Tranh minh họa

Trong các trường từ bậc tiểu học đến trung học cơ sở hiện nay đều có đội Sao đỏ (có nơi gọi là Cờ đỏ), nhiệm vụ của đội Sao đỏ là quan sát, theo dõi mọi hoạt động của lớp, của học sinh cả những điều thực hiện tốt cũng như những tồn tại còn thiếu sót.

Từ đó giúp giáo viên giáo dục, tuyên dương và nhắc nhở các em một cách kịp thời.

Về căn bản, sự có mặt của đội Sao đỏ không có gì sai nhưng cách làm của các trường học hiện nay vô hình trung làm mất dần đi mặt tốt, mặt tích cực của nó, khi tất cả mọi chuyện đều gắn vào việc trừ điểm và cộng điểm - một dạng của bệnh thành tích trong giáo dục mà mọi người cần lên án.

Cứ vào đầu năm học các em học sinh khối 4, 5 ở trường tiểu học và từ khối 6 đến khối 9 ở trường trung học cơ sở được tuyển chọn vào đội Sao đỏ của trường.

Tổng phụ trách sẽ phân công mỗi đội viên theo dõi một lớp từ việc đi học trễ, mang khăn quàng, đồng phục có đủ hay không, giờ ra chơi có chạy nhảy, đuổi nhau hay chơi các trò chơi nguy hiểm, việc sinh hoạt đầu giờ, việc làm vệ sinh có sạch, đi tiêu đi tiểu hay vứt rác có đúng không, rồi việc đội mũ bảo hiểm, mua quà trước cổng trường… đến những việc làm tốt như nhặt được tiền, đồ dùng học tập… trả lại cho người mất...

Một tuần mỗi lớp sẽ có trước 100 điểm, từng lỗi sẽ có mức phạt và mức cộng riêng. Ví dụ: đi trễ, nghỉ học không phép, không đội nón bảo hiểm khi ngồi xe máy, mua quà trước cổng trường… trừ 5 điểm. Đánh nhau trừ 10 điểm, nhặt được tiền trả lại cộng 5 điểm…

Cuối tuần, tổng phụ trách cùng đội Sao đỏ tổng kết để xếp loại các lớp.

Nói về mặt tích cực, nhờ có sự theo dõi sát sao này mà giáo viên chủ nhiệm cũng thấy được những lỗi học sinh mình mắc phải để nhắc nhở, quan tâm đến đối tượng học sinh đó kịp thời, nhiều em đã có sự tiến bộ dần.

Nhưng lỗi chỉ do một cá nhân gây ra, cả lớp lại bị trừ điểm, ảnh hưởng trực tiếp tới thi đua của thầy cô chủ nhiệm. Vì thế, bản thân những học sinh dù cố ý hay vô tình vi phạm cũng gặp rất nhiều rắc rối như bị cô thầy quở trách trước lớp, bị bạn bè lên án, đôi khi còn bị nhắc nhở dưới cờ…

Nhiều em học sinh phạm lỗi không muốn bị phát hiện và làm liên lụy đến người khác, đã nghĩ ra những thủ đoạn để “qua mặt” đội Sao đỏ. Thường thì Sao đỏ chỉ trực có mươi phút đầu giờ nên lỡ đi học trễ giờ, các em quẩn quanh ngoài đường hoặc nghỉ luôn tiết học đầu rồi mới vào lớp. Có em leo tường để khỏi phải đi vào cổng chính, có em mặc áo khoác che bảng tên và khai tên một bạn lớp khác thế là mình bình yên vô sự, chỉ tội cho em học sinh kia khó lòng thanh minh với thầy cô và các bạn.

Có lần chứng kiến cảnh em học sinh lớp 3 khóc như mưa vì đi học trễ nhưng không chịu theo mẹ vào trường. Mẹ ra sức kéo, còn con tìm cách ghì chặt: “Tại mẹ gọi dậy muộn nên con bị trễ học, con không vào đâu, sẽ bị ghi tên vào sổ…”.

Các bạn Sao đỏ không cần nghe lý do có chính đáng hay không, cứ vi phạm là vào sổ liền. Nhiều học sinh cứ vô tư vi phạm, cuối tuần dùng tiền của mình nói dối là nhặt được lên nộp cho Sao đỏ để lấy điểm cộng như một hình thức chuộc lỗi với lớp…

Những học sinh nằm trong đội Sao đỏ do có “đặc quyền” trong tay nên nhiều em đã tỏ “uy quyền” của mình ăn hiếp các bạn khác. Sao đỏ cho phép mình vào lớp để lục túi của bạn lấy đi những món đồ mình thích. Nếu bị phản ứng, không vừa ý hay bị làm phật lòng điều gì đó là sẵn sàng liệt kê tội trạng vào sổ, kể cả những lỗi bạn không vi phạm.

“Bút sa gà chết” có ai kiểm chứng để biết đúng sai? Thế là nhiều học sinh ra sức “mua chuộc, lấy lòng" Sao đỏ. Những “cuộc chiến” giữa các Sao đỏ với nhau mới là đáng sợ. Dù còn nhỏ nhưng các em đã có những “ngón bài” trả đũa nhau, khi tới phiên lớp mình trực tuần sẽ tìm mọi cách hạ bệ lớp trực tuần trước vì tội chấm điểm thấp lớp của mình...

Cứ thế, xích mích này tiếp mâu thuẫn kia, rồi cãi lộn và đánh nhau… Học sinh trong trường em nào cũng tỏ ra sợ các bạn nằm trong đội Sao đỏ, ngay cả trong lúc chơi vẫn thường xuyên nhắc nhau: Sao đỏ kìa…

Điểm xếp loại hằng tuần của lớp, làm căn cứ đánh giá công tác chủ nhiệm lớp của giáo viên và điều này ảnh hưởng trực tiếp đến việc xếp loại thi đua cuối năm của thầy cô giáo.

Vì thế, nếu nói thầy cô cũng “sợ” Sao đỏ quả không sai chút nào. Nhiều giáo viên vì thành tích của lớp, của mình cũng đã không ít lần gian dối dù biết thế là không nên.

Nếu thấy lớp có học sinh vắng học khi được hỏi, giáo viên thường nói vắng có phép nhưng nhiều khi cha mẹ các em chưa xin phép, vì nghỉ học không phép bị trừ tới 5 điểm thi đua, còn có phép chỉ trừ 1 điểm…

Trong trường học có tới mấy trăm học sinh, có trường hơn cả ngàn em. Nếu không có sự có mặt của đội Sao đỏ cũng khó khăn cho thầy cô trong việc quản lý học sinh.

Nhưng thay bằng việc tập cho các em đội Sao đỏ cách theo dõi, quan sát, điều tra tìm ra lỗi sai để phạt các bạn như hiện nay, chúng ta nên trang bị cho các em những kỹ năng giúp đỡ, động viên, chia sẻ với bạn, biết trao đổi với thầy cô những thiếu sót, những tồn tại của học sinh lớp mình phụ trách để có biện pháp giáo dục, uốn nắn các em kịp thời hơn.