốc tế sẽ phải hủy chuyến, gây thiệt hại lớn cho doanh thu du lịch của TP.HCM, ảnh hưởng đến hợp đồng của doanh nghiệp và uy tín du lịch Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Thời gian qua, nhiều doanh nghiệp lữ hành và đại lý tàu biển, gồm Công ty TNHH Đại lý Tàu biển Hải Nam, Wallem Việt Nam, Saigontourist, Destination Asia Việt Nam, Thiên Ý Cruise, và Tân Hồng Travel, đã có kiến nghị để tránh trường hợp "khách đến nhưng không đón được".

Tất cả đều đề xuất được cho phép thí điểm đón tàu khách quốc tế tại các cảng trong khu vực để duy trì lịch trình đón khách đến Việt Nam trong thời gian chờ hoàn tất thủ tục pháp lý về công năng cảng.

'Thời vàng' của du lịch tàu biển

Việt Nam đang chứng kiến sự bùng nổ chưa từng có của du lịch tàu biển. Hàng loạt siêu du thuyền cập cảng, đưa đến hàng nghìn du khách quốc tế. Liệu du lịch Việt Nam có đủ sức thu hút, giữ chân lượng khách quốc tế này?